حمله ای انتحاری به عزاداران حسینی درکابل صدها کشته وزخمی برجای گذاشت
امروزحوالی ساعت دوازده بوقت کابل حمله بسیارخونین وبی سابقه درمنطقه ای مراد خانی زیارتگاه ابو الفضل ،روی داد .تلفات ناشی ازاین حمله ناجوانمردانه وشیطانی، بسیاررعب آور وسنگین توصیف شده است تاکنون براساس آمار وزارت صحت عامه افغانستان درکابل ، پنجاه چهارنفر کشته وبیش ازیکصد شصت نفر زخمی شده اند .
وقوع حادثه ظهر روز عاشورا، درزیارتگاه ابو الفضل ، نشاندهنده شرارت وبیرحمی کم نظیر درحق مردم بی دفاع ،عزادار، زنان واطفال معصوم است این عمل چنان بیرحمانه انجام شده که نگاه به صحنه ها وحکایتهای مردم وشاهدان عینی ،روح وروان آدمی را از انسان بودن متنفر می کند و این چه گونه انسانی است که ذره ای وجدان وانسانیت درآن نیست واین چه گونه آدمی است که همه ای غیرت ، مردانه گی دروجود وی مرده است. کاریرا که تروریست درمراد خانی انجام داد نه انسانی است ونه ربطی به افغانها دارد این عمل، یک کاراستخباراتی با نیتهای ضد انسانی طراحی شده بود که امروزآنرا عملی کرد .
خانم سیاه معجر که کفشهای ورزشی خون آلود جوان بیست ساله اش را دردست داشت وفریاد می زد که فرزندم را کشت واین کفشهای اوست ناله ها وزجه های این زن وجود انسان را بلرزه می انداخت. دختری جوانی که لباس سبزرنگی درتن داشت وازشدت انفجار به این طرف وآن طرف می دوید وخونهای زیادی دامنش را فراگرفته ومی گفت تکه ها وپاره های بریده شده بدن انسانها درهمه جا پراکنده وحتی برپشت بام ها افتاده است.
اطراف زیارتگاه بخصوص دروازه ای ورودی آن پرازخون شده وصدها انسان آغشته به خون به هرطرف افتاده اند.امبولانس ها پی هم وارد صحنه شده زخمیها وجنازه ها را به بیمارستانها منتقل می کردند .هم زمان با جنایت ظهر عاشورا درکابل اخباری ازشمال کشور منتشرشد که درنزدیکهای روضه شریف ،چهار راهی الکو زی بمبی منفجرشده چهارنفر را کشته وبیش از هفده نفر را زخمی کرده اند ودرقند هارنیز بمبی منفجر شد وچند نفر نیز مجروح شدند .
واقعه امروز کابل همه را تکان داد رییس جمهور کرزی که درآلمان بسر می برد حادثه ای امروز را به شدت محکوم کرد وآن را در روز عاشورای حسینی،یک جنایت بی نظیر درافغانستان دانسته است.خانم مارکل نیز کشتارامروز کابل را محکوم کرد این جنایت با واکنش بین المللی روبرو گردید. گفته شده است که انتحاری همراه باکاروان عزاداران حسینی ازلوگر وارد کابل شده .طالبان دریک بیانیه ای هرگونه ارتباط شان را با واقعه امروز کابل تکذیب کرده وآنرا کاردشمنان دانسته وگفته است که قوای خارجی برای ادامه حضور شان درافغانستان این عمل را انجام داده است.
حادثه امروز به لحاظ شباهت، بسیار نزدیک به حوادثی است که گروه القاعده درعراق انجام می دهد شبکه ابومصعب زرقاوی شاخه عراقی القاعده پس ازسقوط رژیم صدام حسین درعراق ،حملات بیرحمانه را درمراکز مذهبی شیعیان عراق مثل نجف،کربلا ،کاظمین ، وسامرا وشهرهای دیگر مثل حله ،انجام میداد.وخطرناک ترین آن منهدم کردن ضریح مطهر امامان شیعی درسامرا بود البته گروه زرقاوی به بخشهای دیگری ازجامعه عراق نیز حملات انفجاری داشت آنها به تعداد زیادی ازگروه ها واقوام عراقی مربوط به اهل سنت را کشتند شیوخ اهل سنت دراستانهای مرکزی عراق وگروهای الصحوه درامان نبودند اما بشترین جنایتهای شان را متمرکز کرده بود که مراکز اهل تشیع واجتماعات آنها را هدف قراردهند .
درپاکستان گروهای هستند که سالها با یک دیگر، درگیریهای مذهبی دارند ودرایام عاشورا به اوج خود می رسند سپاه صحابه ،جیش محمد،وگروه جنگوی ازشاخص ترین سازمانهای هستند که کارشان جنگهای فرقه ای ومذهبی می باشند. آنها درپاکستان متاسفانه توانسته اند که نفرت های مذهبی را دامن بزنند وبکشتاروبیرحمی ادامه دهند.عملیات خونبارامروزکابل شباهت به حملات گروهای تروریستی درپاکستان وعراق دارد وهدف ازآن بنظر می رسد تشدید خشونتهای مذهبی وفرقه ای درافغانستان با شد.مسئولیت واقعه ای خونبار دیروز را گروه تبهکار پاکستانی بنام لشکر جنگوی بعهده گرفت این گروه درپاکستان مرتکب جنایتهای زیادی شده وتمام فعا لیتهای این شبکه تروریستی کشتن وآسیب رساندن به شیعیان وزواران هستند.
این نوع حملات درتاریخ منازعا افغانستان بی سابقه بوده سه دهه جنگ درافغانستان جریان داشته اما ماهیت جنگها، هرگز مذهبی وحمله بمراکزدینی نبودند ولی جنایت امروز کاملا به هدف دامن زدن به تفرقه های مذهبی سازماندهی شده است.سئوال دراینجا است که چرا این عملیات باماهیت متفاوت پس ازگذشت سالها جنگ درافغانستان ،تازه شروع شده است؟ آیا می تواند رد پای را در تشدید بحران افغانستان پاکستان برای آن شناسایی کرد .اگر عملیات امروزکابل مربوط به یک جنگ استخباراتی با هدف توسعه وتشدید بحران درافغانستان باشد دراین صورت استخبارات پاکستان متهم خواهد شد .
پاکستان کنفرانس بن را بدلیل اینکه ازخاک افغانستان به قرارگاه نظامی شان حمله شده وبیست چهارسرباز پاکستانی کشته شده اجلاس بن دوم راتحریم کرد مفهوم این کار این خواهد بود که استخبارات پاکستان بیکار نمی شیند ومی خواهد همه چیز را درافغانستان ناکام، نماید .اجلاس بن دوم وتعهدات که درآن صورت گرفته استخبارات پاکستان درنظر دارد که همه ای آن اقدامات منجر به شکست شود افغانستان درکنار جنگ های مختلف ،یک جنگ تازه را با بعد مذهبی باید داشته باشد.عملیات امروز آغاز این سناریوی استخباراتی باید باشد. این منطق کاملا نادرست است که گفته شود نیروهای خارجی وناتو مسبب عملیات تروریستی امروز است امریکه که طالبان به آن دامن زده.
