مذاکرات ناکام رییس جمهور افغانستان با مقامات مذهبی وسیاسی پاکستا
مذاکرات ناکام رییس جمهور افغانستان با مقامات مذهبی وسیاسی پاکستان
سفرسه روزه ای رییس جمهورافغانستان درکنفرانس سه جانبه ای ایران ،افغانستان وپاکستان درشانزدهم ماه فیبروری سالجاری در اسلام آباد ،برخلاف پیشبینیها با چالشهای عمده ای روبرو شد .مشکل را اصولا رییس جمهور افغانستان با لحن تند وتحکم آمیز با مقامات پاکستان، ایجاد کرد. گاردین می نویسد که لحن رییس جمهورافغانستان باعث حیرت مقامات درپاکستان گردید.رییس جمهور افغانستان با زبان غیر متعارف دپلماسی خواست که رهبران طالبان را بما معرفی کنید تا ما با انها مذاکره نماییم وی همواره تاکید داشت که پاکستان نقش اساسی درحل بحران افغانستان دارد.
خانم حنا ربانی کهر درکنفرانس خبری خود گفت ما ملاعمرنداریم که برای مذاکره حاضر نماییم سخنان کهر عکس العمل سخنان غیرمنتظره ای رییس جمهورکرزی درمورد طالبان باید باشد وقتیکه رییس جمهورافغانستان با این لحن تند با پاکستان وارد گفتگومی شود وازپاکستانیها می خواهد که طالبان را برای گفتگوحاضرنماید طبیعی است که خانم کهر بگوید: ما ملاعمر نداریم که اورابرای مذاکره آماده نماییم این زبان کنایه و واکنش دربرابر مطالبات رییس جمهورکرزی است که ملاعمر ازشما است وربطی بما ندارد وازما نخواهید که ما آنرا برای گفتگو آماده نماییم خانم کهر گفته است که مقامات افغانستان، باید مطالبات روشنی داشته با شد پاکستان چه می تواند برای افغانستان انجام دهد وی با این سخنانش افغانستان را درواقع متهم به مبهم گویی وکلی بافی می کند .
رییس جمهورکرزی درگفتگوهایش با مقامات عمده ای مذهبی مثل سمیع الحق ، قاضی حسین احمد ودیگررهبران مذهبی نیز ناکام بود آنها به رییس جمهور افغانستان گفتند که طالبان به شما اعتماد ندارد شما باید گام های را درمذاکرات با طالبان بردارید تا طالبان به شما اعتماد نماید آن وقت ما انشاء الله کاری را می کنیم .سمیع الحق خیلی جدی ترسخن گفت ودرحقیقت دیدگاه های طالبان را به رییس جمهورکرزی منعکس می ساخت وی درگفتگوهایش به رییس جمهورافغانستان اظهارداشت نیروهای خارجی باید ازافغانستان خارج شود طالبان نه به شما ونه به آمریکاییها ونه هم به حکومت پاکستان اعتماد ندارد.رییس جمهورکرزی ازمقامات مذهبی سئوال می کند که افغانستان چه باید بکند تا صلح درافغانستان ایجاد شود درپاسخ به این سئوال است که رهبران مذهبی پاکستان تاکید می کند که نیروهای خارجی ازافغانستان خارج شوند.
شماباید گام ها وکارهای نمایید که طالبان به شما اعتماد نماید طالبان به شما باورندارد.رییس جمهورکرزی دریک مورد، طرح نشست روشنفکران افغانی پاکستانی وچینائیها را می دهد این مساله را یکی دیگر ازمقامات سیاسی پاکستان به نقل ازرییس جمهور افغانستان مطرح ساخت .رییس جمهور افغانستان درنشست دیگر با دانشجویان پاکستان به این نکته اشاره می کند که ما باید باهم اطمینان داشته با شیم افغانستان ازپاکستان نهراسد وپاکستان ازافغانستان ترسی نداشته با شد.
مجموع گفتگوها ی رییس جمهورکرزی دراین سفرنشان می دهد که هیچ گونه دست آورد ی درکارنبوده است مذاکرات برپایه ای سوء تفاهم وبی اعتمادی جریان داشته مقامات سیاسی ومذهبی پاکستان درواقع رییس جمهورکرزی را جواب داد که هیچ گونه همکاری درکار نیست مانمی توانیم کسی را برای گفتگو حاضرنماییم بگفته ای خانم کهر ما ملاعمرنداریم که وی را برای مذاکرات آماده نماییم .ازطرفی هم طالبان هرگونه مذاکره را با حکومت رییس جمهورکرزی رد کرد ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان به رسانه ها امروزاعلام داشت که هیچ نوع گفتگوی با حکومت افغانستان صورت نگرفته است .رییس جمهور پیش ازسفر به اسلام آباد گفته بود که گفتگوهای محرمانه ای بین افغانستان ،آمریکا وطالبان جریان دارد اما وی درمصاحبه با روزنامه ای وال استریت جرنال نگفت که جزئیات گفتگوهای محرمانه چه است دلیل مساله را حساس بودن امر دانیست اما طالبان این اظهارات رییس جمهوررا بی اساس دانیست وسخنگوی طالبان منکرهرگونه گفتگو با حکومت افغانستان شد.
رییس جمهورکرزی چرا بد وارد بحث با مقامات پاکستانی شد وبا لحن غیر منتظره ای بحث ها را به بن بست کشاند درحالیکه پاکستان ظاهرا علاقمند نبوده که مذاکرات به چالش مواجه شود خانم کهر درکابل دراسلام آباد ودرمسکو یک سخن را تکرار می کرد که درمذاکرات با طالبان هرچه افغانستان بخواهد ما همان را می کنیم این موضع گیری را سید یوسف رضا گیلانی پس ازدیدار ازقطر داشت که گفت ما صلح افغانستان را تایید می کنیم صلح باید بین خود افغانها باشد گیلانی ازموضع افغانستان درگفتگوهای قطر نیز پشتیبانی کرد.اما امروزاین رییس جمهور افغانستان بود که صورت قضیه وگفتگوها را با زبان تندش تغییرداد وچرا؟ البته پاسخ دادن به این مساله کمی سخت است یکی شاید مشوره های اطرافیان رییس جمهورکرزی باشد که به ایشان گفته باشد ازموضع محکم وقوی صحبت شود افغانها این گونه عبارات را خیلی دوست دارد که موضع محکم وقوی بگیرد وبا لحن مغرورانه ای افغانی گپ بزند وبخصوص اینکه دربرابر پاکستانیها خود را نشان دهد این مساله جنبه های روانی دارد درافغانستان همواره گفته شده که افغانستان دربرابر پاکستان کم می آورد این ذهنیت را عمدتا مطبوعات افغانستان نیزبرجسته می سازد.
