ابزارهای مورد استفاده پاکستان درجدال جاری با آمریکا
ابزارهای مورد استفاده پاکستان درجدال جاری با آمریکا
حمله مرگبار آمریکا برپایگاه نظامی پا کستان درمرز افغانستان سبب گردید که تنش بین دوکشور بصورت فزاینده ای بالا رود. مرگ بیش ازبیست شش سرباز پاکستانی درقرارگاه سلاله منطقه ای مهمند اجنسی، پاکستان را فوق العاده خشمگین ساخته است آنها عملا اقداماتی روی دست گرفته وابزاری را شناسایی کرده که با استفاده ازآن می خواهد حد اکثر فشارها را به آمریکا وارد نماید پاکستان دریک اقدام متهورانه وخطر ناک بیش ازسیصد تانکر نفتی ولاریهای اکمالاتی نا تورا درخاک خود متوقف ساخته ودوراه عمده تدارکاتی خیبر وچمن را بصورت آمریکا وناتو بسته اند. هدف ازاین عمل واضح است .ناتو برای ارسال تدارکات درحد شصت تا هفتاد درصد وابسته به راه های مربوط به خاک پاکستان، بندر ترخم وچمن است پاکستان این ممرها را می خواهد ازآمریکا وناتو بگیرد وتدارکات جنگی را با چالش وبن بست روبرونماید.
ابزاردیگری که پاکستانیها دراین روزها آنرا بکارگرفته،تحریک گسترده مردم علیه آمریکا درسراسر پاکستان است . تظاهرات واجتماعات سراسری توام باخشم وبا تحریک غرورملی درهمه جای پاکستان ، برپا شده وپرچم های آمریکا وآدمک های اوباما را به آتش کشیده وشعارهای مرگ برآمریکا را سرداده دراین اجتماعات مکررا ازحکومت پاکستان خواسته شده که تمامی مناسبات سیاسی نظامی واستخباراتی ، با آمریکا قطع شود.
یوسف رضا گیلانی درآخرین موضع گیری خود تکیه براحساسات وخواسته مردم داشته وگفته است مطالبات مردم برایش خیلی مهم ترازهرچیزی دیگر است وی به طعنه به آمریکا خاطر نشان کرده است که پیروزی بدون حمایت مردم درجنگ غیر ممکن است.احزاب سیاسی پاکستان ،پارلمان های ایالتی ، طیف های مذهبی ،اصناف گوناگون مثل اتحادیه وکلاء ، اتحادیه های محصلان ، اتحادیه صنفی کارگرا،وده ها مجموعه های مردمی به خیابانها ریخته وبرضدآمریکا تظاهرات را ه انداخته اند.
تحریک احساسات مردم وتزریق کینه ونفرت ازآمریکا دریک جامعه یکصد شصت ملیونی پاکستان ،بمراتب خطر ناک ترازابزار اول خواهد بود.بسته شدن راه های مواصلاتی نیروهای درحال جنگ آمریکا درافغانستان، خطر ناک است اما تحریک مردم علیه آمریکا وایجاد دشمنی ،وحشتناک تر از موضوع اولی است.پاکستان درکنار بهره برداری ازاین وسیله ،فشاردیگری را درنظر گرفته است وآن تحریم کنفرانس بین المللی بن دوم است ازهمین حالا معلوم می شود که بایکوت پاکستان تاثیرات روانی خود را بجای گذاشته .رییس جمهور کرزی تلفنی با سید یوسف رضا گیلانی صدر اعظم پاکستان صحبت کرده وازوی خواسته است که خانم ربانی کهر وزیر خارجه اش را به اجلاس بفرستد .خانم مارکل صد راعظم المان با کلمات تاسف آوری از تحریم پاکستان سخن گفته ومصرانه ازآنها خواسته است که کنفرانس بن را تحریم نکند وگفته است ازتمام امکانات درمتقاعدساختن پاکستان استفاده می کند تا این کشور را وادار به اشتراک نماید .آمریکاییها نیز خواهان شرکت پاکستان دراجلاس شده وآنرا برای آینده پاکستان مهم تلقی کرده.