نیروهای بین المللی درحال خارج شدن از افغانستان هستند وتمام برنامه هایش این است که ترتیبات سفر بازگشت به خانه های شان را بگیرند ناتو خود قربانی عملیات انتحاری درافغانستان شده تنها درسال جاری درکابل حملا انتحاری زیادی علیه آنها صورت گرفته اند . دربیست نهم اکتوبر درمنطقه دار الامان دریک عملیات هولناک انتحاری بیش از سیزده نفر شان کشته شدند.درسیزدهم سپتامبر سالجاری بیست ساعت عملیات بالای سفارت آمریکا ودفتر ناتو ازسوی شبکه حقانی انجام شد و درماه اگوست حملات خونین انتحاری به دفترفرهنگی بریتانیا صورت گرفت ودوازده نفرشان کشته شدند.هتل انترکانتینانتال درماه جون مورد حمله قرارگرفت دوازده نفر کشته وتعداد زیادی زخمی شدند درابتداء سالجاری حمله به زارت دفاع انجام شد واستاد برها ن الدین ربانی دربیست ماه سپتامبر با عملیا ت انتحاری طالبا کشته شد .
مجموعه حملات انتحاری درکابل با هدف ضربه زدن به ناتو ودولت افغانستان ازطرف طالبان وحامیان آنها سازماندهی شدند وهدف سیاسی ونظامی مد نظر آنها بودند اما عملیات امروز گروه جنگوی در کابل ،اهداف مذهبی داشت وهدف شان ازانجام آن خیلی واضح است آنها اگرموفق شود جامعه افغانسان رادچارتفرقه نماید وجنگ های مذهبی را درکنار سایر جنگ های جاری راه اندازی نماید ، درواقع به هدف شیطانی شان رسیده است.
لشکر جنگوی یک گروه پاکستانی است وامروز آنها عملیات شان را درداخل افغانستان سازماندهی کرده دولت پاکستان مسئو لیت مستقیم در قضیه دارد و نباید ازاین گروها بعنوان وسیله وابزار کارگرفته شود این درست است که مناسبات افغانستان وپاکستان به دلیل حوادث اخیر خدشه دار شده اما فعال شدن یک گروه مشخص پاکستانی درکشتار مردم وایجاد فتنه درافغانستان ،مسئولیتهای کشور پاکستان را چند برابر می کند .پاکستان متهم است که ازطالبان بعنوان ابزار سیاست شان کارگرفته وشبکه حقانی وگروه ملاعمر درواقع گروهای افغانی مستقر در پاکستان مورد حمایت استخبارات پاکستان قرارگرفته است حال درکنار آنها یک گروه دیگری مربوط به پاکستان بنام لشکر جنگوی ،وارد افغانستان شده وکشتارهای مذهبی راه انداخته است . پاکستان نسبت به همه شبکه های دهشت افکن درخاک پاکستان ، مسئولیت دارند بخصوص درمورد لشکر جنگوی بعنوان اتباع پاکستانی .
دولت پاکستان اگر صادقانه تصمیم بگیرد مکانهای امن لشکر جنگوی را درخاک کشورش شناسا یی نماید دیگر تردید ی درحضور لشکر جنگوی درخاک پاکستان نیست زیرا که آنها رسما مسئولیت کشتار عاشور را درکابل بعهده گرفته اند.این ها ازمکلفیتهای دولت پاکستان است اما مسایلی وجود دارد که پاکستان نمی خواهد صادقانه درسرکوب جنایتکاران درافغانستان همکاری نماید عمده ترین مساله حل منازعات مرزی بین دوکشور افغانستان وپاکستان است خواست واضح پاکستان برسمیت شناخته شدن مرزهای دوکشور می باشد امریکه افغانستان نسبت به آن کوتاهی وتعلل دارد. ابهامات مرزی همیشه سبب شده که هردوکشور برای تخریب یک دیگر ابزار های رای شناسایی ومورد استفاده قراردهد.درحال حاضر آن ابزارها شبکه های حقانی وطالبانی ولشکر جنگوی است که برای تشدید وتوسعه جنایت درافغانستان ازآنها کارگرفته می شود.درگذشته حکومتهای افغانستان نیز همین کارها راکرده است بخصوص سالهای 1953 تا 1963 دوران صدارت داوود خان اوج استفاده ابزاری ازناسیونالیزم پشتون علیه حکومت مرکزی مربوط به قوم پنجابی پاکستان بود.
دولت پاکستان آن روزها را فراموش نمی کند وخصومت های تاریخی شان را ازیاد نبرده است پاکستان برسمیت نشناختن کشورش را درسال 1948 درسازمان ملل یک جفایی افغانی درحق خود می داند وامروز با برتریهای بسیار نسبت به افغانستان درصدد ایجاد عمق استراتژیک برای خود می باشد.پاکستان از ابزارها استفاده می کند وشرایط را ازهرزمانی برای خود بهتر تشخیص داده وبخصوص با رفتن قوای بین المللی درسال 2014 ،فرصتهای بهتری را برای خود درنظر گرفته است.جنایت درروز عاشورا توسط یک گروه پاکستانی طلیعه ای روزهای سیاه وتحمیلی پاکستان ، برافغانستان را نشان می دهد.آنها تا توان داشته باشد برای متقاعد کردن افغانستان دربرابر خواسته های شان فشار وارد می کند وحادثه خونین دیروز درد ناکترین همه حوادث است زیرا ماهیت آن براساس جنگ ونزاع مذهبی ریخته شده واین رسالت مردم افغانستان است که با هوشیاری طرح دیروز حادثه ظهر عاشورا ، را خنثی نماید.
اما بدون شک مردم افغانستان نشان داده که هرگز وارد جنگ ها ونفاق های مذهبی نمی شوند درافغانستان خصومتهای مذهبی بسیارکم است مردم افغانستان درتاریخ خود وارد منازعات مذهبی نشده افغانستان جنگ مذهب علیه مذهب نداشته.فکر می کنم عملیات انتحاری امروز گروه جنگوی یک حمله استخباراتی وسازمان یافته باماهیت متفاوت به منظور نفاق مذهبی ،ناکام ترین عملیات تروریستی است.مردم افغانستا هرگز دروطن خود جنگ مذهبی وفرقه ای راه نمی اندازد .
خروج نیروها ،کاهش کمک ها دونگرانی عمده افغانها از کنفرانس بن دوم
رییس جمهور افغانستان درسخنرانی خود ضمن برشمردن دست آورد های ده سال گذشته ،قویا خواهان کمک ازجامعه جهانی گردید وی تاکید داشت که پس ازسال دوهزار چهارده برای حفظ دست آوردهای گذشته نیاز بکمک های بین المللی دارد.آقای گیدو وستروله وزیرخارجه آلمان، تاکید کرد که جامعه جهانی پس ازسال دوهزارچهارده افغا نستان را تنها نمی گذارند وی نیز اشارات به مصالحه ملی درافغانستان داشت.
خانم کیلینتون وزیرخارجه آمریکا ضمن تاکید برحمایت جامعه جهانی ازافغانستان تاکید بر پروسه انتقال مسئولیتهای امنیتی نمود . متن پایانی درواقع، تعهدات جامعه جهانی پس ازسال دوهزار چهارده ومسئولیتهای دولت افغانستان درقبال آن را بصورت دوجانبه ، منعکس می کند وبا انتشارآن سند، تحلیل ها واطلاعاتی بشتری بدست خواهد آمد.
کنفرانس امروز حوالی ساعت 9صبح بوقت آلمان مطابق با پنجم دسامبر 2011 درمورد افغانستان با شرکت 85 کشور و16 سازمان معتبر بین المللی درهتل پترس برگ ، با ریاست حامد کرزی رییس جمهور افغانستان شروع بکار نمود .خانم مارکل صدراعظم المان وآقای بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد وآقای حامد کرزی رییس جمهور افغانستان کنفرانس را افتتاح کردند. اما ریاست اجلاس بعهده رییس جمهورافغانستان است .اجندای کنفرانس ازقبل تنظیم شده است وقرار است دراجلاس یک روزه بن المان به تصویب برسند موضوعا ازپیش ساخته شده که عمدتا سه مساله اصلی را تشکیل میدهد .