رییس جمهور خواسته است که کم نیاورد وبا لحن کوبنده بحث هایش را شروع کرده است آقای اسپنتا مشاوررییس جمهورافغانستان دراین سفر همراه رییس جمهورحضورداشت وی درمورد پاکستان یکی ازبد ترین مشوره هارا ازایشان می گیرد اسپنتا کسی است که تاکید بر تغییر جغرافیای جنگ را دارد ایشان درگفتگوهایش به طلوع اشاراتی داشت که مذاکره باطالبان برای شرکت درقدرت موجب شرمندگی تاریخی است وطالبان قاتل مردم افغانستان است.مشکل افغانستان همواره این است بجای پرداختن به اصل مناقشه به فرعیات وشعارها اهمیت می دهد درحالیکه گفتگو با پاکستان یکی ازمشکل ترین مذاکرات شمرده می شود واین هم دلیل دارد پاکستان کشوری است که طالبان را ساخته ودراختیارخود دارد وبرای هدف و مرام اساسی واستراتژیک این گروه را ایجاد وتاسیس کرده است ونمی خواهد به آسانی آنها را ازدست دهد حال برای اینکه به مرام اصلی پاکستان پی برده شود وآن حساسیتها درنظرگرفته شود وبا پاکستان باید فضای ایجاد شود که پاکستان نسبت به حسن نیت افغانستان اعتماد نماید بجای این مسایل به فرعیات آنهم بازبان تند واحساساتی پرداخته می شود واین طبیعی است که پاکستان به حسن نیت افغانستان تردید نماید لحن رییس جمهور که طالبان را برای گفتگو حاضر کنید این سخن را برای پاکستان هویدا می کند که افغانستان قصد متهم کردن ویاسند مدرک گرفتن ازما را دارد. ومی خواهد این نتیجه را بگیرد که ما همیشه می گفتیم که پاکستان خانه امن طالبان است ورهبران طالبان درپاکستان است واین هم سند ومدرک جواب این خواست این است که خانم کهر بگوید ما ملاعمر نداریم که برای مذاکره با افغانستان آماده نماییم واین احمقانه است که گفته شود ملا عمر درپاکستان است.
داکتر اسپنتا دنبال این گونه مسایل است ومی خواهد جغرافیای جنگ را درخاک پاکستان تثبیت نماید.وقتیکه شما طالبان را ازپاکستان می خواهید معنی اش این است که آنها درخاک پاکستان است وپاکستان لانه امن طالبان است اینها درمذاکرات چالش ایجاد می کند ودیدیم که گفتگو درمورد طالبان ازطرف پاکستان به چالش روبروشد مقامات پاکستان به اتفاق گفتند که طالبان به افغانستان اعتماد ندارد نیروهای خارجی ازافغانستان خارج شود وما کسی رابرای مذاکره نمی توانیم حاضرکنیم .رییس جمهور ما می گوید پاکستان ازافغانستان نباید بترسد پاکستان ازافغانستان باید بترسد زیراکه افغانستان به مسایلی انگشت می گذارد که هم مشکل تاریخی برای پاکستان دارد وهم نمی خواهد سند ومدرک دراختیارافغانستان بگذارد که این هم تروریستهای شما که درخاک پاکستان محل امنی دارد افغانستان دنبال سند ومدرک است وپاکستان می داند. افغانستان مشکلات مرزی خود رانمی خواهد حل کند واین را پاکستان می داند. افغانستان می خواهد جغرافیای جنگ درخاک پاکستان تغییر داده شود واین مسایل را متوجه است.پس چرا نترسد ونگران نباشد. پاکستان به شد ت ازافغانستان نگران است وبرای اینکه افغانستان را برای همیشه ازکردارش پیشیمان نماید آنقدرجنگ وفشاررا ادامه دهد که رمقی برای افغانستان نماند وتسلیم پاکستان شود واین کاررا توسط طالبان می کند.
آیا رییس جمهور کرزی با رهبران طالبان درپاکستان ملاقات می کند؟
آیا رییس جمهور کرزی با رهبران طالبان درپاکستان ملاقات می کند؟
سرویس جهانی بی.بی.سی درآستانه ای ورود رییس جمهور کرزی به اسلام آباد سخن ازملاقا ت احتمالی رییس جمهور کرزی را با رهبران طالبان دریک مقاله ای مطرح ساخت .
پاکستان درواقع زمینه وشرایطی چنین گفتگوی را فراهم می کند زیرا طالبان درپاکستان زیر نظر ومدیریت است واستخبارات تسلط واشراف کامل برامور طالبان دارد .طالبان به چند دسته تقسیم شده است گروه ملا عمر که ازاو بنام شورای کویته نیز نام گرفته می شود رهبری شورای کویته بدست ملاعمر است وطیب آقا درمذاکرات قطر به نمایندگی ازشورای کویته ،وارد گفتگوهای صلح شده است.دسته ای انشعابی دیگر برهبری جان آغا معتصم که گفته می شود مناسبات وروابط خوبی با دولت کابل دارد واین دسته ادامه ای گروه ملا غنی برادراست که درسال 2010 درصلح وگفتگوی ناکام دولت افغانستان توسط استخبارات پاکستان دستگیر شد این دسته هیچ مشکلی با حکومت افغانستان ندارد وهروقت خواسته باحکومت افغانستان گفتگو داشته است شایعات وجود داشت که ملامعتصم دریک منازعه ای داخلی زخمی شد ودرشفاخانه ای کابل درمان .
دسته ای سوم ازطالبان که سنگرهای اصلی در پاکستان ووزیرستان شمالی دارد ،شبکه ای آقای سراج الدین حقانی است سراج الدین حقانی دروزیرستان شمالی با شبکه گل بهادرخان هماهنگ است وبراد ر ش براساس گزارش ناتو نصیر الدین حقانی در اسلام آباد زیر نظر استخبارات پاکستان زندگی می کند گزارش ناتو اشاره دارد که نصیر الدین حقانی همیشه با مقامات آی.اس.آی ملاقات ومشوره دارد.