دلیل مساله بنظر روشن است زیرا درکنفرانس مساله وداع وخداحافظی جامعه جهانی با افغانستان مطرح است .درکنفرانس دوهزاریک فیصله شد که نیروهای بین المللی وارد افغانستان شوند دراجلاس بن دوم فیصله می شود که نیروهای بین المللی با ید ازافغانسان بیرون شوند وتمامی مسئولیتهای امنیتی ،جنگی به عهده خود افغانها گذاشته می شود.ونیروهای بین المللی با مردم افغانستان خداحافظی می کنند.
باخروج نیروهای بین المللی ازافغانستان ،نقش کشورهای منطقه درهمکاری با افغانستان مهم وبرجسته می گردد. ده سال حضور درافغانستان دست آوردهای داشته حال بارفتن آنها این دست آورد ها نباید نابود شود دراینجا نقش کشورهای همسایه بخصوص پاکستان که جغرافیای امن وحیات تروریزم است ،بسیار مهم خواهد بود زیراهمکاری پاکستان درامور امنیت فوق العاده حیاتی واساسی است .
حال پاکستان این نشست را تحریم می کند مفهوم آن ،این خواهد شد که پاکستان هیچ تعهدی به جامعه جهانی ومردم افغانستان وهیچ سندی را به امضاء نرسانده است که با افغانستان پس ازسال دوهزارچهارده همکاریها وتعهدات امنیتی داشته باشد.پاکستان با تحریم اجلاس بن می خواهد نشان دهد که مسولیت عواقب نا امنی ،جنگ ،انتحاروانفجار درافغانستان را قبول ندارد وهیچ گونه همکاری دراین عرصه با افغانستا ن وجامعه جهانی نمی کند.
نقش پاکستان به هیچ وجه ناچیز نیست این پاکستان است که منبع شرارت شناخته شده وگروهای تروریستی درخاک آن کشور فعال است وسازماندهی عملیات تروریستی درافغانستان ازآنجا صورت می گیرد.ماسخن آن جنرال پاکستانی را هرگز ازیا د نبریم که دریک مهمانی، درحالیکه گیلاس شرابش را دردست داشت گفت پاکستان پول ندارد که با کسی ازطریق آن، مقابله نماید ومنافعش را باثروتش حفظ کند اما پاکستان این دیوانه ها(طالبان) را داردکه حافظ منافعش درافغانستان باشد.
نگرانیهای مشترک مارکل نخست وزیر المان ،رییس جمهور کرزی ودیگر مقامات غربی به خاطر ایجاد خلاء درهمکاریهای منطقه ای پس ازسال دوهزارچهارده است وپاکستان با تحریم می خواهد این نقیصه را ایجاد نماید.جنگ افغانستان درابعاد بیرونی خود تکیه به پاکستان داشته ده سال است که نیروهای بین المللی با تمام تجهیزات خود جنگ سازمان یافته ازخاک پاکستان به افغانستان را نمی تواند کنترل نماید ودراین ده سال آنها ازناحیه طالبان که مکان های امنی درپاکستان دارد ،متحمل این همه خسارات شده.
حال فرض کنیدکه پاکستان همکاری با افغانستان نمی کند ونیروهای امنیتی ونظامی افغان باخروج قوای بین المللی ازافغانستان ، تنها می ماند.آیا اردو وپولیس افغان می تواند دراین جنگ تاب بیاورد. سئوالی که همه را پریشان کرده وشک تردید های زیادی را به وجود آورده واکثریت واقع نگر به این باور است که نیروهای افغانستان به تنهایی نمی تواند ازپس مقابله با طالبان واستخبارات پا کستان برا یند زیرا فرض براین است که پاکستان هیچ تعهدی دراینجا ندارد وکنفرانس را تحریم کرده وبه پای هیچ سندی امضاء نکرده.