نخست انتقال مسئولیتهای امنیتی به نیروهای افغان با خروج نیروهای بین المللی ازافغانستان.دو ُتعهدات دوجانبه افغانستان وجامعه جهانی پس ازسال دوهزارچهارده وسوم مساله گفتگو بامخالفان مسلح افغانستان از موضوعات مهم واساسی کفنرانس بن دوم درپترس برگ است.
دیشب دریک ضیافت بزرگ با فتخار مهمانان کفنرانس ،آقای گیدو وسترویله وزیر خارجه المان اعلام داشت که ما افغانستان را پس ازسال دوهزارچهارده تنها نمی گذاریم ونمی خواهیم تاریخ گذشته تکرار شود. وی عرصه همکا ریها را متفاوت ازگذشته بررسی کرد وگفت که همکاریهای بعدی درعرصه های باز سازی افغانستان وانکشافات خواهد بود. ازسال 2001 تا سال 2014 مشارکت جامعه جهانی وحضورآنها درافغانستان، تعریف وبار مبارزه با تروریزم را داشت ولی پس ازسال 2014 مشارکت آنها ، میدانهای بازسازی وانکشاف را احتوای می کنند . حضور نظامی 49 کشور درافغانستان درجنگ با تروریزم درده سال گذشته ، با ناکامیهای روبروشد واصولا باید اعتراف شود که دولت افغانستان ونیروهای بین المللی به اهداف خود که ریشه کن کردن وازبین بردن تروریزم باشد نرسید. امروز شبکه های دهشت افکن تباهکار به نقطه ای خودرا کشانده که وزراء خارجه ودفاع المان آروزوی گفتگو با آنها را دارند.دومقام برجسته المانی دراستانه کنفرانس بن دوم، مذاکره باطالبان را یک واقعیت ویک ضرورت توصیف کرده اند.
خروج نیروهای بین المللی ازافغانستان درسال دوهزارچهارده نگرانیهای ازهم اکنون ایجاد کرده است زیرا براساس تحقیقا ت بعمل آمده آنها بابیرون شدن ازافغانستان بخش بسیارعمده واساسی اقتصاد وسرمایه جامعه جهانی را باخود می برند . درجنگ افغانستان 444 میلیارد دالربرای نیروهای بین المللی تاکنون هزینه شده است این مبلغ تاثیرات خاصی خودرا روی اقتصاد افغانستان داشت .این درست است که مبلغ فوق درعرصه نظامی مربوط به خود آنها هزینه شده اما درفرعیات مصارف اصلی آنها، افغانستان بسیارزیاد بهره مند می شدند. یک بخش عمده تجهیزات اردو وپولیس افغانستان درواقع تجهیزات اردوی آمریکا وناتواست.
خبرگزاری المان به نقل ازکارشناس مسایل افغانستان بانیته بیلرت گفته است که ازسال 2001 تاکنون نزدیک به 60 میلیارد دالر به افغانستان کمک شده است این پولهای ازمجاری مختلف برای افغانستان هزینه شده وی گفته است اقتصاد افغانستان بیش ازنود پنج درصد متکی به کمک های خارجی است .افغانستان نزدیک به هشت میلیارد دالر برای بهبود وضعیت اردو وپولیس خود سالیانه پول لازم دارد .بارفتن نیروهای بین المللی ازافغانستان معلوم نیست که افغانستان این پولهای را ازکجا تهیه خواهد کرد.
شرکت کنندگان کنفرانس بن دوم هیچ سندی را امضاء نمی کنند که درآن تعهدات مالی کشورها شرکت کننده گنجانده شده باشد بن دوم درواقع موضوعات غیر مالی را ببحث می گیرد کنفرانس بن دوم اجلاس کشورهای دونر نیستند. خروج نیروهای بین المللی ازافغانستان، تبعات سرسام آوری کاهش کمک ها را درپی دارد واقتصاد نود درصد وابسته افغانستان را درمقیاس غیرقابل پیش بینی متضرر وتحت تاثیر قرار می دهد.مردم افغانستان این سوال برای شان حل نشده است که بارفتن نیروهای ناتو ازافغانستان ،پولیس واردوی افغانستان می تواند با تروریزم مقابله نماید.اردو وپولیس که وابسته به امداد های نظامی آنها هستند.
سوال دیگر این است که سیاست مقابله با پا کستان وتغییر جغرافیای جنگ که آقای اسپنتا مشاورامنیت ملی رییس جمهورکرزی بارها آن را مطرح کرده ،مشکل افغانستان را باپاکستان چندین برابر نمی کند. تغییر جغرافیای جنگ درداخل خاک پاکستان یک مساله ساده ای نیست.پاکستان با یک عملیات غیرعمدی ناتو در26 نوامبر چه ماجرای های را آفریده چه قیامتی رادراین روزها برپا کرده است. ازآن لحظه بیست ششم ماه نوامبر 2011 ببعد تمام راهای تدارکاتی ناتورا درمرز ترخم وچمن بسته است پایگاه شمسی را که مورد استفاده هواپیماهای بی سرنشین درجنگ با تروریزم مورد استفاده بود، درسیصد کیلومتری کویته ، مسدود ساخته وکنفرانس بن دوم را تحریم کرده تمام این مخالفتها به خاطر این است که یک مورد تغییر جغرافیای جنگ درخاک پاکستان اتفاق افتاده ودرجنگ باترروریزم تعداد سربازان پاکستانی کشته شده است .
پاکستان آن را مقابله ومبارزه باحاکمیت ملی خود تلقی کرده ودربرابر آن استاده ودرواقع آمریکا وغرب را تحت فشارهای شدیدی قرارداده است .میزان تاثیرات اقدامات پاکستان را ازگفته های مقامات آمریکایی باید دانسته باشیم سه ارگان عمده آمریکا کاخ سفید، وزارت خارجه، وپنتاگون که تمام قدرت آمریکا به آن منتهی می شود ازپاکستان معذرت خواهی کرده اند ولی پاکستان راضی نشده است زیرا که جغرا فیای جنگ ازافغانستان به خاک پاکستان اشتباها منتقل شده است.
افغانستان باسیاست مقابله با پاکستان کارش به جلو نمی رود پاکستان ابزارزیادی دراختیار دارد که می تواند منافع ملی خود را درپناه آن حفظ نماید.رییس جمهور افغانستان سیاست مقابله با پاکستان ومصالحه با طالبان را درست انتخاب نکرده است .طالبان وشبکه حقانی را نمی تواند ازچنگ پاکستان خارج ساخت آنها به گفته جنرال بازنشسته ای پاکستانی دیوانه های هستند که دراختیار استخبارات آن کشورقراردارد.پاکستان همسایه مهم افغانستان، مطالبات تاریخی وسرحدی ازافغانستان دارد وآنها منتظر این است که جامعه جهانی وافغانستان مسایل وپرسش های لاینحل پاکستان را حل نماید .
آقای عطا محمد نور والی بلخ به درستی به خواسته های پاکستان پی برده وباصراحت اعلام داشت که خطوط مرزی وخط دیورنگ دراجلاس بن دوم بحث وحل گردد.تحلیل گران مسایل افغانستان براین باورهستند که قبول خواسته های پاکستان ازسوی افغانستان درواقع چیزی به جز اعتراف به یک مساله تثبیت شده بیش نیست خط دیورنگ امرشناخته شده وتبدیل به مرزرسمی پاکستان شده وافغانستان هرگز توانایی تغییر آن ندارد جامعه جهانی وافغانستان می تواند بصورت منطقی به این مساله بپردازند وموضوع دیورنگ را حل فصل نماید.
