فازاول درمصالحه

فازاول درمصالحه

مولفه های مصالحه درافغانستان به چهارعامل داخلی منطقه ای وبین المللی برمی گردد.شناخت عوامل جستجوگرصلح برا ی ما مهم است.دوعامل داخلی مصالحه درفازاول یکی طالبان ودیگری حکومت افغانستان اند .بازیگران منطقه ای صلح، پاکستان کشورهای عربی، آسیای میانه، ایران وهند هستند که درکنارعوامل بین المللی صلح قراردارند.طالبان به دوبخش جنگی فعال وغیرجنگی منفعل، تقسیم شده اند.شبکه حقانی وشورای کویته فعال ترین گروهای هستند که اوضاع جنگ را درکشورمدیریت می کنند این دوگروه درمیدانهای جنگ ازپیچیده ترین،روشهای استخباراتی ،برا کوبیدن هدف شان  استفاده کرده اند گزارشهای تایید شده داریم که آنها دراین جنگ ازتصاویرپورن ،نیزاستفاده کرده اند.

میدان بسیارمستحکم  وحفاظت شده بسشن درولایت هلمند که درآن شاه زاده ای انگلیسی پرینس هری مستقربود،مورد حمله گروهای جنگ طلب طالبان قرارگرفت این اتفاق دوماه پیش ،موجب حیرت تحلیل گران امنیتی ونظامی قرارگرفتند دراین حمله شش هواپیمایی جنگی مستقردرپایگاه ،همراه با مخازن بزرگی ازسوخت ودگرتجهیزات نظامی،به آتش کشیده شد وخسارات بسیارهنگفتی درحد دوصد ملیون دالر،به پایگاه وارد گردید.کارشناسان آمریکایی بعد ها به وضوح اعلام داشتند که شبکه حقانی مسئول این عملیات بوده است.گروه جنگ طلب طالبان باچنین عملیاتی، نشان می دهند که با هدایت قوی ترین استخبارات واطلاعات کارهای شان رابه پیش می برد.ناف این گروه به ناف استخبارات بسته شده است وهرگزنشانه های ازاستیصال جنگ دروجود آنها دیده نمی شوند برخی تحلیل گران گفته اند که فرماندهان زیادی ازگروه طالبان درمیدانهای جنگ ،روی گردان ازجنگ وادامه منازعه هستند این حرف که فارین پالیسی به آن اشاره کرده است، تاحدی درست است ولی مدیریت ورهبری جنگ با این فرماندهان نستند تصمیم گیری جنگ به دست زعامت طالبان مستقردرپاکستان واستخبارات می باشند تازمانیکه رهبری طالبان واستخبارات بن بست جنگ را قبول نکنند، بدون تردید آنها به جنگهای بیرحمانه وخونین شان ادامه می دهند.

بخش دوم ازطالبان که ما ازآنها به نام طالبان صلح طلب وغیرجنگی نام می بریم ،تاثیرات دراوضاع سیاسی ونظامی ندارند.ازسال2009 اصولا پایه های فازاول، مذاکرات ومصالحه  با این گروه گذاشته شد ابتداء مذاکرات با نفردوم درشورای کویته وتیم ملاغنی برادر،راه اندازی شد.حکومت افغانستان بصورت محرمانه باگروه ملاغنی برادر، وارد مذاکرات پنهانی گردید وگفته می شد که سیرگفتگوها به درستی پیش می رود.اما درسال 2010 استخبارات پاکستان جریان مصالحه با تیم ملاغنی برادررا به شدت سرکوب کرد.برخورد بسیارسخت استخبارات پاکستان برملاء می کند که ملاغنی برادروهمراه هان شان،بدون مشوره با پاکستان وارد میدان مذاکره باحکومت افغانستان شده اند.تصاویرکه اززندان پاکستان به بیرون درز کرده است نشان می دهد که ملابرادربه جرم راه انداختن مذاکره باحکومت افغانستان،چه روزها وشکنجه های سختی را پشت سرگذرانده است دراین تصاویروی مرد لاغری رانشان می دهد که با چشمان بسته با پارچه کثیف درحالیکه مامورین دستهای وی را گرفته درحال راه رفتن است.افغانستان بسیارتلاش کرد که وی وهمراهانش را  اززندان آزاد نماید اما موفق نشد.درحال حاضر،ملاغنی برادربا همراهانش درزندان پاکستان بسرمی برند.