ابزارهای دیگری را نیز پاکستان بکارگرفته وبه آمریکاییها گفته است که پایگاه شمسی را تخلیه نماید پایگاه شمسی درایالت بلوچستان قراردارد وهواپیما های بدون سرنشین آمریکا برای کوبیدن وشکارکردن کادرهای القاعده ازآن استفاده می کردند اهمیت این ابزار را تحلیل گران، چندان مهم تلقی نکرده ولی می تواند چهارمین اهرم فشار درکناربسته کردن راه ها ،ایجاد نفرت ملی علیه آمریکا، تحریم اجلاس بن دوم،قلم داد شود.
اما خسارتهای را که پاکستان در جدال موجود بین خود وآمریکا باید به پذیرد احتمالا سه مولفه آتی می تواند باشد.
الف – انزوای پاکستان
اولین کاریرا که غرب می تواند به عنوان یک ابزارازآن کار بگیرد به انزوا قراردادن پاکستان است خود غیبت پاکستان ازیک لوی جرگه بین المللی دربن درواقع انزوای این کشور ازعرصه تصمیم گیری است .عمده ترین اجلاس جهانی درمورد همسایه پاکستان درالمان دایر می شود وپاکستان دراین کنفرانس حضور ندارد وغایب است.البته غیبتی که خود برگزیده است.شرکت نکردن پاکستان مفهوم دیگری نیز دارد وآن عدم همکاری این کشوربا جامعه جهانی است.واین کاربه صلاح منافع ملی پاکستان نخواهد بود.ممکن است درنهایت امر پاکستان به همین استدلا ل که منافع ملی پاکستان تقا ضا نداشت که با جامعه جهانی وبخصوص المان قهر باشد اتفاق ودرگیری با آمریکا درمرز صورت گرفته است اما چرا المانها تحریم شود.ممکن است پاکستان تصمیمش راتغییر دهد .
کنفرانس بن دوم درپنجم دسامبر برگزار می شود ووقت برای تغییر وفکر درتصمیم گیری برای پاکستان، وجود دارد.پاکستان اگرتصمیم کابینه اش را بشکند وبه کنفرانس بن دوم شرکت نماید ،درواقع انزوا را شکسته است ونقش مهمی خودرا دراجلا س بازی کرده وبگفته مقامات آمریکایی منافع زیادی را بدست آورده است.
ب – فشارهای مشترک روسیه وچین
پاکستان درمنطقه به چین وروسیه وکشورهای عربی پناه خواهد برد وکمبود مناسبات خود را با غرب، ازطریق تماس فعال با دوقدرت چینی وروسی ،جبران نماید حتی وعده های مالی چین وتسلیحات نظامی آن کشوربه پاکستان نشان داده شده چین برای پاکستان فوق العاده مهم است تا کنون چینیها با پاکستانیها خوب عمل کرده اما این نکته را نباید فراموش کنیم که مسایل امنیتی وحوزه امنیتی چین وروسیه برای شان درالویت قراردارند ویگانه جغرافیای که حوزه امنیتی آن دو کشور را بخطرمواجه می کند ،پاکستان است افراطیون الغوردرچین ازخا پاکستان استفاده می کنند ودرکنارالقاعده آموزش می بینند وگاهی هم عملیات خونینی درچین داشته اند دربهارامسال درایالت ،سانکیانگ خونین ترین عملیات چریکی را الغوریها داشتند ومعلوم شد که آنها درخا ک پاکستان آموزش دیده.
روسیه نیز سرحداتش با عین مشکل روبرو است به اضافه اینکه تعداد زیادی چیچنیها درگروه القاعده درخاک پاکستان بخصوص وزیرستان شمالی حضوردارند.تقویت طالبان درافغانستان تاثیرات خودرابه آسیای میانه می گذارد همه می دانند که این همه نا امنی یک منبع دارد وآن خاک پاکستان واستخبارات آن کشوراست البته چینیها وروسها تفاوت نظرهای زیادی با امریکا می تواند داشته باشند سپردفاع موشکی آمریکا دراروپایی شرقی،روسها را بسیارناراحت کرده ،حمایت آمریکا ازجنبش بهاری عرب وسقوط دکتاتور های مورد نظر روسیه ،نیز باعث نارحتی روسیه وچین ازآمریکاهست. چین البته دلایلی دیگری برای ناراحتیهایش ازآمریکا می تواند داشته با شد مساله فروش اسلحه به تایوان ویا احسا س اینکه آمریکا درصدد محاصره نظامی چین درآسیا دوراست.