البته هژمونی سیاست دراسلام آبا د ممکن به این مساله قناعت نداشته باشد اعتراف به خط مرزی دیورنگ دردی را درمناسبات دوکشور افغانستان وپاکستان درمان نکند زیرا احتمال اینکه مطالبات پاکستان بسیاربالاتر ازاینها باشد مثلا عمق استراتژیک ،حیات خلوت درواقع خواسته اصلی پاکستان را تشکیل می دهد.ولی با تمام این مسایل با ید ازیک جای مساله آغاز شود وگامهای درجهت اعتماد سازی برداشته شود.عطا محمد نوربهترین اعتماد سازی را درشناسایی خط دیورنگ دانسته است وگفته است که باید دراجلاس بن دوم این مساله حل گردد.
افغانستان درپیش روی خود مشکلات زیادی دارد بیرون شدن نیروها ی بین المللی ازافغانستان با سیاست مقابله با پاکستان وتاکید برتغییر جغرافیای جنگ ازسوی افغانستان ،ممکن است ابعاد جنگ را وسیع ترنماید وافغانستان گرفتارجنگ های خونین دیگری شود رییس جمهور کرزی درالمان به بازگشت دهه نود وقبل ازحوادث یازدهم سپتامبر اشاره داشت.خروج نیروهای بین المللی ازافغانستان همان گونه که بیان شد ،تبعا مالی وکاهش کمک ها را بدنبال دارد.اقتصاد افغانستان بیش ازنود پنج درصد وابسه به خارج است .اجلاس بن دوم پیام خوشی برای مردم افغانستان ندارد دومساله خروج نیروهای ناتو وکاهش کمک ها از نگرانیهای عمده ای مردم افغانستان است.
مقاله مشترک زلمی رسول و وسترویله وزراء خارجه افغانستان وآلمان درمورد کنفرانس بن دوم
درسوم دسامبر دومقام خارجه آلمان وافغانستان، مقاله ای مشترکی را منتشر ساختند موضوع سخن آنها درمقاله، اجنداء کنفرانس بن دوم هست. گرچه قبلا اعلامیه دفتر ریاست جمهوری افغانستان به موضوعا قابل بحث اجلاس بن اشاره داشت وگفته بود شش محور دربن دوم، مورد گفتگوی جامعه جهانی است اما درمقاله مشترک دو وزیر خارجه موضوعا مهم قابل بحث را دراجلاس المان ، سه محور مشخص اعلام داشته اند .
الف – انتقال مسئولیتهای امنیتی بصورت کامل به نیروهای افغان پس ازسال 2014 وختم ماموریتهای نظامی ناتو درافغانستان.
ب – تعریف حضور درازمدت جامعه جهانی درافغانستان پس از سال 2014 درافغانستان ونحوه تعهدات دوجانبه افغانستان وجامعه جهانی درحضور طولانی مدت آنها درکشور.
ج – پروسه گفتگو با مخالفین مسلح بمنظوررسیدن به صلح وثبات در افغانستان.
دو وزیر خارجه آلمان وافغانستان درتحلیل مشترک شان به این موضوعات پرداخته اند ودرواقع اجنداء مورد بحث اجلاس جامعه جهانی را دربن دوم به این صورت معین کرده اند. دلیل فشرده شدن موضوعا ازشش محور به سه محور واضح است زیرا درتدوین این مقاله وزیر خارجه المان نقش عمده داشته پراکنده وآشفته سازی متن با دخالت وی گرفته شده .افغانستان درتهیه متن ها دچار سردرگمی وآشفته کاری هستند موضوعا را نمی تواند بدرستی جمع بندی نماید قطع نامه 76 ماده ای لویه جرگه بهترین دلیل درتهیه متن آشفته ومتداخل است هفتاد شش ماده را می تواند به نزده و بیست ماده خلاصه کرد.دراجندا کنفرانس بن دوم بصورت تمام، مباحث خارج ازسه محور در مقاله مشترک نیست .
انتقال مسئولیتهای امنیتی بمفهوم خداحافظی و وداع جامعه جهانی با افغانستان است تفاوت فیصله های بن اول ودوم نیز درهمین است دربن اول فیصله شد که جامعه جهانی وارد افغانستان شوند ودرکنارمردم افغانستان با تروریزم مشترکا پیکار نمایند اما دربن دوم مسئولیت تنها به دوش دولت افغانستان گذاشته می شود وآنها ازافغانستان خارج می شوند.
آقای جان کیری سناتور شناخته شده آمریکا وکاندیدای ریاست جمهوری دربرابر جورج بوش، درمقاله دیروزخود که درروزنامه معتبرآمریکایی به چاپ رسیده، نوشته است که پاکستان با تحریم اجلاس بن دوم می خواهد اززیربار مسئولیتها وتعهدات منطقه ای درمقابله با تروریزم ،خارج شود. تحریم این کشور نشان می دهد که پاکستان خواهان صلح وثبات درافغانستان نیست مقاله جان کیری بسیارصریح وبی پرده درمورد پاکستان سخن گفته ودلایل تحریم پاکستان را شناسی وموشکافی کرده وبه این نتیجه رسیده است که پاکستان طرف دار همکاریهای منطقه ای وامنیت پس ازسال دوهزار چهارده درافغانستان نیست.پاکستان دراجلاس منطقه ای استانبول اسنادی را امضاءکرد که عمده ترین آن همکاری درجنگ با تروریزم وثبات درافغانستان است ودراجلاس بین المللی بن دو، پاکستان باید نشان میداد که به تعهدات خود پای بند است وبا جامعه جهانی درمقابله با تروریزم همکاری دارد.
رییس جمهور حامد کرزی درمصاحبه با اشپیگل المانی، با لحن شفاف تری پاکستان را مورد نقد وملامت قرارداده وگفته است که پاکستان درمذاکره با طالبان همکاری نداشته وجریان گفتگو با این گروه را پاکستان تخریب وسبوتاژ کرده است رییس جمهور کرزی پاکستان را همکارصادق درصلح افغانستان نمی داند ودرگفتگو با روزنامه معتبر اشپیگل این موضوع را واضح ساخته است.
درسال دوهزار چهارده مسئولیتهای امنیتی به افغانستان سپرده می شود .پاکستان براساس گفته های جان کیری واظهارات رییس جمهور کرزی درصلح با افغانستان همکاری نمی کند.سید یوسف رضا گیلانی صدراعظم پاکستان درمورد تحریم کنفرانس که درموردافغانستان دایر شده نیزگفته است که امنیت پاکستان برای شان مهم تر ازقضیه افغانستان می باشد.مفهوم این سخن این است که مهم نیست درافغانستان چه می گذرد ویا درکنفرانس بن دوم درموردافغانستان گفتگوی جهانی صورت می گیرد مهم برای شان پاکستان است که درمعرض خطر قرار گرفته وبیست چهارسربازآنها درمرز کشته شده وازخاک افغانستان به برادر دوقلویش تجاوز صورت گرفته .
گیلانی گفته است که پاکستان درمبارزه با تروریزم گامهای بلند ومحکمی برداشته اما کسی به فداکاریهای پاکستان اهمیت قایل نیست .وی خطاب به خبرنگاران گفت: که جنگ با تروریزم جاده یک طرفه نیست. که پاکستان راه برود فداکاری داشته باشد وقربانیان بی شماری را بدهد اما جامعه جهانی آنها را نادیده بگیرد.جنگ با تروریزم دوجانبه وهمکاری دوجانبه می خواهد مبارزه با تروریز سرک یک طرفه نیست.
