افغانستان:آیا تاسیس نمایندگی طالبان درقطر ممکن است؟

محمد ناطقی – سفیر پیشین افغانستان درلیبیا

آیاتاسیس نمایندگی طالبان درقطر ممکن است؟

سوال اساسی دراین است که ایجاد نمایندگی رسمی برای طالبان درکشور عربی، ممد صلح در افغانستان است؟ ،پاسخ دادن به این سوال مشکل است زیرا طالبان دراختیار پولیس واستخبارات کشوری قرارگرفته که داعیه داشتن عمق استراتژیک را درافغانستان داردُُ پاکستان کشوری نیست که ُبه آسانی حاضر به ازدست دادن طالبان  ورهاکردن مهار انها شود عنان طالبان بدست پا کستان است امریکه به شدت همه را نگران کرده سناتور جمهوری خواه آمریکا دیروز صحبت از مداخله پاکستان وحمایت پاکستان ازتروریزم طالبانی را داشت که با صراحت از مقامات پاکستانی خواستار مبارزه صادقانه با تروریزم شد .آمریکا ییها درمورد پاکستان به این مشکل دچار شده که نه آنها را ترک می تواند ونه هم  قادربه کنترل وهماهنگی سازنده با آنها هستند . تحلیل مقامات آمریکایی این است که گروه ملاعمر را می تواند ازچنگ وسیطره پا کستان رها ساخت وبه آنها مستقلانه وارد گفتگوهای صلح شد.آمریکاییها این موضوع را به تجربه گرفتن ومذاکرات خود را با نماینده ملاعمر" طیب آقا"  درالمان وقطر شروع کرده بود آقای میخاییل اشتاینر نماینده ویژه المان درامور افغانستان وپاکستان ناظر مذاکرات بود . این مذاکرات به شکست انجامید طیب آقا بنا به گذارش اسوشتید پرس ناپدید گردید. دلیل اختفا وی دراروپا ، هراس از استخبارات پاکستان ذکرشده زیرا مذاکرات المان وقطر بدون مشوره پاکستان صورت گرفته.فعلا هیچ نوع گفتگوی درکار نیست .سفیر آمریکا آقای رایان کراکر به صورت مرتب به این نکته پا فشاری دارد که طالبان ابتدا باید ضربه فنی به لحاظ نظامی شودتا گفتگوهای صلح با آنها معنی پیدا کند آقای کراکر درشرایط حاضر مذاکرات صلح با طالبان را بی معنی وبی حاصل می داند وحتی اشتراک طالبان را دراجلاس بن دوم مردود می شمارد . اما این تناقض در اظهارات مقامات آمریکا ، کماکان وجود دارد. آقای اوباما رییس جمهور آمریکا درنهم سپتامبر گفته است که جنگ درافغانستان به پایان خود نزدیک شده اما سخنان کراکر ، شدت وتوسعه جنگ با طالبان را نشان می دهد.

تاسیس نمایندگی رسمی طالبان درقطر پایه تخت کشور متمول عر ب در حاشیه خلیج فارس ، درحقیقت ادامه همان خوش باوری درمورد طالبان است . قطر کشوری است که نقش بسیار مهم درتحولات منطقه گرفته حتی گفته شده که این کشور به مراتب ازعربستان در بحران منطقه پیشی گرفته است درمورد لیبیا نشان داد که دوشا دوش کشورهای عضو نا تو حرکت می کند .تردید نیست که قطر می خواهد طالبان را به عنوان یگ جریان قابل انعطاف  وارد گفتگوهای صلح نماید کاری که در درآخرماه مارچ، سالجاری انجام داد واولین دور مذاکرات با طالبان وآمریکا درقطر ، سازماندهی شد. قطریها بسیار مطمئن است که طالبا به آنها حسن نیت نشان داده وبه سخنان آنها گوش می دهد. حضور طییب آقا را به عنوان یک تجربه موفق درسیر مذاکرات صلح با امریکا می شمارد.

ایجاد نمایندگی برای طالبان درقطر وخوش بینی به طالبان درواقع ازنوع خوشبینیهای رییس جمهوری کرزی به طالبان است که بار ها بارها ، آنان را برادر خطاب کرده وبدنبال تلفنهای شان بوده. این که گفته ام که این نوع اقدامات خوش بینی توام با توهم و خیالی بیش نیست ، به این دلیل است که طالبان اسرای نظامی وسیاسی پاکستان می باشد  امریکه که خودطالبان به آن اذعان دارد تکراراین جمله ازمقالات پیشین که نوشته بودم،  شاید درست باشد که استخبارات پاکستان درسال2001 به شورای ملا عمر گفته بود که شما بین دو امرمخیر هستید ، جنگ با اداره موقت ونیروهای بین المللی درافغانستان ویا انتخا ب زندان گوانتونما.این تهدید امری ساده ای نبودبلکه همین تهدید  آغاز مصیبت دوباره برای افغانستان شد و ده سال است که کشتار وانتحار طالبان دراین کشورادامه دارد وپایان برای آن متصور نیست. درانفجار هول انگیز، نهم سپتامبر در سید آباد میدان شهر که این منطقه درماه گذشته نیز شاهد خونین ترین فاجعه هوایی بود ، دیدیم که بیش ازیکصد دونفر زخمی شد که هفتادهفت نفر آن ،سربازان آمریکایی بود اگرجدار زخیم پایگاه نظامی مانع انفجار صدها کیلو مواد انفجاری نمی شد ، ابعاد مصیبت آن چندین برابر می شد . این تهاجم انتحاری ویران گر دراستانه سالگرد یازدهم سپتامبر روی داد که آقای اوباما یک روز پیش ازآن گفته بود که جنگ افغانستان به پایان خود نزدیک شده است.عملیات انتحاری وخونین در نقاط از شرق وغرب شهر کابل  که سفارت آمریکا دفتر مرکزی ناتو، مورد حملات راکتی ازچهارراه عبدالحق قرارگرفت جائیکه تروریستهای طالبان دریک ساختمان درحال تعمیر سنگر گرفت بودند،.

