فازدوم ازمصالحه

فازدوم ازمصالحه

مصالحه درافغانستان همانگونه که درفازاول بحث کردیم،به بن رسیده است.کانالهای حکومت درامرارتباط با طالبان،سید اکبرآغا مقام پیشین طالبان،عبد الحکیم مجاهد سخنگوی قبلی طالبان وعضو شورای عالی صلح حکومت افغانستان ومرحوم ارسلا رحمانی بودند.آقای رحمانی توسط طالبان شبکه حقانی درکابل دربهارسالجاری ترورشد درحال حاضر،دونفربا همکاری افراد دیگری،کاریدورهای ارتباط با طالبان را ظاهرا،سازماندهی می کنند.معاونان دوکاندید ریاست جمهوری آمریکا روی این دو مساله توافق داشتند یکی اینکه نیروهای آمریکا درموقع وزمانش برمی گردند ودیگراینکه جنگ افغانستان پایان وصلح ثبات درافغانستان،تامین می شود اما چه گونه ؟.

سئوال اساسی که چه گونه، صلح وثبات درافغانستان تامین می شود؟ هنوزپاسخ داده نشده است.طالبان به شدت درحال جنگ هستند بخش صلح طلب ایزوله شده اند پس چه گونه ثبات درافغانستان،تامین می شود؟.اطمینان مقامات آمریکا درمورد مصالحه می تواند بردواصل استوارباشد،یکی اینکه مقامات پاکستان به آنها وعده سپرده باشند که طالبان با خروج نیروهای بین المللی ازافغانستان، وارد مذاکرات صلح می شوند.گفتگوهای پاکستان با آمریکا درمورد طالبان براصلی نهاده شده است که لابیهای پاکستانی آمریکارا متقاعد ساخته باشند که طالبان بتاتا،یک جریان داخلی افغانستان است وکار،به مسایل بین المللی وتعقیب ایده های القاعده ندارند.آنها برای افغانستان فکرمی کنند بنابراین قابل مذاکره ومصالحه هستند.قبول این ایده به آمریکا ازسوی لابیهای پاکستان بسیارخطرناک است.مورد دومی که می شود درباره آن حدس زد این است که سازمان ملل وارد مذاکرات صلح شود.دراین فرض، تجربیات دهه ای نود دربحران افغانستان،بکارگرفته می شود که پایان آن با تشکیل کنفرانس بن  2001 درآلمان اعلام شد.مقامات سازمان ملل درکابل اشاراتی به این مساله داشته اند که درمورد مصالحه افغانستان فازدوم آن آغازمی شود.فازدوم به این معنی که سازمان ملل همه ابتکارات وبرنامه های صلح را دردست می گیرد.ازآقای یان کوبیش نقل قول شده  است که ایشان گفته است که مذاکرات صلح با ترکیب ومیکانیزم تازه شروع می شود دراین ترکیب تازه: احزاب سیاسی افغانستان، جامعه مدنی جامعه زنان افغانستان،شامل می شوند امریکه تاکنون ازسوی حکومت افغانستان،مورد قبول واقع نشده است.

گذشته ازاحزاب سیاسی، حکومت افغانستان وطالبان که مولفه های اصلی مصالحه درفازدوم است واین مجموعه ها، احزاب سیاسی،جامعه مدنی ،حکومت افغانستان وطالبان،عناصراصلی تشکیل دهنده صلح درافغانستان هستند.سازمان ملل گذشته ازشناسایی عوامل ومولفه داخلی افغانستان برای پیشبرد،قطعا باید به عوامل منطقه ای مصالحه نیزاهتمام ورزد.بازیگران منطقه،کشورهای همسایه افغانستان هستند این کشورها هرکدام تمایلات برخواسته ازمنافع شان را درافغانستان جستجومی کنند.هند وپاکستان دوکشورهمسایه درمورد مصالحه، اختلافات استراتژیک وغیرقابل حل دارند. جمهوری اسلامی ایران نیزملاحضات مهمی درمورد همسایه افغانی خود دارد ایران همواره براین سیاست پافشاری داشته که با حکومتی مرکزی درکابل کارمی کند ودرثانی حکومت کابل ازنوع طالبان نباشد که هیچ حرمتی به مناسبات همسایه گی نگذارد طالبان دریک مورد حمله خونینی به مقرنمایندگی جمهوراسلامی ایران درمزارشریف داشت که 9 دپلمات ایرانی را به قتل رساندند.طالبان قبول کردنش برای ایران هند امردشواری  است چنانچه پاکستان، تمامی ارزوهای سیاسی اش،حکومتی ازنوع طالبان است.این مساله برای همه سیاست مداران پاکستان، باهمه تفاوتها واختلافات داخلی،یک سان است.کرکت بازپاکستانی که حالا سیاست مدارشده وحزبی بنام تحریک انصاف را رهبری می کند می گوید: جهاد درافغانستان واجب است. عمران خان، فتوای جهاد درافغانستان داده ودیگراینکه به شدت ازطالبان حمایت می کند.