گذشته ازمساله انتقال مسئولیتهای امنیتی که درمقاله دومقام آلمانی وافغانی به عنوان اجنداء کنفرانس درنظر گرفته شده ،موضوع تعریف حضور درازمدت جامعه جهانی درافغانستان پس ازسال دوهزارچهارده نیز مهم وحیاتی است .درسال دوهزار چهارده قوای خارجی از افغانستان خارج می شود با خروج آنها، بلادرنگ خروج سربازان روسی ازافغانستان دراذها تداعی می کند ویا خروج سربازان آمریکایی د ر آغاز دهه هفتاد ازویتنام ویا هم ترک وکنارگذاشتن افغانستان درآخر دهه هشتاد که نیروهای شوروی از افغانستان بیرون وجامعه جهانی نیز با افغانستان خداحافظی کرد.
ازهم اکنو نگرانیهای زیادی خلق شده که بارفتن قوای بین المللی وناتو ازافغانستان احتمال وقوع جنگ های داخلی وبازگشت به دهه نود ،پیش آید این تشویشها بسیار جدی است مقامات افغانی درآستانه ای برگزاری اجلاس بن نیز به این نگرانیها اشاره داشته اند.تحلیل های زیادی دررسانه های داخلی وبین المللی راجع به این مساله ،نوشته شده.اجنداء مهم اجلاس بن ، براساس مقاله وزراء دوکشور افغانستان وآلمان ،تعریف وجایگاه درازمدت جامعه جهانی درافغانستان است.دراجلاس بن اول صحبت ازتاسیس یک نظام دموکراتیک، مردم سالار، متعهد به رعایت حقوق بشر،آزادیهای مدنی ،آزادی مطبوعات، نظامی قضای وحقوقی،رعایت حقوق زنان ، حقوق اقلیتهای قومی،وده های مولفه دیگر ، درمیان آمد وبا امضاء سندی معروف به فیصله بن، تمام آن مسایل آورده شد وپروسه نظام سازی درسه مرحله انتقالی ،موقت ،ومنتخب با تدوین وتصویب قانو اساسی به پایان خود رسید دراجلاس بن دوم جامعه جهانی با حکومت بد ویا خوب درافغانستان سروکاردارد همکاریهای متقابل به نظر درچهارچوب یک نظام وحکومت داری خوب درافغانستان پس ازسال دوهزارچهارده مطرح می شود.
ازهمین الان روشن شده که جامعه جهانی با حکومت غیر مسئول دربرابر فساد همکاری ندارد ونمی خواهد کمک های شان وارد جریان سیستم فاسد ناکارآمد غیر مسئول وبی بندبار،درافغانستان شود آنها ازافغانستان این تعهد را می گیرند که با فساد مبارزه نماید ومصرف کمکها باید شفاف باشد.
امریکه افغانستان درجریان ده سال گذشته ناکام بود افغانستان هم درمبارزه با فساد وهم درمبارزه با تروریزم وامنیت ناموفق بود این مساله را خود رییس جمهوردرآلمان اعلام داشت.وبرجسته ترین ناکامیهای حکومتش را امنیت وچالشهای امنیتی دانست درمورد فساد هم افغانستان وشخص رییس جمهور بارها وبارها معترف بوده که حکومتش آلوده به فساد است .
تفاوت سخنان رییس جمهور درمورد تعریف فساد با جامعه جهانی دراین است که رییس جمهور همیشه ازفساد مشترک سخن گفته وجامعه جهانی را متهم به فساد درافغانستان دانسته ماجرای کابل با نک رانیزناشی ازمشوره های غلط مشاوران خارجی قلم داد کرد رییس جمهور کرز وحکومت وی موضوع فساد را مساله چند جانبه اعلام داشته وبتنهای زیر بارنرفته است.
پس ازسال دوهزارچهارده افغانستان خواهان کمک های فوق العاده ازجامعه جهانی شده و وزیر مالیه تهدید کرده که اگرکمک ها به افغانستان کاهش یابد وبدرستی و درموقعش بدست رس قرارنگیرد، افغانستان با چالشهای عظیم امنیتی روبرو خواهد شد آقای زاخیل وال وزیرمالیه افغانستان گفته است که افغانستان درپرداخت حقوق سربازان شان به کمک های خارجی وابسته است معاش اردو وپولیس افغانستان با کمک های خارجی تادیه می شود این وابسته گی سالهای ادامه خواهد داشت.افغانستا دراجلاس بن ازجامعه جهانی می خواهد که کمک های شان مستقیما به دولت افغانستان سپرده شود افغانستان با نهاد های موازی درکنار دولت افغانستان به شدت مخالفت کرده .
چالش عمده دربرابر کشورهای دونر، حکومت داری خوب است که افغانستان آنرا تاکنون نداشته ودرآینده نزدیک نمی تواند این نقیصه را برطرف نماید واین معضل بزرگی شده که جامعه جهانی مشکل است با دولت فاسد درکابل همکاری نماید وپولهای شان رادر کانالهای واریز نماید که آلوده بفساد باشد.کشورهای دونر این مساله را تحمل نمی کنند که پولهای شان حیف میل شود .کابل بانک، مثال و داستان غم انگیز حکومت داری بد درافغانستان است پول کابل بانک ازملت افغانستان دوزدیده شد.تعهدات بلند مدت جامعه جهانی این نیست که کمکهای مالی شان به سرنوشت پول مردم افغانستان درکابل بانک گرفتار شود.
موضوع سوم دراجلاس بن دوم براساس نوشته مشترک زلمی رسول وزیر خارجه افغانستان وگیدو وسترویله وزیرخارجه المان ،گفتگوهای صلح با مخالفان مسلح است .این مساله برای آلمانها دردرجه بالای اهمیت قراردارد دومقام برجسته آلمانی وزیر دفاع و وزیرخارجه دراستانه ای کنفرانس بن دوم، اعلام داشتند که مذاکره با طالبان باید انجام شود غرب نمی تواند با این استدلا ل که طالبان مردمان خوبی نیست ،باب گفتگو را باآنها ببندد .دو وزیر برجسته کابینه خانم مارکل اذعان داشته واستدلال کرده اند که صلح با دشمن صورت می گیرد وطالبان باید ازطریق صلح وگفتگو،وارد جریان سیاسی کشور شود موضوع طالبان با جنگ قابل حل نیست.آلمان ها درگذشته نیز مشوق گفتگو با طالبان بودند واین باراگر مخالفت با نظرات آن دومقام آلمانی نشود آنها حتی حاضر هستند طالبان را وارد اجلاس نمایند وبرمیز مذاکره با دولت حامد کرزی بنشانند.
دراستانه ای اجلاس بن دوم، شاهد حضور چهره های برجسته طالبان درکشورالمان هستیم مولوی متوکل وزیرخارجه پیشین طالبان وملا عبد السلا ضعیف سفیر پیشین طالبان درپاکستان مهمانان عالیقدر کشور آلمان هستند.المان متاسفانه درگفتگو با طالبا بسیارشتاب دارد وحتی شروط مذاکره را فراموش کرده است .اصول مذاکره با طالبان ،رعایت حقوق زنان، حقوق اقلیتهای قومی درافغانستان،قبول قانون اساسی ، کنارگذاشتن اسلحه ،جدا شدن از القاعده ، احترام به ارزشهای مدنی ، قبول دموکراسی درافغانستان ، درنظر گرفته شده اما بنظرمی رسد مقامات المانی درمذاکره باطالبان به این شروط گفتگو ها توجه ندارند. زیرا که آنها تاکنون صحبتی ازقواعد گفتگو با طالبان نداشته اند. به حاشیه قراردادن اصول مذاکرات، نشانه خسته گی بی حد حصر المان ازجنگ پرهزینه افغانستان است آنها حاضر هستند درگفتگو با طالبان خواسته های زیادی ازطالبان پذیرفته شود .یکی ازمطالبا ت اساسی ومحوری طالبان خروج نیروهای بین المللی ازافغانستا است .کنفرانس بن دوم درواقع به این خواسته پاسخ مثبت داده وبوضوح اعلام می دارد که پس ازسال دوهزارچهارده دیگردرافغانستان نستند.