اینکه گفته شده است که آقای رییس جمهورکرزی با وساطت پاکستان می خواهد با سران طالبان دیدار داشته باشد بدون شک این ملاقاتها با دو دسته ای شورای کویته وشبکه ای حقانی خواهد بود زیرا شورای کویته تا کنون با حکومت رییس جمهورکرزی حاضر به گفتگو نبود ه است وهمینطور گروه حقانی. پاکستان اگربخواهد ترتیب چنین گفتگوهای را درحشیه ای اجلاس سه جانبه افغانستان ،پاکستان، وایران ،تنظیم نماید، قطعا گفتگوهای محرمانه با سران حقانی وشورای کویته با حامد کرزی است زیرا گروه انشعابی معتصم طرف دار دولت افغانستان است وهمیشه با حکومت درتماس بوده است ودرآخر ماه جنوری شایع شد که گفتگوهای ریاض موازی با قطر راه انداخته می شود گفتگوهای ریاض با ملامعتصم را می افتاد که فعلا با سفرگیلانی به قطر، بحث ریاض کنارگذاشته شده است.
روزنامه معتبر وال استریت جرنال به نقل ازرییس جمهورکرزی گفته است که مقامات افغان وآمریکا گفتگوهای محرمانه ای را با طالبان راه انداخته است ولی رییس جمهوردراین گفتگوومصاحبه اشاره به جزئیات مذاکرات مشترک و محرمانه ای خود با طالبان نکرده است.پاکستان این کار را می کند ورییس جمهورکرزی را به آروزو هایش که دیدار باطالبان است می رساند. زیرا شرایط بگونه ای است که پاکستان با پیش کشیدن افغانستان می خواهد جبهه ای امتیاز گیری بشتری را برای خود ایجاد نماید خانم حنا ربانی کهر به همین منظور به کابل آمد وباصراحت اعلام داشت که درگفتگوهای صلح هرچه افغانستان بخواهد همان می شود.وی دراسلام آباد درمسکو نیز به همین نکته تاکید داشت که ازصلح افغانستان به رهبری افغانستان حمایت می کند.
سید یوسف رضا گیلانی درسفر یک هفته پیش خود به قطر نیز تاکید داشت که ازصلح افغانستان حمایت می کند وی درشبکه الحزیره پس ازسفر قطر اعلام داشت که شغل پاکستان مداخله درامور افغانستان نیست پاکستان جزء ازراه حل قضیه ای افغانستان است نه مشکل وچالش برای افغانستان.دراسلام آباد این پیشنهاد ازطرف پاکستان خواهد شد که با رهبران طالبان رییس جمهورکرزی ملاقات داشته با شد .پاکستان روحیه ای رییس جمهور را می داند که چه قدرمشتاق دیدار طالبان است وبرای رسیدن به این هدف ده سال کارو تلاش کرد تا رد پایی ازطالبان وشبکه ای حقانی وآدرسی ازآنها داشته باشد امروز پاکستان شرایط تماس را فراهم می کند ورییس جمهور با سران دوشبکه حقانی وملاعمر گفتگو خواهد کرد.
کنفرانس دوروزه ای اسلام آباد درشانزدهم ماه فیبروری سه جانبه است رئسایی جمهور سه کشور پس ازنه ماه گرد هم می آیند موضوعات، همکاریهای متقابل بین سه کشوراست بحث مبارزه با مواد مخدر، استرداد مجرمین که ایران روی آن باید تاکید داشته باشد زیرا گروهای بلوچ مثل جند الله درایران عملیات وبه پاکستان می گریزد رهبر این گروه عبد المالک ریگی توسط اطلاعات دستگیر واعدام شد.همکاریهای تجارتی بین سه کشوربسیارمهم است افغانستان اشد احتیاج را دراین خصوص دارد صدها کانتی نراموال تجارتی افغانستان همیشه درخاک پاکستان متوقف می شود واموال تجارتی به موقع به افغانستان نمی رسد مساله انرژی ازموضوعات مهم کنفرانس سه جانبه می تواند باشد.ایران توسط غرب وآمریکا با تحریم روبرو می شود انتقال انرژِی وبازارسوخت برای ایران خیلی مهم است وپاکستان با استفاده ازمناسبات پرتنش خود با آمریکا می تواند گامها مثبتی رابه نفع ایران بردارد .
دومساله برای سه کشوربرای ایجاد هماهنگی بسیارمهم است یکی اینکه هرسه کشور درمناسبات خود با آمریکا دچار مشکل شده است چالش مناسبان پاکستان باعتقاد آگاهان تاکتیکی است اما همین اختلافات مقطعی بسیارریشه دار شده است واین مساله باعث هماهنگی می تواند با شد.ودیگر اینکه هرسه کشوربا خواسته های مشابه درکنار هم می نشیند افغانستان صلح ومذاکره با طالبان می خواهد پاکستان این هدف واروزورا، با ایجاد ملاقات برای اولین بار با سران طالبان می خواهد فراهم نماید این مساله هرگز درگذشته بین افغانستان وپاکستان مطرح نبود پاکستان درگذشته منکر وجود طالبان درخاک خودش بود واصلا وجود طالبان در جغرافیای خود را نمی پذیرفت اما اکنو گفته می شود که می خواهد شرایط گفتگو ودیدار با رییس جمهورکرزی را، مساعد نماید.موضوع طالبان مساله ای دوجانبه ای افغانستان وپاکستان است اما مسایل چون انرژی ، تجارت ، مبارزه با مواد مخدر، استرداد مجرمین ، وشعارمبارزه با تروریزم ، ازموضوعا مشترک وسه جانبه رئسایی جمهورسه کشورمی تواند با شد.