ولی تمامی اینها قابل حل درمیز گفتگوهست اما حوزه امنیتی چین وروسیه که ازخا ک پاکستان تهدید شود جدی ترین مساله برای آنها خواهد بود.ممکن است آمریکاییها هم اکنون وارد صحبتهای با چین وروسیه شده با شند تا این دوکشور فشارواردنمایند تا پاکستان دراجلاس بن حاضر شود. امضاء اسناد مبارزه با تروریزم وهمکاری منطقه ای درجنگ با دهشت افکنان بسیار مهم است روسها وچینیها بدشان نمی آیند که پاکستان درکنارجامعه جهانی، تعهد بسپارد واسناد مبارزه با تروریزم را، امضاء نماید.فشاراین دو کشورپاکستان را وادار به تمکین می کند واحتمال زیادی وجود دارد که پاکستان درکنفرانس بن شرکت نماید .نتیجه این است که فشارغیرمستقیم آمریکا درواقع کشاندن پاکستان درپای میز کنفرانس بن خواهد بود.
ج - قطع کمک های مالی
یکی ابزار بسیارمهم قطع کمک های مالی آمریکا به پاکستان میباشد زیرا وابسته گی پاکستان به کمک پولی آمریکا بخصوص ارتش پاکستان بسیارحیاتی است اردوی پاکستان درتاریخ پیدایشش همیشه ازجیب غرب وآمریکا نان خورده است آگاهان اموراقتصاد معتقد هستند که پاکستان بدترین اقتصاد را درمنطقه دارد یعنی پاکستان نه صاحب اقتصاد تولیدی است ونه دارای عمده ترین منابع طبیعی ازاین نقطه نظر این کشورفلج است .
سخنان اطهر عباس سخنگوی اردوی پاکستان را اگر جدی تلقی نماییم این خود بخود نشان می دهد که هدف ازبرپاکردن جنجالهای جاری انگیزه مالی وپولی پاکستان است وی گفته است که آمریکا درجنگ با تروریزم به ما تعهد سپرده بود که هفده ملیارددالر، دراختیارپاکستان قرار دهد. آمریکا تا حالا فقط ده ملیارد دالررا داده وهفت ملیارد دالر بدهکارپاکستان است .پاکستان سالانه حدود دوملیارد دالرازآمریکا کمک های بلاعوض دریافت می کند ازسال دوهزاریک تا حالا حدود بیست یک ملیارد دالر ازآمریکا گرفته فقط درسال جاری مبلغ هشتصد ملیون دالرآنرا آمریکا کسر کرد.
پاکستان باپول آمریکا صاحب سلاح اتمی شد گفته می شود مجموع کمک ها برای جهاد افغانستان دردهه اشغال چیزی درحدود هشتاد سه ملیارد دالر بود که پاکستان فقط بین دوازده تا سیزده ملیارد آنرا به مجاهدین رسانده بقیه آنرا خود خرج ارتش و تسلیحات اتمی خود کرده است.درپایان لازم است به این مساله اشاره نمایم آمریکا ازسال دوهزاردوازده ببعد آنچنان نیازی به خاک پاکستان وراه خیبر وچمن ندارد زیرابخش عمده نیروهایش ازافغانستان خارج می شود ودرسال دوهزارچهارده بکلی این وابسته گی به خاک پاکستان بندرکراچی وممرهای ترخم وچمن مرتفع می شود. ازهم اکنون نشان داده شده که بخش زیادی تدارکات ازشمال کشور وراه های آسیای میانه تامین می گردد درشرایط حاضر فقط چهل نه در صد ازخاک پاکستان کالای ناتو وتانکیرهای سوخت عبور مروردارد.بقیه ازطریق اسیای میانه وازطریق هوایی تامین می شود. درجدال جاری فشارها برآمریکادر کودتا مدت موثراست امادردرازمدت پاکستان بشتر ازاین کشمکشها خساره مند ومتضرر می شود تاجامعه جهانی وآمریکا.
