چالشها ودست آورهای یک ساله دربهارعربی
چالشها ودست آورهای یک ساله دربهارعربی
بهارعربی با مرگ جوان تونیسی محمد بوعزیزی،آغاز شد.محمد درواقع شعله ای خیزشها دربهاری عربی است.وی با انتخاب مرگ آتشین ، شعله ای آتش را به خیمه های استبداد زد وخود دراین آتش سوخت اما تاکنون چهار رژیم استبدادی وتوتالیتر را بکام مرگ فرستاد. ابتدا رژیم زین العابدین بن علی سرنگون و وی باهمسر قدرتمند خود لیلی طرابلسی وفرزندش محمد بن زین العابدین ودیگراعضای خانواده، به عربستان سعودی گریخت وبدین سان رژیم استبدادی درتونیس به تاریخ سپرده شد.
درمصر انقلاب درمیدان تحریر به اوج خود رسید تظاهرات ملیونی برای سرنگونی استبداد درمد ت هجده روز به عمر حکومت 33 ساله حسنی مبارک پایان داد.حسنی مبارک چانس فرار را نداشت ودرشرم الشیخ تحت بازداشت خانه گی قرار گرفت وسرانجام همراه فرزند ان خود علا ،جمال، و وزیر داخله حبیب العادلی وشش نفر ازافسران امنیتی وزارت کشور، به زندان افتاد وحسین سالم تاجروابسته به حسنی مبارک ودارای تابعیت اسپانیایی گریخت وشاید دوتابعیتهای نظام حسنی مبارک زیاد گریخته باشد که کسی نام آنها را نگرفته است .حسنی مبارک بافرزندان ،همراهان ، درقفس اتهام قرار گرفتند واکنون درانتظار حکم داد گاه هستند.
رژیم معمرقذافی با مداخله نا تو به شکل بسیار خونباری سرنگون شد.معمرقذافی همراه فرزندش معتصم پس ازاسارت به شکل بسیارمفتضحانه ای به قتل رسید که نشان دهنده وحشی گیری وفرهنگ قبیله ای را نشان میداد.رژیم علی عبد الله صالح با وساطت ونقشه راه شورای هماهنگی خلیج فارس، دراستانه ای گذاروانتقال قرار دارد.معاهده خلیج امتیازات ومصونیتهای قضایی به علی عبدالله صالح وفرزندانش می دهند.ولی رژیم وی تغییر می کند وبا انتخابات ماه آینده نظام صالح به زباله دان تاریخ انداخته می شود.
سوریه درآتش بهار عربی می سوزد رژیم باتمام نیرو دربرابر مطالبات مردم ،استاده است وحاضر به عقب نشینی ومعامله با مخالفان وشورای ملی سوریه به رهبری برهان غلیون نیست.رژیم بشار اسد با سرنوشت معمرقذافی که مداخله ناتو با شد روبرو نیست اما اتحادیه عرب دربرابررژیم سوریه اقدامات عملی را درنظر گرفته است وفشارهای زیادی را به رژیم دمشق وارد کرده .حکومت بشاراسد تحریم شده وعضویتش ازاتحادیه عرب لغو شده بانک ها وخرید نفت وگاز سوریه وسفر مقامات آن کشوربه کشورهای خارجی درلیست سیاه وتحریم قرارگرفته است .کشورهای مثل روسیه ،چین، برازیل، هند، درشورای امنیت از رژیم سوریه حمایت می کنند وفیصله های شورای امنیت ازسوی روسیه وچین که حق وتو دارند ، به تصویب نمی رسد.
دخالت نظامی ناتو درسوریه بعید به نظر می رسد وپرونده سوریه ازطرف جامعه عرب به شورای امنیت سپرده نمی شود وکشورهای عربی باضافه ترکیه درمورد سوریه تصمیم خواهند گرفت.