اجنداء اجلاس بن دوم همین سه محوروگزینه ای است که دومقام برجسته المانی وافغانی به آن پرداخته اند هرسه مولفه مورد مناقشه درکنفرانس ،چالشهای ومشکلات خود را دارد. انتقال مسئولیتهای امنیتی به نیروهای افغان با چالش وسعت نا امنی روبرو است .حضور درازمدت جامعه جهانی با عدم شفافیت ،فساد وحکومت داری بد وخوب درافغانستان مواجه است ومساله گفتگو با طالبا بخاطر مخالفت وتحریم پاکستان به نقطه قابل اتکاء نمی رسد.پاکستان جریان مصالحه با طالبان را سبوتاژکرده ومی کند موضوعی که رییس جمهور کرزی به آن اشاره کرده وبی ثباتی وناامنی درافغانستان خواست پاکستان است وبا بایکوت کنفرانس پاکستان نمی خواهد صلح وثبات درافغانستا ن برقرارشود مساله که جان کیری سناتور برجسته آمریکا ومسئول روابط خارجی سنا، به آن درمقاله اش پرداخته است.
تفاوتها وشباهت های بن اول وبن دوم درمورد افغانستان
رییس جمهور کرزی درتاریخ پنجم دسامبر 2011 ریاست کنفرانس بین المللی بن دوم درمورد افغانستان را بعهده می گیرد. دربن اول وی بعنوان رییس اداره انتقالی افغانستان برگزیده شد . بن دوم باحضور نود کشور وسازمانهای معتبر بین المللی درشهر المان دایر می شود میزبان کنفرانس وهزینه ها ی آن را المان به عهده گرفته است ازاین زاویه که اجلاس بین المللی است ومحل کنفرانس ومیزبان آن کشور المان است ،بن دوهزاریک وبن دوهزار یازده ،یکی است وشباهت عام وتام با هم دارد.
اما تفاوتها وفارقهای بسیارزیادی دردوکنفرانس به چشم می خورد که ماهیت آن را بکلی تغییر داده. درکنفرانس بن اول فیصله شد که نیروهای بین المللی وارد افغانستان شوند ودوشادوش مردم افغانستان درجنگ با تروریزم ،شریک باشند وپیکارنمایند. براساس مصوبه بن دوهزاریک قوای خارجی وناتو شریک جنگ افغانستان شد. اما دراجلاس دوهزاریازده فیصله می شود که نیروها بین المللی ازافغانستان خارج شوند ومسئولیتها ی جنگی تنها به دوش مردم ودولت افغانستان گذاشته می شود.
فرق بسیار بنیادی وزیر بنایی دردواجلاس وجود دارد.گذشته ازتفاوت ورود نیروها به افغانستان دراجلاس بن اول وخروج نیروها از افغانستان درکنفرا نس بن دوم، تفاوت های دیگری را نیز می تواند شناسایی کرد .
دراجلاس دوهزاریک ریاست کنفرانس به عهده سازمان ملل بود. اقای لخضر ابرا هیمی نماینده ویژه سازمان ملل و وزیر خارجه پیشین الجزایر بعنوا دپلمات ورزیده وموفق ،کنفرانس بن اول را رهبری کرد ونتایج مورد نظر را پس از دوازده روزگفتگو، به دست آورد .اما درکفنرانس بن دوم آقای حامد کرزی رییس جمهورافغانستان رییس کنفرانس برگزیده شده است همان گونه که ریاست آقای ابراهیمی توام با مسئولیتهای سنگینی بود، ریاست آقای کرزی نیز تبعات بسیارسنگینی را درپی دارد .
دراجلاس بن اول وظایفی بدوش آقای ابراهیمی گذاشته شد وی موظف بود که فیصله های بن را باجرا درآورد فیصله بن اول سه مرحله را درتاسیس حکومت تازه برای افغانستان درنظر گرفته بود مرحله اول دوره انتقالی ، مرحله دوم دوره موقت و مرحله سوم دوره حکومت منتخب . آقای ابراهیمی با حمایت جامعه جهانی این دوره ها را با موفقیت عملی کرد ودریک فاصله زمانی سالهای 2001 تا سال 2004 مراحل وپروسه های درنظرگرفته شده درهر سه مرحله به پایان خود رسید وافغانستان تمامی دوره ها را زیر نظر سازمان ملل به انجام رساند.
دراجلاس دوهزاریازده رییس کنفرانس آقای حامد کرزی قرار است وظایف مهم وخطیری را متقبل شود که عمده ترین آن قبول مسئولیتهای امنیتی وجنگی درافغانستان است .ازسال دو هزارچهارده ببعد هیچ نیروی بین المللی درکنار افغانستان درپیکار با تروریزم نیست ودولت افغانستان با ید به تنهایی جنگ با تروریزم را رهبری نماید وامنیت کشورش را به عهده بگیرد.
درکنفرانس اول اصولا تاسیس یک نظام جدید برای افغانستان مطرح شد. زیرا افغانستان درآن زمان فاقد حکومت وساختار سیاسی بود اداره شمال یک شبهه حکومت ساخته بود وبلحاظ قوانین بین المللی برسمیت شناخته شده بود اما دولت استاد ربانی دارای زیر ساختهای سیاسی معتبری نبود وتمام وقتش با جنگهای داخلی گذشت ازسال 1991 تا سال 2001 جنگ های داخلی دردومرحله بیداد می کرد مرحله اول نزاع های مجاهدین که ازسال 1991 تا سال 1996 درکابل ودیگر شهرها دوام داشت ومرحله دوم جنگهای خونین با گروه طالبان که ازسال 1994 ازمنطقه ای اسپون بلدک شروع گردید وتا سال 2001یک دهه دوام کرد وبدین سان ازسال 1991 تا سال 2001 حکومت استاد ربانی درگیر نبرد های داخلی شد.
درکفنرانس بن اول تمام صحبت برسر تاسیس دولت جدید درافغانستان بود کمیته های حقوق بشری ،کمیته های تدوین قانون اساسی، کمیته های قضایی ،کمیته های انتخابات پارلمانی وریاست جمهوری ،درقطعنامه بن اول درنظر گرفته شده بود فیصله بن اول اصول یک ساختارسیاسی جدید را برای افغانستان ترسیم کرد. اما دربن دو هیچ یک ازاین بحث ها وجود ندارد. اجلاس بن دوم درواقع متمرکز بر دو مو لفه است یکی توافق برسر خروج نیروهای بین المللی ازافغانستان ودیگری نحوه رابطه وتعهد با دولت افغانستان پس ازسال دوهزار چهارده .
موضوع اول ازهمین حالا محرزشده نیروهای ناتو ازهم اکنو مقدمات خروج شان را ازافغانستان تدارک می بینند .نیروهای فرانسوی مستقردرسروبی وکاپیسا ،قوای مربوط به کشور المان درشمال کشور مزار شریف ولایت قندوز و ولایت تخار ونیروهای انگلیسی درولایت هلمند ونیروهای آمریکا درهمه جای افغانستان ،اماده می شوند که نیروهای شان را به تدریج ازافغانستان خارج نمایند .جدول خروج نیروهای آمریکایی نشان می دهد که آنها ده هزار نیرو را تا آخر سالجاری ازافغانستان بیرون می کنند وتا نیمه سال 2012 بیش ازسی سه هزارنیروی شان را ازافغانستان خارج می کنند. ودرسال 2014 تمام نیروهای بین المللی ازافغانستان بیرون می شوند.