ومساله دوم هماهنگی زیادتری می تواند جستجو کرد که بین سه کشوردرمورد سیاست های آمریکا درمنطقه پیدا شده است. پاکستان بخاطر تجاوز به خاک خودش وعبور ازخط دیورند درمرز"سلاله" به شدت با آمریکا درگیر شده است آفغانستان بدلیل عملیات شبانه ، مدیریت زندانها، خود را با آمریکا درگیر ساخته است سیاست افغانستان دربرابر آمریکا مورد ستایش پاکستان وایران نیز هست وهردو کشور علاقمند است که افغانستان اختلافات بشتر وزیاد تری با آمریکا وغرب پیدانماید.ایران که بدترین مناسبات خودرا با آمریکا حفظ کرده است وهردو کشوربخاطر مساله ای انرژی هسته ای به شدت درگیر شده است.دراجلاس شانزدهم فیبروی دراسلام وجوه مشترک زیادتری بین سه کشورهمسایه شناسایی شده است وهرسه کشورمی خواهند ازاین دیدگاه مشترک ،به توافقات مهمی دست پیدانمایند .
این خوشبینی درپایتختهای هرسه کشور تفسیر می شود.اما برا ی افغانستان ملاقات باسران طالبان که بی بی سی احتمال آن راداده ازجالب ترین موضوعات ده ساله کاروتلاش رییس جمهورکرزی می توان شمرده شود افغانستان درحاشیه ای اجلاس سه جانبه ای سران، این گفتگوها را با طالبان زیرنظر پاکستان احتمالا خواهد داشت پس این سئوال که آیا رییس جمهورکرزی با رهبران طالبان ملاقات می کند ،پاسخش مثبت است.دلیل آن علاقمندی رییس جمهوری افغانستان گفته شده است ایشان مشتاق دیدار ووصال است واین وصال این بار دراسلام آباد فراهم می شود.
چرا تیوری نظام پارلمانی وغیر متمرکزدرسال2001 ناکام ماند؟
چرا تیوری نظام پارلمانی وغیر متمرکزدرسال2001 ناکام ماند؟
سئوالی جدی است امروز خبرنگاران ازرهبران دو ایتلاف ملی افغانستان این پرسش رادارند رهبر ایتلاف ملی داکتر عبد الله عبد الله برای این پاسخ احساس راحتی دارد استدلال وی این است که درسراسر مبارزات انتخاباتی دور دوم ریاست جمهوری درسال 2009 با شعارنظام پارلمانی به کارزار رییس جمهور کرزی رفت وی خودرا مالک این تیوری می داند این سخن درست است که دکتورعبدالله درکارزار انتخابات ریاست جمهوری دربرابر کرزی نظام پارلمانی را مطرح کرد.وی توانیست رای بسیاربالایی را بدست آورد.این نشان می دهد که تیوری ساختارنظام پارلمانی بیس اجتماعی گسترد ه ای دارد اگراین تیوری درست مدیریت شود می تواند نظام ریاستی متمرکزرا درافغانستان شکست دهد.
انتقاد به داکتر این می تواند با شد که پس ازکناررفتن ازوزارت خارجه ،تیوری سیستم پارلمانی را مطرح کرد وپیش ازآن درزمان مقام وزارت خارجه، کسی ازوی چیزی دراین باره نشنید وی در دوراول ریاست جمهوری طی بیانیه ای ازرییس جمهورکرزی با صراحت پشتیبانی کرد وگفت که حامد کرزی جوان است وانرژ لازم برای خدمت را دارد.دررقابتهای دوراول انتخابات ریاست جمهوری، کاندید مورد تایید داکترعبدالله آقای قانونی همسنگرش وآقایان محقق ودوستم نبود ایشان ازکرزی پشتیبانی کرد.این سوال همیشه ازآقایان محقق ودوستم نیز شده است که شما چرا دردور دوم ازرییس جمهورکرزی پشتیبانی کردید مگراعتقاد به نظام پارلمانی نداشتید. بی بی سی دریک گفتگوی مفصل با استاد محقق مکررا همین سئوال را مطرح کرد.رهبران هردو ایتلاف ملی درمعرض سئوال قرار دارند.
پاسخ که می تواند برای این سئوالات درنظر گرفت این است. من شخصا فکر می کنم رهبران هردو ایتلاف ملی بلحاظ تیوریک ترجیحات شان نظام پارلمانی بودند و هستند اما درعمل آنها بارییس جمهور دریک مقطع زمانی کارکرد که هرگزبه نظام پارلمانی اعتقادی ندارد داکتر عبد الله وزیرخارجه وی بود ودردوراول ازکاندیداتوری وی پشتیبانی کرد آقایان جنرال دوستم واستاد محقق دردوردوم برای انتخاب رییس جمهورکرزی کارکردند ودرحقیقت ایشان را به پیروزی رساند رییس جمهورکرزی بارها به آقای محقق وجنرال دوستم گفت که اگرحزب وحدت وجنبش ازمن حمایت کند پیروزی من درانتخابات صد درصد است .
این درست رهبران دوایتلاف ملی افغانستان درتناقض عمل وباور گرفتارشدند.اما دوعنصردرپیروزی تیوری نظام ریاستی برپارلمانی ازسال 2001 تا کنون دخیل است یکی حمایت آمریکا وآقای خلیل زاد سفیر آمریکا درکابل ودیگری تجربه نظام ریاستی رهبران دو ایتلاف ملی بلحاظ تیوریک به نظام پارلمانی صدارتی اعتقاد دارند اما دلیل همکاری با نظام غیر دلخواه شان، یکی مداخله وقدرت آمریکا وسفیرآن کشوردرافغانستان بود ودیگر، تجربه نشدن نظام ریاستی.
تیوریسین های نظام ریاستی متمرکزدربن با هماهنگی آمریکا این استدلال را دشتند که افغانستان خطرتجزیه را درپیش دارند راه جلوگیری ازتجزیه، تمرکز وسنترالیزم قدرت است.استدلالهای تاریخی شان برای تمجید ازجلاد همین است عبدالرحمن را ما قاتل مردم افغانستان می دانیم اما برای ناسیونالیستهای متعصب قاتل، خود یک قهرمان است دلیل قهرمانی وی این است که نظام متمرکزرا درکابل ایجاد کرد وهمه ای قوت های باالفعل وبا القوه را درهم کوبید مردم هزاره را تا 62 درصد قتل عام کرد اینها مهم نیست مهم ایجاد وتاسیس ساختارمتمرکزاست.دربن 2001 تیوری نظام پارلمانی را با تشتت ، پراکنده گی وجنگهای داخلی کسی نمی توانست مطرح نماید آمریکا سازمان ملل تمام تلاش شان این بود که به یک نحوی به جنگها بی دلیل وبا دلیل خاتمه دهد ویک نظام سیاسی متمرکز درافغانستان تاسیس شود کسی دربن 2001 نمی توانیست ساختارغیرمتمرکزرا مطرح نماید.