اتحادیه ابتدا نقشه راه برای سوریه ،تهیه می کند، طرحی ازنوع یمن اما اگرچنانچه به نتیجه نرسید اقدامات بعدی را که مداخله نظامی کشورهای عربی باشد آغاز خواهد شد.لشکرکشی به سوریه را شیخ حمدبن خلیفه آل ثانی امیر قطر پیشنهاد کرده است این طرح درصورت عملی شدن کم ترازطرح شورای امنیت ومداخله نا تو نیست. زیرا دراین طرح کشورهای اسلامی وعربی دربرابر هم قرارمی گیرد وشورای امنیت ازاین دخالت نظامی عربی حمایت می کند وکشورهای اروپایی وآمریکا قویا ازلشکر کشی عربی درخاک سوریه پشتیبانی خواهد کرد.
ناتو وشورای امنیت ،اروپا، وآمریکا هرگز علاقه ندارند که تجربه لیبیا درمورد سوریه تکرارشود زیرا هم هزینه دارد وهم بازتاب توام با احساسات مردم .کشته شدن معمر قذافی به آنصورت فجیع نتیجه بامبارانهای ناتوبود وتاحدی زیادی احساسات مردم را جریحه داروذهنیتها را به ضرر ناتو تغییر داد.درسوریه آنها می خواهد اقدامات برای سرنگونی بشاراسد باید صورت بگیرد اما بامداخله نظامی کشورهای عربی دراین صورت ایران هم دچارمشکل می شود زیرا نمی تواند ونمی خواهد بخاطر سوریه دربرابرتمام کشورهای عربی قراربگیرد واین بسیارسخت است ومنافع ایران ایجاب نمی کند که باتمام دنیای عرب به اضافه ترکیه درگیرشود.
روسیه وچین نیزدربرابرفیصله های عربی عقب نشینی می کنند کاریکه درمورد لیبیا شد روسیه چین برازیل وهند با صدور فیصله اتحادیه عرب دربرابر لیبی ،عقب نشینی کردند ومعمر قذافی را تنها گذاشت.لشکرکشی اتحادیه عرب به خاک سوریه ، بسیارخطرناک برای سوریه است وبطورقطع منجر به سرنگونی بشاراسد می شود.
لیبی پس ازپیروزی با چالشهای عمده ای خلع سلاح انقلابیون وانسجام قبایل وخواسته های آنان روبرو است. دولت موقت اقای الکیب وشورای انتقالی مصطفی عبد الجلیل با مشکلا فراوان روبروشده درطرابلس تفنگ داران قبایل الزنتان میدان هوایی را، درکنترل خود درآورده وانقلابیون مصراته بخشهای دیگری ازشهر را دراختیارگرفته اند ونیروهای مربوط به شورای نظامی طرابلس به رهبری عبد الحکیم بلحاج دربخشهای وسیعی ازپایتخت سلطه دارند وتاکنون هیچ یک ازگروهای مسلح وانقلابی حاضر نیست اسلحه های شان را، تحویل اداره موقت دهند درغریان وقبیله صابعه جنگهای خونین جریان دارد. اتهامات زده می شوند که صابعه ها ازبقایای رژیم معمرقذافی هستند وباید خلع سلاح شود ازطرفی بقایای رژیم قذافی که درجنوب وشهرهای مثل بن ولید وسرت وسبها نفوذ زیادی دارند گاها دست به شورش زده وسازماندهیهای جنگی دارند واخیرا رادیوی، بنام الجماهیریه را ، فعال کرده که به نفع هواداران قذافی برنامه پخش می کند.
خلع سلاح، تنشهای قبیله ای، فعالیتهای هواداران قذافی ازعمده ترین چالشهای لیبیا دربهارعربی است . درتونیس انقلاب به پیروزیهای درخشانی دست یافته دراین کشورمردم واقعا احساس آزادی وآرامش می کند ودیروز اولین سالگرد انقلاب شان را جشن گرفتند انقلاب تونیس گل یاس بهارعربی است محمد بوعزیزی چاشنی وشعله تمام انقلابات خاورمیانه وشمال آفریقا.