گروه دوم درسال 2011 به رهبری ملا آغا معتصم وارد مذاکرات با حکومت افغانستان گردید.وی نیزازسوی استخبارات پاکستان تحت تعقیب قرارگرفت وگفته شد که درنیمه دوم سال2011 ازیک حمله ازسوی طالبان جان بسلامت برد وی دراین حمله، زخمی و دربیمارستانهای افغانستان،تحت معالجه قرارگرفت. او درحال حاضردرکشورترکیه زندگی می کند معتصم نیزازرهبران مهم طالبان است وتعدادازفرماندهان میدان جنگ را با خود داشت که آنها نیزتوسط استخبارات پاکستان کشته شدند. ملا اسماعیل درابتداء سال 2012 با بیست پنج نفر ازفرماندهان طالبان که به صف طالبان غیرجنگی وارد شده بود،کشته شدند.افغانستان می خواست که جریان مصالحه را بااین مهره درریاض ویا استانبول دنبال نماید زیرا حکومت کابل باجریان مذاکره آمریکا،آلمان وقطربا تیم طیب آغا که گفته می شد ازسوی طالبان،مامورمذاکره است،مخالف بود حکومت کابل فکرمی کرد که مذاکرات قطر،بدون هماهنگی افغانستان راه انداخته شده ونسبت به آن مشکوک وبدبین بود.کابل سفیرخود آقای خالدذکریا رابه رسم اعتراض ازقطربه کابل فراخواند اما این مساله کم کم حل شد وزیرخارجه افغانستان به قطررفت وقرارشد نمایندگی قطردرکابل افتتاح شود که تاکنون این کارانجام نشده است.درحال حاضربه نظرمی رسد هرسه گروه مذاکره کننده ،تبدیل به مهره های سوخته شده اند ومذاکرات افغانستان باتیم ملاغنی برادر،گروه آغا معتصم وتیم طیب آقا،بجای نمی رسد حکومت کابل با تیم طیب آقا وارد گفتگو نشد اما بسیارعلاقمند بود که با این گروه وارد مذاکرات شود.درماه مارچ 2012 مذاکرات طالبان با آمریکا قطروالمان قطع شد طالبان ادامه گفتگوها رابی فایده دانست وآن را قطع کرد.

حکومت افغانستان درمذاکرات خود به این دلایلی ناکام ماند: اولا طرفهای را که برای گفتگو شناسایی کرده بود،آنها توانی مقابله با سیاست های استخباراتی پاکستان را نداشتند.مصالحه با مجموعه های طالبان مخالف جنگ نمی توانستند درخاک پاکستان جدایی  ازپاکستان،انجام شود این کاربا خرد سیاسی ارتباطی نداشت .درثانی حکومت افغانستان  درمورد مذاکرات به یک وفاق ملی دست نیافته است گروهای زیادی هستند که این نحو مذاکرات ومصالحه با طالبان را مشت درتاریکی کوبیدن می دانند مذاکرات درسایه ودرتاریکی به ضررافغانستان تمام شد زیرا به همین علت رییس شورا عالی صلح استاد ربانی را ازدست داد ودریک مورد، نتیجه گفتگودرتاریکی این شد که دکان داری، ازکویته وارد مذاکره شد،با گرفتن یک مبلغ پولی ازحکومت افغانستان، نا پدید شد تمام اینها ،مایه شرم ساری وسرشکسته گی حکومت افغانستان گردیده است .حکومت درمذاکرات صلح اتفاق نظرووحدت ملی را ازدست داده است. امروزعمده ترین جریانات سیاسی،جامعه مدنی وجامعه زنان، با روند مذاکرات حکومت مخالف هستند.عواملی داخلی مصالحه طالبان وحکومت افغانستان،با این چالشها وگرفتاریها،روبروهستند.طالبان به دودسته جنگی فعال وغیرجنگی پسیف ،تقسیم شده اند حکومت افغانستان ،مجموعه ای مذاکراتش با مهره های آسیب پذیروسوخته انجام شده است گفتگوها درتاریکی سبب گردید که حکومت افغانستان با دشواریهای زیادی روبروگردد.مخالفان سیاسی حکومت وجامعه مدنی با مصالحه حکومت نظرمثبتی ندارند.