درکنفرانس بن دوم به صورت قطع این مساله به افغانستان گوش زد می شود که دیگر آنها نیروی رزمی درکنارملت ودولت افغانستان درجنگ با تروریزم ندارند.اما گفته اند که مربیانی را برای آموزش اردو وپولیس افغانستان می گذارند ولی این مساله چنان شفاف نیست تجهیزات مورد نیازاردو وپولیس افغانستان نیز روشن نیست که آنها چه کار خواهند کرد.دراجلاس بن اول خلاء ساختاری وجود داشت وجامعه جهانی درصدد تاسیس ساختارنوین برای افغانستان برا مدند. دراجلاس بن اول تعهدات جامعه جهانی استواربرمبارزه مشترک با تروریزم بود اما درکنفرانس بن دوم جامعه جهانی با حکومت داری بد وخوب درافغانستان، سرو کاردارند.
پروژه های بن اول که پایه گزاری یک نظام سیاسی درافغانستان بود ،تکمیل شد افغانستان پس ازاجلاس بن اول صاحب یک ساختارسیاسی تازه گردید وامروز درافغانستان حکومت وجود دارد اما ایا این حکومت داری چه گونه است افغانستان حکومت دارد اما حکومت داری خوب ندارد مشکل اساسی دربرابر اجلاس بن دوم بحث حکومت داری خوب درافغانستان است .تعهدات دوجانبه افغانستان وجامعه جهانی برسر حکومت داری خوب متمرکز است .آنها پس ازسال دوهزارچهارده ، تعهدات شان با حکومت مسئول وحکومت کم تردارای فساد خواهد بود.فساد جاری درنظام افغانستان مایه نگرانی شدید جامعه جهانی شده . آنها دراجلاس بن بحث می کنند که می خواهد ببینندکه دولت افغانستان تا چه حد قادراست فساد را محو نماید.
دراجلاس بن دوم شاید نگاهی به گذشته مصارف حکومت افغانستان انداخته شود ولی مهم گذشته پولهای مصرف شده نیست زیرا کسی دربن حساب وتسویه حساب با افغانستان ندارد.اماگذشته می تواند درسی برای مصارف آینده پولها با شد.ظرفیت حکومت افغانستان که مدعی است کمک های پس ازسال دوهزارچهارده ببعد به دولت افغانستان ،سپرده شود، خیلی مهم است.برنامه دولت افغانستان دراجلاس بن اگر کانکریت شده ومحکم نباشد امکان دارد چانس های بعدی کمک ها ازش گرفته شود. دنیا حاضر نیست پولهای شان به آتش انداخته شود فساد درواقع همان آتش است اگر نگرانیهای موجود رفع نشود حکومت با ظرفیتهای اندک وبرنامه های غیر شفاف با جامعه جهانی روبرو شود، نمی توانند آنها را متقاعد ساخت که پس ازسال دوهزارچهارده، یاوران خوبی برای افغانستان باشد.
گرفتن پول ازجامعه جهانی وتعهد درازمدت آنها برای حمایت ازافغانستان بسیارسخت ودشواراست.افغانستان درجریان ده سال گذشته امتحان خوبی نداده میکانیزم بعدی کمک ها به افغانستان فوق العاده حیاتی است.احتمالا میکانیزم مشترک وقابل قبول برای همه طرف ها باید درکنفرانس ساخته شود.تا براساس آن مساعدت ها فراهم گردد.دربن اول انگیزه ای بسیارفراوان وجود داشت. افغانستان وزمداران آن تجربه نا شده بود ولی دراجلاس بن دوم انگیزه های کمک به افغانستان بسیارضعیف شده مردم اروپا نسبت به مسایل افغانستان بسیارکم علاقه شده جنگ با تروریزم درافغانستان، طرف داران کم تری دارد تلفات وخسارات جامعه جهانی وکشته شدن سربازان شان ،طاقت فرسا است. درکنار این موضوعا حکومت داری خوب درافغانستان زیر سئوال رفته است.حکومت رییس جمهور کرزی برای شان محبوبیت ندارد. این ها چالشهای عمده وتفاوتهای اساسی کنفرانس بن اول با کنفرانس بن دوم است.
افغانستان دربین دو همسایه؛ که درمخالفت باغرب برخواسته اند
آقای ویلیام هیگ وزیرخارجه انگلیس ،دیروز اعلام داشت که به تمام اعضای هیئت دپلماتیک ایران درلندن مهلت چهل هشت ساعته داده شده که خاک بریتانیا را ترک نمایند وازطرفی هم تمام کارمندان سیاسی بریتانیا ازتهران فرا خوانده شده وبدین صورت مناسبات دپلماتیک ایران وبریتانیا دراستانه ای قطع کامل قرارگرفت. چنین واقعه ای چند باردرمناسبات سیاسی دوکشور پیش آمده اما این بار ابعاد آن شدید تر بنظر می رسد زیرا پایه تنشهای دپلما تیک درشرایط حاضر پروژه های سوخت اتمی ایران است . آژانس بین المللی اتمی سازمان ملل زیرنظر آقای اومانو، این بار گزارشی را تهیه کرد که گویا ایران به ساخت بمب اتم نزدیک می شود. عکس العمل گزارش این شد که کشورهای اروپایی اقدام به تحریم های بشتری علیه ایران داشته باشد بریتا نیا ،المان ،کانادا،فرانسه وآمریکا این باربانک مرکزی ایران را هدف قرار داده اند وتحریم های داد ستد رامی خواهند درمورد بانک مرکزی ایران وضع نمایند .
پارلمان ایران درهفته گذشته با یکصد هفتاد نه رای فیصله کرد که رابطه دپلماتیک بین تهران ولند ن درسطح نایب سفیر تنزل نماید وسفیر بریتا نیا را ازتهران اخراج کرد.درروزسه شنبه هفته جاری بیست نهم نوامبر گروه های معترض به سیاست بریتانیا وارد ساختمان سفارت لندن درتهران شدند پرچم انگلستان وماشینهای داخل سفارت را به آتش کشیدند ودفاتر سفارت را نیز مورد حمله قراردادند ودرمنطقه قلهک درشمال تهران نیز دفاترمربوط به سفارت انگلیس را اشغال کردند وخسارات به آن وارد نمودند.
درسال 1979 با پیروزی انقلاب اسلامی ،خصومت ایران وغرب به اوج خود رسید در1979 سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیروخط امام به تصرف د رامدند وپنجاه دو دپلمات وپرسنل آمریکایی به مدت 444 روز گروگان گرفته شدند ودرسال1980 رابطه دپلماتیک تهران لندن بدلیل اتباع دوکشور قطع گردید ولی هردوکشور با گذشت سالها ،مناسبات سیاسی شان را ترمیم کردند اما درسال 1989 با انتشارکتاب توهین آمیز سلمان رشدی ( آیه های شیطانی) امام خمینی فتوای قتل وی را صادرکرد واین مساله سبب گردید که بریتانیا وایران روابط سیاسی ودپلماسی نداشته باشد. درسال 1999 دومرتبه مناسبات دوکشورترمیم یافت زیرا ایران اعلام داشت که مسئول اجرای فتوای امام خمینی درمورد کشتن سلمان رشدی نیست .درسال 2001 وزیرخارجه انگلستان آقای جاکسترو وارد تهران شد ومناسبات دوکشور بسیار بهبود یافت .ایران درسال 2001 دراجلاس بین المللی بن حسن نیت خودرا نشان داد. هیئت سیاسی ایران به مسئولیت آقای جواد ظریف، همکاریهای بسیارمثبتی را باجامعه جهانی داشت وکنفرانس بن به نتایج قابل قبولی دست یافت.