هند،ایران کشورهای آسیای میانه با چنین نگرشی به شدت مخالف هستند.سازمان ملل درمصالحه با چنین گرفتاریهای بزرگی مواجه است.کشورهای عربی عمومابا پاکستانیها هماهنگ هستند آنها درگذشته رژیم طالبان رابه رسمیت شناخته اند.افغانستان عمیق ترین نقطه بحران درسیاستهای منطقه ای قرارگرفته است .سازمان ملل با چنین چالشهای بزرگی درحل بحران افغانستان مواجه است.ازمنطقه که خارج شویم، کشورهای اروپایی وآمریکا،نیزملاحضات وتاملات خود را درمورد افغانستان فراموش نمی کنند.آمریکا درافغانستان بیش ازدوهزارسربازرا ازدست داده است.خسارات هنگفتی مالی را متقبل شده اروپا نیزبه تبع آمریکا گرفتاریهای زیادی با مسایل افغانستان داشته است.مصالحه درافغانستان بدون حمایت وپشتیبانی آمریکا اروپا امرناممکن است.برای غرب نوعیت رژیم درافغانستان دردرجه دوم قرا ردارد آنها حکومتی را درکابل می خواهندکه منافع شان را آسیب نزند.فراموش نکرده ایم که آمریکا پس ازحادثه یازده سپتامبر2001نمی خواست رژیم طالبان سرنگون شود خواست آمریکا ازطالبان یک چیزبود وآن دورکردن شبکه القاعده ولی طالبان به دلیل پیوند عمیق ایدلوژیک وخا نوادگی،امارت را فدای علایق ایدلوژیک وفامیلی خود ساختند.شایعات نزدیک به یقین نشام می داد که ملاعمر داماد اسامه شده است جلاالدین حقانی نیزچنین پیوندی فامیلی با عربهای حاشیه خلیج فارس ایجاد کرده بود.

آمریکا با مرتجع ترین وفاسد ترین رژیمها که هیچ نسبت با دموکراسی ندارد، کارمی کند.درسال2001 آمریکا طالبان را جواب نداد اما این طالبان بود که به خواسته های آمریکا گوش ندادند.پس ازسال 2014 آمریکا ازافغانستان چه می خواهد به نظرمن تنها یک چیزوآن اینکه حکومت افغانستان ویا ازافغانستان منافع شان تهدید نشود هرکسی این ضمانت را به آمریکا بسپارد،بدون ترد ید آمریکا با آنها کارمی کند حفظ منافع غرب وآمریکا درمرحله اول درافغانستان قرارگرفته است. اروپاکمی متعهد تربه دموکراسی به نظرمی رسد اما دموکراسی اروپا،درافغانستان قابل باورنیست به همین دلیل است که وزیردفاع  انگلیستان گفته  است: که مردم افغانستان زندگی قرن سیزده را ترجیح می دهند.ویا این مردم درقرن سیزده زندگی می کنند.سازمان ملل درمذاکرات صلح افغانستان همه این ملاحظات وتفاوت ها را درنظرگرفته وارد مذاکرات صلح می شود این حرف اززبان یان کوبیش نماینده سازمان ملل درکابل گفته شده است.استاد محقق رهبرحزب وحدت مردم افغانستان، درسمینارعلمی غیرمتمرکزسازی به این موضوع اشاره داشت.

فازدوم مصالحه زیرنظرسازمان ملل با فازاول،تفاوت ماهوی دارد واین طبیعی است که درفازاول مصالحه بجای نمی رسید زیرا درهرمصالحه ای الزاما باید میان جگری باشد در فازاول طرفها همه باهم  درگیرهستند.مذاکرات قطررا درنظربگیرید یک طرف آمریکا وطرف دیگرطالبان است مذاکرات ناموفق حکومت کابل بدون میان جگری،انجام می شد.قطرنمی توانیست میان جگرباشد زیراکه فاقد ظرفیت چنین دشواریها است. درسال2011 آلمان واسطه شد ویا انگلیس اگرحرفی ازمصالحه می زند،اینها نمی توانند کشورهای بی طرف درمساله افغانستان باشند آلمان بیش ازچهارهزارنیرودرافغانستان دارد آمریکا همراه با 48 کشورعضوایساف، تماما درحال جنگ با طا لبان هستند پس چگونه می توانند واسطه های صلح باشند.سازمان ملل یگانه واسطه ای مطمئن برای مصالحه می تواند باشد.تجربیات  گذشته سازمان درامرمصالحه مثبت بوده.فازدوم اگربا پا درمیانی سازمان ملل، آغازشود،گامی درستی درامرمصالحه می تواند باشد.این نکته را درباب فازدوم باید اشاره نمایم که همه طرفهای داخلی،منطقه ای وبین المللی باید ازفازدوم حمایت نمایند.دراین صورت می تواند پذیرفت که مصالحه درافغانستان،با نتایج مثبت همراه است فازدوم ازمصالحه را با این تصورات واحتمالات می تواند مطرح کرد.