ازعواملی داخلی که بگذریم درسطح منطقه نیزمذاکرات صلح چندان اقبالی ندارد کشورهای عربی به دلیل گرفتاریهای بهارعربی وجنگهای ویران گردرسوریه ،تمایلی برای روی آوردن به مساله افغانستان ندارند.کشورهای همسایه افغانستان آسیایی میانه،جمهوری اسلامی ایران ،موقف صریح درمورد مذاکرات ندارندزیراکه ماهیت گفتگوها برای شان تعریف شده نیست.پاکستان وهندوستان دوکشوررقیب،با استراتژیهای جدا گانه حوادث افغانستان را دنبال می کنند.استراتژی هند به نقطه متمرکزشده که درکابل حکومتی روی کارباشد که باهند دشمنی نداشته باشد وبه منافع هند صدمه ای وارد نکند هند بسیارعلاقمند است که پیمان استراتژیک با افغانستان،تاثیرات مثبت وسازنده درمناسبات دوکشورداشته باشد.استراتژی پاکستان به دلیل دشمنی تاریخی با هندوستان، ایجاد دولتی درکابل است که دشمن هند باشد طالبان بهترین گزینه ای مورد قبول استخبارات است.دریک مورد طالبان کارهای را انجام داد که بالاترین میزان نفرت با هندوستان را نشان داد آنها مجسمه های بودا را که درآیین بودیزم مقدس است،با خاک یک سان کرد به دنبال آن هزاران گاورا که حیوان پاک ومقدس درآیین هندو است را ذبح کردند تمام این برنامه ها،حساب شده وطراحی شده بود وهدف این بود که اوج نفرت کابل با دهلی را نشان دهد.استخبارات یک چنین چیزی را می خواهد به همین دلیل است که به امید بازگشت طالبان به قدرت،شبکه های تروریستی وجنگ طلب طالبان را حمایت می کنند.

غرب وآمریکا که درجنگ با تروریزم درافغانستان،هزاران سرباز را ازدست داده اند وملیاردها دالرخساره راقبول کرده اند وطولانی ترین جنگ  تاریخ را تجربه می کنند،درآستانه ای خروج ازافغانستان قرارگرفته اند ناتو ازافغانستان خارج می شود.معاونان دوکاندید رییس جمهورآمریکا دریگ مناظره ای تلویزیونی دشواربه مساله افغانستان پرداختند ضمن اینکه هرکدام درمورد سیاست هم دیگر،به شدت معترض بود اما درمواردی وحدت نظرداشتند نیروهای آمریکا ازافغانستان درموقع وزمانش خارج شوند ودیگراینکه صلح درافغانستا عملی شود اما چه گونه صلح وثبات عملی می شود دراین مورد هردومعاون، توضیحات لازم ارایه نکردند.قراین نشان می دهد که پاکستان تاحدی زیادی درمساله افغانستان،با آمریکا مشوره های جدی داشته است پاکستانیها به دلیل اینکه بازسازی اعتماد درمناسباتش با آمریکا داشته وپولهای که گیلانی ویران کرده بود ،را دوباره ترمیم کرده اند درمورد افغانستان ممکن است به توافقات مهمی دست یابند که خاطرآمریکا را پس ازسال 2014 راحت نماید. برای آمریکا حمله به منافع شان وحوزه امنیتی مهم است.

 پاکستان ازسوی طالبان می تواند، این ضمانتهارا به آمریکا بدهد که طالبان دیگر،القاعده را پناه نمی دهند ودیگراینکه هرگزمنافع آمریکا وغرب را  درهیچ جای،مورد حمله قرارنمی دهند.ضمانت دراین دومورد برای آمریکا کافی است که زمام امورطالبان را دراخیتارپاکستان قراردهد وبا پاکستانیها مشوره های مهمی درمورد طالبان وافغانستان داشته باشد پاکستان دراین صورت باید به غرب وآمریکا گرانتی به سپارد که طالبان دست نشانده پاکستان مزاحمت های خطرناک برای هند ایجاد نمی کنند البته قبول کردن این مسایل وتعهدات برای پاکستان خیلی سخت است ولی گامهای حداقلی برای کنترل اوضاع پس ازسال 2014 می تواند برای پاکستان باشد.رهبران افغانستان دلایلی سردی روابطش تاحدی توجیه شده است آنها می دانند که آمریکا با پاکستانیها،چه می کنند دلیل ناراحتیهای رییس جمهورکرزی را باید درهمین جاها جستجو کرد.مصالحه حکومت افغانستان با طالبان، با این توضیحات به چالش روبروشده است.

فازدوم مصالحه مطلب دیگری است که درمقاله بعدی به آن خواهیم پرداخت.