ازسال دوهزار یک روابط دوکشور فرازنشیب های زیادی داشته اما حادثه روز سه شنبه بیست نهم ماه نوامبر 2011 واشغال سفارت انگلستان درتهران، منجر به تنش بی سابقه دپلماتیک بین دوکشورشده است .اساس مخاصمات جاری موضوع پرونده ای هسته ای ایران است درحالیکه درگذشته این چنین نبود.برخی آگاهان درامور ایران گفته اند که دیگر به نظرمی رسد گفتگوها درمورد پرونده به پایان خود رسیده با شد وبعید است با این وضع دوباره ازسر گرفته شود اگرنگوییم که مذاکرات مرده است ولی به این زودیها احیا نمی شود.
بریتا نیا بسیار تلاش دارد که متحدان اروپایی خود را علیه ایران بسیج نماید دیروز آقای هیگ وزیرخارجه انگلستان گفت که کشورهای اروپایی سفرا ایران را احضار می کنند ونسبت به واقعه ای که درمورد سفارت شان روی داده اعتراض می کنند .مساله دیگری که انگلستان درپیش گرفته بحث بسیارجدی دربروگسیل محل اتحادیه اروپا است بریتا نیا با فضای که پیش آمده می خواهد تمام جلسه بروگسیل به بحث سفارت انگلستان وتبعات آن اختصاص یابد.فرانسه والمان پیشنهادات تحریم خرید نفت ایران را درنظر گرفته که اقدامات بسیارافراطی وتند روانه باید باشد وشاید مورد قبول اعضای اتحادیه قرار نگیرد.
حادثه روز سه شنبه مطابق با اظهار نظرهای وزارت خارجه ایران بشتر قابل درک است .اقدامات گروهای محدود که سفارت بریتانیا را اشغال کردند به نفع منافع ایران نیست گروهای غیر مسئول مناسبات ایران وبریتانیا را دربد ترین صورت ممکن به تشنج کشانده اند. وزارت خارجه ایران دربیانیه خود گفته است که موضوع قابل پی گیری دردادگاه ایران است وآنچه که درمورد سفارت انگلستان درتهران، روی داده تاسف آوراست .
کشمکش ایران با بریتانیا وجدال پا کستان با آمریکا ،شرایط سیاسی را برای افغانستان ازهرزمانی دشوار ساخته است .پا کستان کنفرانس بن را تحریم کرده واقای یوسف رضا گیلانی صدراعظم پا کستان تا کنون ازموضع خود عقیب نشینی نکرده است وگفته است که ازخاک افغانستان مورد حمله قرارگرفته وحاکمیت ملی پاکستان مورد تعرض آمریکا واقع شده آنها می خواهند تعهدی ازناتو بگیرد که درآینده خاک آن کشور ازهرگونه تعرضی مصون باشد آگا هان سیاسی هدف پا کستان را این گونه بررسی می کنند که نظر پا کستان بشتر مصون ماندن شبکه های حقانی وملاعمرازحملات هوایی ناتو درخاک پا کستان است زیرا اگرآمریکا تعهد بسپارد که دیگر به خاک آنها ،حملات نظامی نخواهد داشت این درواقع بهترین کمک به شبکه های دهشت افکن خواهدبود.حملات هواپیماهای بی سرنشین درخاک پا کستان کمر شبکه القاعده را شکستانده وگروهای تروریستی دیگر، نیز بشترین خسارات وتلفات را ازاین ناحیه داشته اند حال اگرآمریکا به پا کستان تعهد بسپارد که دیگربه خاک پاکستان عملیات نمی کند.معنی این کار این است که شبکه های تروریستی درآینده مصونیت وامنیت بشتری درخاک پاکستان دارند.آمریکا ، راز موفقیت وکارایی عملیات بی سرنشینهای خود را می دانند بسیارمشکل است که به خواسته های پا کستان تن دهد.
امروز روزنامه های پاکستان اشاره به موضوعاتی داشت که آقای اوباما رییس جمهور آمریکا نسبت به واقعه مرزی که بیست چهارسرباز پا کستانی کشته شده، ازدولت پاکستان معذرت بخواهد اما مقامات کاخ سفید گفته اند که نه دیگر لازم نیست ازپا کستان پوزش خواسته شود همان سخنان وزیرخارجه خانم هیلاری کیلنتون دررابطه با مساله کافی است .این قضیه نشان می دهد که آمریکا بشترازآنچه که درمورد کشته شدن سربازان پا کستانی درمرز افغانستان گفته شده ،حاضر به عذرخواهی نیست آنها منتظر نتایج بررسیهای خود هستند که درآخر ماه دسامبر قرار است حادثه مرز را منتشر نماید.
آمریکا تا آن موقع نمی خواهد درمورد اتفاقات جنگی ناتو سخن بگوید.با این وضع دیده می شود که مناسبات آمریکا وپاکستان به این زودیها روبه بهبود نیست وازطرفی روابط تهران وانگلس هم، به بد ترین حالت متشنج شده .افغانستان کشوریکه دراین وسط گیر کرده ونمی تواند کاریرا انجام دهد. رییس جمهور کرزی بسیاردوستانه ازصدراعظم پاکستان خواست که دراجلاس بن شرکت نماید ومنابع نزدیک به رییس جمهو گفته اند که اگر پا کستان درکنفرانس شرکت نکند چوکی بسیارمهمی دربن خالی میماند .صدراعظم پاکستان درگفتگو با رییس جمهور کرزی گفته که ازخاک شما سربازان ما مورد حمله قرارگرفته بنا براین ما دراجلاس بن دوم که برای افغانستان دایر می شود شرکت نمی کنیم .
گیلانی درکراچی اظهارداشته که امنیت پا کستان برای شان مهم ترازافغانستان است.مقامات پاکستان تمامیت ارضی وامنیت خود را درمعرض خطر تعریف می کنند واجلاس بن را مربوط به افغانستان وآینده آن می داند پاکستانیها تعارف کرده وگفته اند که آروزوی ما صلح وثبات درافغانستان می باشد وبرای اجلاس بن خواهان موفقیت هستیم اما به دلیل وقایع که پیش آمده وتمامیت ارضی وحاکمیت ملی ما زیرسئوال رفته ما درکنفرانس بن دوم شرکت نمی کنیم.
ایران هم درموقعیت مشابه ای قرارگرفته است البته میزان خصومت ایران با غرب نسبت به تیرگی روابط پاکستان با آمریکا بسیارمتفاوت است دراینجا بحثی ازپرونده ای اتمی نیست پا کستان با سرمایه غرب برای خود بمب اتم ساخته است.خصومت های اید لوژیکی هم درکارنیست زیرا درپاکستان تکلیف دین وسیاست معلوم شده پا کستان حکومتی دینی ندارد که دغدغه نگهداری آنرا داشته باشد.درایران نظام وحکومت دینی وولایی است.مشکل پا کستان با غرب وامریکا ، سیطره وسلطه درافغانستان است پاکستان می خواهد افغانستان درقلم رونفوذ وی باشد وروابط نیک باهند نداشته باشد پاکستان برای این هدف طالبان را پرورانده وآنهارا به نفع منافع ملی خود تشخیص داده وازآنها حمایت می کند.
اما ایران جنگ ودعوایش با غرب بسیارعمیق وریشه داراست.رییس جمهورما دریک سئوال مربوط به جنگ آمریکا وپاکستان درماه اکتوبرباتلویزیون جیوی پاکستان گفت که اگرخدای نخواسته بین آمریکا وپاکستان جنگی درگیرد افغانستان درکنارپا کستان استاده است.امادرجنگ ایران وغرب رییس جمهورما چه می کند اگرخدایی نخواسته جنگی بین ایران وغرب درگیرد دراین صورت رییس جمهورما درکنار کی استاده خواهد شد. افغانستان دربین دوکشور همسایه که دعواهای شان را با غرب شروع کرده، دشوارترین وضعیت راپیدا کرده است.