تیوریسینهای مثل احمدزی ،جلالی ،آقای احدی، وازهمه مهم تر خلیل زاد دوتابعیته آمریکایی وافغانی وتیم روم مربوط به پادشاه افغانستان ،یک دست ویک پارچه ازساختارمتمرکز وریاستی حمایت می کردند استدلال خطرتجزیه درساختار پارلمانی وغیرمتمرکزرا عمده می ساختند.استاد محقق می گوید برای ساختارغیرمتمرکز نظام پارلمانی بیش ازیک ملیون رای ازمردم گرفته شد وبه نویسندگاه قانون اساسی افغانستان سپرده شداما کسی به ان اهمیت نداد.استاد محقق دلیل ناکام ماندن را زورآمریکا می داند.خلیل زاد تیوری نظام پارلمانی را کنارزد وهمه ای خواسته ها ومطالبات مردم ویک ملیون را برای تدوین قانون اساسی درزباله دان انداخت ونظام سیاسی متمرکزرا قانونی ساخت وبرای آن قانون اساسی نوشت.
تجربه عامل دوم موفقیت نظام ریاستی شد اینکه دکتورعبدالله برخلاف اعتقادات سیاسی خود وزیرخارجه ای نظام می شود که ریاستی ومتمرکزاداره می شود اقایان جنرال دوستم واستاد محقق علیرغم باورهای سیاسی خود ازنظام ریاستی حمایت کردند.دلیل آن تجربه عملی نظام ریاستی است امروز اگردرعمق نگاه ودیدگاه سیاست مداران غرب بنگریم همه آنها به این نتیجه رسیده اند که نظام ریاستی متمرکز،تبدیل به توتالیترخود کامه گی شده است این سئوال متوجه کنگرس من هایی آمریکایی دربرلین نیز هست که با گذشت ده سال چرا حالا ازنظام غیرمتمرکز وپارلمانی حمایت می کنید. احمد ضیا ء مسعود رهبرجبهه ملی افغانستان، جنرال دوستم استاد محقق ودکترعبدالله، زورش به خلیل زاد نمی رسید یک ملیون امضای مردم را به زباله دان انداخت .
اما رهبران وسیاست مداران آمریکا، چنین اجبارها والزامات را نداشتند وکسی به زورنظام ریاستی افغانستان را برآمریکاییها تحمیل نکرد.امروز آنها به تجربه دریافتند که ریشه ای همه بدبختیها درنظام ریاستی نهفته است ونظام ریاستی درافغانستان مستبد ودکتاتور پرورش می دهد تجربه این حقیقت را برای شان روشن ساخته است .امروزرهبران دواتیلاف به تجربه دریافته اند که ساختارریاستی کارایی ندارد وحکومت را بفساد واستبداد می کشاند.سیاست مداران وتحلیل گران غربی ازنظام غیرمتمرکز حمایت می کنند آنها عملا دریک زمان می خواست اختیارات والیها زیاد ترشود.آنها ازطرح جبهه ملی حمایت کردند دراجلاس برلین سند هفت ماده ای را مورد تایید قراردادند رییس کنگره آمریکا اقای راهرا باکر یک مقاله ای نوشته است ودرآن نوشته نظریات خود را درمورد افغانستان باصراحت اعلام داشته است.وی طرح نظام فدرالی را بعنوان یک روش حکومت داری خوب درافغانستان پشنهاد می کند.
حمایت سیاست مداران وتحلیل گران غرب ازنظریات دو ایتلاف ملی برمی گردد به تجربه ده ساله ای حکومت متمرکز رییس جمهورکرزی. دراجلاس بن 2011 جامعه جهانی کمک هایش را مشروط ساخت به حکومت داری خوب و مبارزه با فساد درحالیکه هیچ یک ازاین دوشرط را نظام متمرکز وریاستی نمی تواند تامین نماید.فساد درافغانستان تبدیل به مساله عادی شده وافغانستان نایب قهرمان فساد دردنیا است.مبارزه با فساد شوخی بیش درنظام رییس جمهورکرزی نیست امریکه خود رییس جمهوردر روزمبارزه با فساد به آن معترف است ومی گوید دوتابعیتهای نظامش عامل فساد است آنهادرافغانستان فساد می کند ومی گریزند.
پاسخ به ناکامی ساختار غیرمتمرکز زور آمریکا درسال 2001 ومداخلات آقای خلیلزاد درامور کشوروتاکید سیاست خلیلزاد برریاستی ومتمرکز بودن نظام درافغانستان است.عامل دوم تجربه ناکامی نظام است کسانیکه درطی ده سال با نظام همکاری کردند عملا برای شان باثبات رسید که با ساختار ریاستی وایزوله شدن احزاب، به دوشرط اساسی حکومت داری خوب ومبارزه با فساد نمی رسیم .این مساله تجربه ای مشترک رهبران دوایتلاف ملی وجامعه ای جهانی است .سیاست مداران آمریکایی براساس تجربه این حرف را می زند که نظام درافغانستان باید فدرالی شود تاکیدات راهروباکرهمین است وی رییس کنگره آمریکا است.امروز اگرخبرنگاران بی بی سی ازاستاد محقق سئوال می کنند ومی خواهند بدانند که جواب این همکاری با نظام متمرکزریاستی آقا کرزی چیست؟ احمد ضیاء مسعود رهبر جبهه ملی جنرال صاحب دوستم ودکتورعبدالله رهبرایتلاف ملی باید به این پرسش پاسخ دهند که چرا با نظام متمرکزهمکاری شد وحالا چرا خواستارتغییرنظام ازریاستی به پارلمانی هستید این سئوال متوجه سیاست مداران آمریکایی نیزاست که چراپس ازده سال رییس کنگره ای آمریکا تاکید به نظام فدرالی درافغانستان دارد.
پاسخ یکی است تجربه بد وناکام نظام ریاستی رییس جمهورکرزی.آزموده را آزمودن خطا است.تجربه ای ده ساله ثابت ساخت که نظام سیاسی باید درافغانستان درچهارچوب قوانین تغییر نماید ،تغییرات با انتخاب رییس جمهور معتقد به نظام پارلمانی وریاستی ممکن است.رهبران سیاسی طرف دارساختارغیرمتمرکزوپارلمانی باید کاندید مومن به نظام پارلمانی را شناسایی و وی را برای تحقق مرام سیاسی خود برگزیند والا ناکامی تیوری ساختارسیستم پارلمانی مثل 2001 تکرار می شود.