مقامات نظامی آمریکا دربگرامی اعلام کردند که مسول انفجار سید آباد درولایت وردک ، شبکه سراج الدین حقانی بوده . گروه حقانی در وزیر ستان شمالی پاکستان مستقر است وزیر نظر سازمان استخبارات پاکستان کار می کند این شبکه تمامُی اعضای القاعده را گرد خود جمع کرده. عطیه عبدالرحمن لیبیایی که ازاو به عنوان فرد شماره دو القاعده نام گرفته  می شد درهمین منطقه وقلم رو گروه سراج الدین حقانی دراخر ماه اگوست ، کشته شد. الیاس کشمیری نیز درهمین جا توسط هواپیماهای بدون پلوت آمریکا درماه جون سال جاری ازبین رفت. ابو حفص الشهری رهبر دیگری القاعده ،تبعه عربستان سعودی درهفته گذشته درقلم رو گروه حقانی کشته شد. رهبران عمده جیش محمد، مسئول کشتارو تفرقه مذهبی درپاکستان، لشکر طییبه سازمان دهندگان اصلی عملیا ت در ممبی هند، تحریک طالبان پاکستانی به رهبری حفیظ گل بهادرخان دروزیرستان شمالی متحد اصلی ، شبکه سرا ج الدین حقانی، وهمین گونه گروه خون خار دیگری بنام لشکرجنگوی . اینها تماما درخاک پاکستان فعالیت می کنند. گروه طالبان وشبکه حقانی  هرگزعملیات خودرا کاهش نداده درانفجار سید آبا د برسی های تخنیکی آن نشان می دهد که این گونه عملیات وانتقال حجم بزرگی ازمواد انفجاری با ان شیوه ومهارت ، نمی تواند کار یگ گروه چریکی باشد این گونه مهارت ها مرتبط می شود به شبکه های استخباراتی یگ نظام .

نگرانیها وانتقادات سناتور جمهوری خواه آمریکا از سیاست پاکستان درمورد شبکه های تروریستی بخصوص  گروه تروریستی حقانی وهمینطور سخنان رایان کراکر درمورد طالبان ، بجا ودرست است همان گونه که عملیات انتحاری ازنوع انفجار درسید آباد بدون همکاری استخبارات یک کشور، ممکن نیست . جداشدن گروه ملاعمر وشبکه حقانی، از پاکستان وتاسیس نمایندگی درکشور قطر بمنظور دستیابی به یک راه حل سیاسی درافغانستان ، به نظر یک امر شبه محال است زیرا پاکستان نمی گذارد این اتفاق جدای ازسیاست شان رخ دهد . شیوخ متمول وپول دار درقطر که درحال حاضر ازاعتبار وشهرت خوبی برخورداراست با استفاده ازیک پیوند فامیلی افغانی وعربی می خواهد سود ببرد زیرا سراج الدین حقانی درزمان جهاد با یگ دختری عربی ازدواج کرد وسه فرزند ازهمسر عربی وشش فرزند ازخانم افغانی خوددارد، گفته می شود یکی ازفرزندان بی رحم حقانی که عملیات جنگی را درافغانستان رهبری می کند ازهمسر عربی اوست بهرحال ایجاد دفترنمایندگی برای طالبان درقطر با این چالش مواجه است پاکستان نمی گذارد که بدون موافقه اش، این کار صورت بگیرد مگر اینکه قطر آنها را درازا یک بهایی سنگینی مالی متقاعد نماید . می دانیم همین کار را دراوایل سال جاری ترکیه  می خواست انجام دهد اما کشور ترکیه مشکل اساسی که چانه زدن با پاکستان باشد را بخوبی درک کرده بود لذا ازخیر تاسیس نمایندگی برای طالبان درکشورخود، صرف نظر کرد. همان گونه که بیان شد طالبان درواقع گرو گا نهای سیاسی ونظامی برای پاکستان است. اشراف وتسلط اجتناب ناپذیری روی آنها دارد. ازجانب دیگر تفاوت نظر بین عربستان سعودی وقطر نیز مشهود است زیرا عربستان سعودی درامر صلح ، ملاحظات پاکستان را دارد واصولا سعودیها ازمنظر پا کستان به قضیه صلح افغانستان می نگرد درحالیکه قطر نگاهی متفاوت دارد قطر درمورد گفتگوهای صلح به جامعه جهانی می نگرد وسیاست آمریکا رادرمورد مذاکرات صلح مدنظر می گیرد وهماهنگ با آمریکا واروپا ، دوراول گفتگوهای طیب آقا نماینده ملاعمر با آمریکاییها والمانها را درقطر برگزار کرد ، می دانیم که مذاکرات درقطر والمان بدون حضور پاکستان انجام شد واین پاکستان بود که ادامه آن را به بن بست مواجه ساخت وطیب آقا ازترس استخبارات پا کستان ناپدید شد.تاسیس نمایندگی طالبان درقطر اگر به این منظور باشد که آنها جدایی ازسیاست اسلام آبا د امر صلح وگفتگورا با افغانستان وجامعه جهانی به پیش ببرد به قول معنوی صاحب ( خیال است ، محال است، جنوب) اما اگر روزی ما شاهد باشیم که چنین نمایندگی درقطر ایجاد شد بدانید که با بها ومعامله سنگینی تمام شده است .