انقلاب تونیس مشکل ساختاری ندارد واین کشور بصورت متمدانه ای موفق به برگزاری انتخابات شد ونهاد های، قانونی وحکومتی را ساخته است اما مشکل عمده انقلاب تونیس دربهارعربی فقر وتنگ دستی مردم است .تونیس مثل لیبیا نفت وگاز ندارد وعمده ترین منبع درامد، صنعت توریستی تونیس است که دربهارعربی صدمه دید وتوریستهای اروپایی که درتمام فصول ازسواحل زیبایی تونیس بهره می بردند ، پنجاه درصد کاهش یافته .هتل ها رستوران ها مثل گذشته پر از توریستهای عربی واروپایی نیست .تنگ دستی، چالش مهمی انقلاب گل یاس است ولی اراده ای سیاست مداران نشان می دهند که آنها که درتمام عرصه های دشوارموفق شده دراین میدان نیز موفق می شوند.
درمصر هنوز کشاکش بین دوسیستم کهنه ونو وجود دارد درمصر بهاری عربی به پیروزیهای درخشانی رسید شورای نظامی به رهبری مارشال محمد حسین طنطاوی خوب عمل کرده ولی بدبینیهای زیادی درمورد ارتش وجود دارد دیروز محمد البرادعی ازنامزدی ریاست جمهوری مصر کنار رفت . البرادعی رییس پیشین آژانس اتمی وبرنده جایزه صلح ،درتوجیهه کناره گیری اش گفت که ما هنوز رژیم حسنی مبارک را سرنگون نساخته ایم. وجوانان ششم ابریل درمیدان تحریر همین استدلال را دارند که نظام حسنی مبارک پا برجا است .مشکل مصر درکنارفقر ،گذار ازنظام کهنه به سیستم نواست. شاخه سیاسی اخوا ن المسلمین بنام آزادی وعدالت درسه مرحله انتخابات مصر ،توانسته بشترین ارا را ازآن خود نماید و معتقد به گذارآرام ازنظام استبدادی گذشته به سیستم ونظام تازه است روشی که جوانان ششم ابریل وجوانان آرمان گرا آن راقبول ندارند.
دریمن هم درکنارفقر مزمن، مساله اصلی بهارعربی ،عبورازنظام گذشته به حکومت انقلابی تازه است واین گذار براساس نقشه راه دول خلیج انجام می شود.
دربحرین بهارعربی درطی یک سال که گذشت با مشکلات عدیده ای استبداد وسرکوب روبرو بود رژیم آل خلیفه دربحرین متهم به تبعیض شهروندی است عدالت وبرابری شهروندی ،اساسی ترین خواست مردم بحرین است دراین کشور مداخلات نظامی با عنوان سپرجزیره صورت گرفت اما مطالبات مردم، نمرده است اعتراضات، آتشی است زیر خاکستر که ممکن است هرآن شعله ور شود.
درعمان ، مغرب نیز بها رعربی پیامهای خودرا به گوش مردم ورهبران مستبد رساند ،حکام و سلاطین با بهار عربی زیرکانه برخورد کرد درمغرب انتخابات شفافی برگزارشد ومردم به شخصیتهای موردنظرخودرای دادند. دراردن نیز همین گونه عمل شد. کویت نیزتغییرات عمده وچشم گیری درساختارهای سیاسی وتغییرحکومت دست زد.
درعربستان پیام بهارعربی گوش شنوایی کم تری داشت اما این پیام به موقع به آنجا ها خواهد رسید مگراینکه اصلاحات جدی روی دست بگیرد وازتجربیان اردن، عمان ،کویت ، مغرب وموریتانی بهره بگیرد. بهارعربی دریک سال گذشته با این چالشها ودست آوردها درشمال آفریقا وخاورمیانه روبروبود.پیام بهارعربی پیام آزادی ودموکراسی. پیام بهاری عرب، پیام مبارزه با فساد وفقراست واین جنبش برای عدالت وبرابری ونفی تبعیض شهروندی برای همه ، آموزنده وسازنده است.