کشف جدید داکتر اسپنتا ،طالبان قاتل مردم افغانستان است
کشف جدید داکتر اسپنتا ،طالبان قاتل مردم افغانستان است
مجموع گفتگوهای داکتررا با تلویزیون ندیدم اما گزارش خبری که که شبکه ای طلوع نیوز دراین رابطه داشت ،خواندم. عنوان که طالبان قاتل مردم افغانستان است ازگزارش عاریت گرفتم .
طالبان قاتل مردم افغانستان است اصلا حرف تازه وکشف جدید نیست تاکید براین مساله که گروه طالبان شبکه ای حقانی،گروه القاعده قاتل مردم افغانستان ودشمن انسان است ،هیچ مساله ای را حل نمی کند.رییس جمهورکرزی مصمم است که اگرطالبان روی خوش نشان دهد وقبول کند که می خواهد با دولت افغانستان صلح ومذاکره می کند ومی خواهد ازراه گفتگو شریک ساختارقدرت شود. آیا تردید وجود دارد که رییس جمهور شرکت طالبان درقدرت سیاسی را شرمندگی تاریخی بنامد؟.داکتر گفته است که اگرنتیجه ای مذاکرات به اینجا ختم شود که طالبان درقدرت سیاسی شریک می شود دراین صورت این شرمندگی تاریخی است وباید درپیشگاه تاریخ عذر گناه وتقصیر را پیش کرد.
مذاکرات با طالبان برای چه هست ؟ ایا طرفها عاشق لنگی ونیک تایی هم دیگرهستند ومی خواهند یکی صورت پر ازریش اصلاح نشده ای طالب ودیگرچهره ای تراشیده وادکلون زده ای تکنوکرات دوتابعیت اداره ای رییس جمهورکرزی را بیبینند؟ مساله برسر تصاحب قدرت واصولا جنگ برای قدرت درافغانستان وتسخیر تمامیت این سرزمین است جنگ طالب را استراتژیستهای استخباراتی همسایه، سازمان داده است واینکه سید یوسف رضا گیلانی صدراعظم پاکستانی با شبکه الجزیره اعلام می کند که پاکستان ازطالبان حمایت نمی کند ،این کذب اشکاراست.پاکستان، وحزب اقای گیلانی حزب مردم پاکستان طالبان را درسال 1994 تاسیس کرد نصر الله بابر وزیرداخله متوفی پاکستان بنیان گزار طالبان است وآقا حمید گل رییس استخبارات پاکستان پدرمعنوی طالبان است.حمایت مفهوم غیرازاین نیست واینکه گیلانی تاکید می کند که ما ازطا لبان حمایت نمی کنیم دروغ است .شغل پاکستان تاسیس طالبان درافغانستان است گیلانی تعارف می کند که می گوید شغل ما درافغانستان حمایت ازطالبا نیست.
آقای اسپنتا مشاورامنیت ملی به همه این نکات استراتژیک کشور همسایه واقف است واصولا داکتر اسپنتا تغییرجغرافیای جنگ افغانستان را مطرح کرد جنگ به خاک پاکستان وآنطرف دیورند کشانده شود. یک مورد آمریکاییها این کاررا کرد وازخط دیورند درمنطقه ای سلاله گذشت ودر24 نوامبر 2011 بیست شش سربازپاکستانی را کشت اما گرد خاک قیامت سیاسی پاکستان چشم آمریکا ییها را کورکرد هنوزاین طوفان تجاوز به خط دیورند پایان نیافته است.تغییر جغرافیای جنگ تیوری داکتر اسپنتا درخط دیورند ،باعواقب غیر قابل پیش بینی ازطرف پاکستان روبرو می شود من فکرمی کنم داکتربجای پرداختن به بدیهات مسایل که طالبان قاتل مردم افغانستان است، شرکت طالب درقدرت شرمندگی تاریخی است دفترطالب درقطر سیاسی نباشد.به امهات مسایل توجه داشته باشد وآنهارا تیوریزه نماید و امهات را درروابط افغانستان وپاکستان باید چیست ؟
اصولا ما دواستراتژی را می توانیم درمناسبات خود با پاکستان داشته باشیم یکی استراتژی سردار محمد داووخان رییس جمهورفقید افغانستان ودیگری استراتژی امراء افغانستان اززمان امیر عبد الرحمن خان تا امان الله خان در1929 وسپس دوران صدارت محمد هاشم خان وشاه محمود خان. اسناد تاریخی نشان می دهند که روابط افغانستان با پاکستان براسا س استراتژی آمراء افغانستان ، درمورد خط مرزی حل شده بودند آمراء افغانستان خط دیورند را باید قبول کرده باشند.اما دربرابر استراتژی امراء گذشته داووخان استراتژی لغو خط دیورند را مطرح کرد وتصویر هولناکی ازخط مرزی افغانستان کشید که خواب ازچشم حاکمان پنجاپی پاکستان پرید. تجزیه ای پشتونستان ، مصیبت دیگری بود که دراستراتژی داووخان درمقابله با پاکستان مطرح شد.
پاکستان آنزمان ناتوان بود وتازه استقلا خودرا گرفته بود که همان استقلال را افغانستان درسازمان ملل درسال 1948 برسمیت نشناخت. سئوال اساسی دراین است که با کدام استراتژی با پاکستان برخورد شود استراتژ داوود خان ویا امراء افغانستان. داکتراسپنتا دوره امانی را دوره طلایی افغانستان می داند که هست ودرک درست است امان الله خان نواندیشان ومتفکران چون محمود طرزی ولی محمد خان دروازی ، خانم ثریا همسر شاه امان الله خان آقا ی داوی ودیگران،تکه های روشن تاریخ افغانستان است.امهات مسایل این است که با پاکستان مسایل تاریخی خود را حل نماییم با استراتژی مرحوم داوود خان ،مشکل ما با پاکستان ، حل نمی شود. امهات این است که پاکستان طالبان را برای خنثی کردن، داعیه های نابود کردن ناسیونالیزم پشتونها ساخت امروز استخبارات پاکستان همه ای مدعیان را سرکوب کرده داعیه های ناسیونالیستی را طالبان به امر پاکستان نابود ساخته است دردوطرف دیورند چه می گذرد.
خوانین قبایل وناسیونالیستهای پشتون بدست طالبان کشته می شوند وامروز درسوها ت، باجاور، اورکزی ، مهمند اجنسی ، ودروزیرستان شمالی بجای خوانین ملاهای طالب حکم می راند امروزاین مناطق را ملا حفیظ گل بهادرخان ، ملا نذیر، ملا رحمانی ، حکیم الله محسود ، ملا احسان الله احسان ،ملا فقیر محمد وملا فضل الله ، اداره می کنند واحکام شریعت را بامیل خود تطبیق می نمایند .بنام دین خدا سرمی برند دست وپا قطع می کنند.خوانین ونانسیونالیستهای جوامع را نابود کرده اند ایدلوژی طالبان قدرت واجرایی شریعت درپاکستان ، افغانستان، خراسان ، آسیای میانه، است. این گفتن ندارد که طالبان برای گرفتن قدرت مبارزه می کند وبرای گرفتن قدرت مصالحه می کند وبرای من قابل درک نیست که داکتر می گوید اگرطالبان درمذاکرات درقدرت شریک شود این شرمندگی تاریخی است وبا ید دربرابرتاریخ عذر گناه پیش کرد.
امهات مسایل این است که با پاکستان بعنوان دوهمسایه روی مسایل تاریخی ومرزی گفتگو شود این ها گامهای اعتبارسازمی شود ممکن است همه مسایل درخط دیورند بسته نبا شد اما حل خطوط مرزی مهم است.قیامت برپاکردن پاکستان شاید بخاطر کشته شدن 24 سربازش نباشد که هرروز سربازان درجنگ کشته می شود قیامت سلاله پیام دارد پیامش این است که خط دیورند خط قرمز اسلام آباداست.عبورازخط می تواند هرگونه پیامد را داشته باشد.رییس جمهور کرزی با ترور استاد برهای الدین ربانی به نکته ای خوبی اشاره داشت که طرف ما پاکستان است این کشف بهترازاین کشف است که گفته شود طالبان قاتل مردم افغانستان است.رییس جمهورطرف اصلی خودرا شناخته که پاکستان است ونه .طالبان دراین میان براساس بیانیه ای دفتر ریاست جمهوری" آله" است.
آقای داکتر این نکته را جدی بگیرید که طرف افغانستان ، پاکستان هست وخواهد بود طرف افغانستان چهارطالب اجیر نیست. آنها دولت افغانستان را دست نشانده می گوید اما حقیقت این است که خود شان غلام استخبارات است. پاکستان همسایه ای دیوار به دیوار شما است تغییر جغرافیایی جنگ را دیگرآمریکا تکرار نمی کند همین مقداری کرده هفت پشت شان را کفایت می کند افغانستان را شما ازهمه بهتر می شناسید وزیردفاعش ازفرط کهولت تا پاس ازروز را خوابیده است.ساعت کارش ازده صبح تا دوی پس ازظهر براساس گفته ای نزدیک ترین یارانش تنظیم شده است.
اردوی وپلیس ما نمی تواند تیوری شما را که تغییر جغرافیای جنگ با شد به پیش ببرد.بجای تغییر درجغرافیای جنگ به مسایل وگفتگوها با پاکستان بیاندیشد واهم مسایل را شناسایی کنید وازطرح آن با پاکستان نهراسید واقعیتها راقبول نمایید آرمان گرایی مرحوم داود واستراتژی کهنه ،درمورد پاکستان دردی را دوا نمی کند. خرسند نبا شید که بازیبا ترین زبان دررسانه ای پربیننده کشور اعلام می کنید که طالبا قاتل مردم افغانستان است این کشف تازه ای نیست.
استاد مزاری معمار وحدت ومنادی عدالت
محمد ناطقی- ازیاران استاد مزاری
استاد مزاری معمار وحدت ومنادی عدالت
سلام حضوردوستان که درآستانه ای سالگرد شهادت استاد مزاری ازوی تجلیل می نمایید این چند نکته را که ازمن خواسته بودید به همین مناسبت خدمت برادران وخواهران خود تقدیم می دارم و می تواند درمراسم ازآن استفاده شود.
درمورد سرنوشت جامعه هزاره همواره دواصل را نباید فراموش کنیم اصل وحدت واصل عدالت .سخن اصلی دراین است که این دو اصل زندگی چه گونه ، مطرح می شود وترجیحات وتقدم با کدام یکی است اجازه دهید این تعبیر را ازفلسفه به عاریت بگیرم ویک داستان کوچکی خاطره مرحوم شریعتی با دانشجویانش را نیز مطرح نایم.
این تعبیر را عاریت ازبحث مهم فلسفی گرفته ام درمباحث فلسفه این سئوال همیشه مطرح است که آیا ماهیت مقدم بروجود است ویاوجود مقدم برماهیت دومکتب ساخته شد مکتب اصالت وجود ومکتب اصالت ماهیت فلاسفه اسلامی درصدها سال این تقدم وتاخر ماهیت و وجود را حل نتوانستند.گرچه جمع بندی حاضر این است که اصالت الوجود نسبت به اصالته الماهیت ارجحیت دارد.مرحوم شریعتی دریکی ازکتابهایش می نویسد که درمشهد جامعه شناسی دردانشگاه مشهد تدریس می کردم بحث به اصالت ماهیت ووجود کشیده شد چند روزی دانشجویان گرفتار ماهیت ووجود وتقدم تاخر هرکدام بردیگری بود روزی یکی ازدانشجویان ازمن پرسید که با الاخره نفهمیدیم که وجود مقدم است ویاماهیت.
این دانشجو که دغدغه ای تقدم هریک ازاین مقوله را داشت ازمنطقه ای فقیرنشینی بود که فاصله محله اش با شهر مشهد با هزاران مشکل روبرو بود جاده نداشت ودرزمستانها راه های شان بسته می شد بدلیل خرابی جاده مردم نمی توانیست به شهربیاید خیلی ازمریض ها برای درمان بخاطر بدی جاده نمی توانیست خودرا به شهر برساند ومی مرد دانشجوی من ازاین محله وقتیکه ازمن تقدم ماهیت بروجود ویاوجود برماهیت را سئوال داشت وپرسید که کدام یک با الاخره مقدم است من درجوابش گفتم تو اگرزحمت بکشی چون سواد داری همان جاده ای که محله ای شمارا به شهر مشهد وصل می کند باکمک مردم اگردرست نمایی هم مقدم بروجود است وهم مقدم برما هیت.
برای ما مهم است که شناسایی نماییم کدام یک ازدواصل وحدت وعدالت مقدم است واستاد مزاری را شهید وحدت نام گزاریم ویا شهید عدالت.اصل وحدت دربرابرتفرقه ای اجتماعی وسیاسی مطرح می شود استاد مزاری ازسالها 1365 به این نکته رسید که جامعه هزاره بسیارآسیب پذیر است گروهای سیاسی با مداخلات خارجی مشخصا دست اندازیهای سید مهدی هاشمی مسئول سپاه ایران درامورافغانستان ،وارد منازعات خونین شد ابتدا شورای اتفاق را سید مهدی با ایجاد انشعابات درگیر ساخت واین سازمان سیاسی را درجامعه هزاره متلاشی ساخت .آقا اکبری وآقای صادقی نیلی ازبدنه اصلی شورای اتفاق انشعاب کردند وباسرعت وارد جنگ ها داخلی درارزگان ،بامیان، میدان، پروان ودرمناطق ازغزنی گردید.این انشعاب را، سیدمهدی هاشمی بوجود آورد وعامل فروپاشی شورا ی شد . اما رهبران شورای اتفاق درآن زمان هرگزعامل اصلی شکست خودرا شناسایی نتوانیست وسازمان نصرمربوط به استاد مزاری را که صرف اختلافات تیوریک وقرائت های دینی خودرا با شورای اتفاق، عمده ساخته بود، می دانیست گروه استادمزاری دیگرگناه نداشت فقط با کهنه گرایی قرائت ازدین که انسداد اجتهاد ایجاد می کرد وبا متغییرات زمان بیگانه می شد پویایی وسیال بودن را دربسترزمان ازدین می گرفت،اینها ازگناهان نابخشودی سازمان نصر بود. سید مهدی هاشمی شورای انقلابی اتفاق اسلامی افغانستان را، نابود کرد ولی رهبران آن تشکیلات نصر را، دشمن می دانیست.
جنگهای خونین با نصر نیز درارزگان ودایکندی درگرفت آقای صادقی وآقای اکبری ازمخالفان سرسخت این سازمان دراین سالها شد.( سالهای 65 تا 68 زمان تشکیل حزب وحدت اسلامی دربامیان) استاد مزاری درکناردیگر رهبران سیاسی جامعه هزاره، اصلی ترین مساله برای شان وحدت جامعه هزاره بود این جامعه همیشه بلحاظ تاریخی وسیاسی ازناحیه ای اختلاف، شکار شده است واختلافات سیاسی مردم بستر کشتاربزرگ اجتماعی را برای شان فراهم ساخته است قتل عام 62 درصدی عبد الرحمن، معلول اختلافات درونی اجتماع هزاره بود. ازنظر استاد مزاری در درون جامعه هزاره تقدم با وحدت سیاسی واجتماعی است . درفلسفه اگر وجود مقدم برماهیت با شد درجامعه هزاره وحدت مقدم برعدالت است ومزاری معماروبنیان گزاراین وحد ت درسالهای 68 وپس ازآن است.
اما دربعد ملی ونگاه بیرون قبیله ای، اصل عدالت برای جامعه هزاره مقدم است . دراین جاه تفاوت دید گاه مطرح می شود برخی تاکید به اصل وحدت ملی ومشارکت ملی دارد .رییس جمهورکرزی تمام افتخارات خود را نظام مشارکتی با حضوردومعاون خود می داند این شعار ،شعارطبقه ای حاکم جامعه است ،درجامعه ای که حقوق شهروندی رعایت نشود معیارتقسیم چوکی های قدرت بینی چشم وصورت فیزیکی آدم ها با شد،تبعیض شهروندی وجود داشته باشد ،شهروند درجه یک ودرجه دو داشته باشیم .زندگی سیاسی اجتماعی درسطح ملی براسا اپارتاید تنظیم شده باشد ودها سئوال مربوط به مسایل شهروندی درجامعه پرازتبعیض وبی عدالتی .
بنابراین باید پیش ازوحدت ملی ،مساله ای عدالت اجتماعی وحقوق شهروندی حل شود وحدت با تبعیض وبی عدالتی امکان ندارد اصل اساسی درنگاه ملی اصل عدالت است عدالت شعار مظلومان جامعه است استاد مزاری اصل عدالت را درکلیت ساختار سیاسی نظام حکومتی، مقدم می دانست درزمان استاد مزاری مساله ای مثل حقوق شهروندی جزء فرهنگ ومصطلحات سیاسی وگفتمان های سیاسی حقوقی نشد اما تاکید استاد مزاری براصل عدالت همان رعایت حقوق شهروندی است واین اصل هرگزکهنه نیست این درست نیست که زمزمه شود مزاری به تاریخ پیوست تاکید وتجلیل ازمزاری درد زمان ما ونسل ما نیست مزاری رحلت فیزیکی ازبین ما کرد وهرانسانی روزی به این سرنوشت گرفتارمی شود مهم پیام است مزاری درنگاه ملی پیامش اصل عدالت بود واین اصل هم چنان زنده است درنظام رییس جمهور کرزی این اصل ازهمه بشترخود را نشان می دهد جامعه جهانی افغانستان را پرکرد اما با حضورآنها درجامعه تبعیض است درغیبت منادیان، حقوق بشر حقوق شهروندی حقوق زن آزادی بیان، درسال2014 ، هرگز انتظار نباید داشت که طرف داران وحدت ملی ونظام مشارکتی برای شما عدالت را تامین می کند عدالت هدف ومرام مظلومان جامعه است واین اصل برای سالهای سال، مقدم براصل کاذب وحدت ملی است.زیرا تاکید می کنم که درجامعه ای پر ازستم ،تبعیض ، بی عدالتی ، نفی ونقض حقوق شهروندی ، تاکید برا صل وحدت ملی کذب و دروغ است .شهید مزاری معمار وحدت تشکیلاتی جامعه هزاره ومنادی عدالت اجتماعی درسطح ملی است.