کلوخ انقره

کلوخ انقره

برخی می گویند: مذاکرات انقره ، بمثابه کلوخی است  که روی آب گذاشته شده وطرفین افغانستان وپاکستان ازروی آن با کمک عبد الله گل ،می گذرد ولی تارسیدن به یک راه حل اساسی،زمان زیادی درپیش رواست نشست انقره تنها،مرهم مسکن برزخمهای سیاسی دوکشور است .رویدادهای مهمی درحال شکل گیری است.عمده ترین اخباریکه که دربیرون درزکرده است،مساله طرح مشارکت طالبان درقدرت دردوفاز،متفاوت درفاصله زمانی یک سال نیم آینده است.گفته شده که بخشهای ازجنوب وشرق کشوردراختیار،طالبان گذاشته می شود وآنها امارت اسلامی مورد نظرشان را دراین بخشها ازکشور،تطبیق می نمایند.فازدوم طرح این است که درسال2015 طالبان وحزب اسلامی با گذاشتن اسلحه به زمین،وارد ساختارسیاسی قدرت درکابل شود.

طرح مشارکت طالبان درقدرت دردوفاز را برخی خبرگزاریهای بین المللی،منتشرساخته است.این طرح که گفته شده ازسوی شورای عالی صلح افغانستان،تهیه شده ،به مقامات کشورپاکستان ودرحال حاضربه مقامات کشورترکیه،قرارگرفته ویک نسخه ازآن دراختیارکشورعربستان سعودی گذاشته شده است.درگفتگوهای انقره، عمده ترین موضوعات مرتبط به افغانستان بود وگفتگوهای مهم روی حل بحران افغانستان،تمرکزیافته بود.مقامات ترکیه اعلام داشته اند که کشورش برای گامهای اساسی صلح افغانستان،آماده است وبه دلیل آماده می باشند که دفتری برای طالبان درترکیه بازنمایند.حاجی دین محمد عضو برجسته شورای عالی صلح ومشاور رییس جمهوردرمورد طرح پیشنهادی شورا عالی، ابرازنظرکرده وگفته است که این طرح اگرعملی شود،گام مهمی درجهت صلح افغانستان ،برداشته شده است .ایشان می گوید:اگراین طرح دومرحله ای به اجرای گذاشته شود، اوضاع افغانستان درسال 2014 بهبودی زیادی می یابد. ایشان جزئیات ازطرح را افشا نمی کند.برخی خبرگزاریها که مدعی شده نسخه های ازطرح را بدست آورده به این صورت ،مساله رابه تصویرکشیده که گویا خواسته های طالبان را می خواهد دردوفازمورد بررسی قراردهد.بخشهای ازجنوب وشرق کشوردراختیارطالبان،گذاشته شود وسپس به تدریج فاز،ورود حزب اسلامی وطالبان به حکومت افغانستان،با اعلام آتش بس،کنارگذاشتن اسلحه،گرفتن چندین وزارت خانه توسط طالبان وحزب اسلامی،مورد بررسی قراربگیرد.

حاجی دین محمد می گوید: اگرطرح عملی نشود،آن وقت افغانستان با شرایط سختی،دچارمی شود وجنگ درافغانستان خاموش نمی شود.اسماعیل قاسم یارعضو دیگرشورای عالی صلح ،موافقت پاکستان را درمورد صلح مهم دانسته وگفته است: نقش پاکستان مهتم ترازآمریکا درامرصلح درافغانستان می باشد وی گفته است که اگرپاکستان صلح را درافغانستان قبول داشته باشد وهمکاری نماید دراین صورت صلح درافغانستان عملی است اما اگرپاکستان همکاری نداشته باشد،هیچ تلاشی به نتیجه نمی رسد.وی همه مسایل صلح رابه ناف پاکستان گره زده است.البته حرف آقای قاسم یاردرست است پاکستان نقش بارز،تعیین کننده درگفتگوی صلح افغانستان دارد.زیراکه گروه طالبان وشبکه حقانی را دراختیارخود دارد.اخیرا حمله به اسدالله خالد بازهم به یک نحوی مرتبط دانسته شد به پاکستان رییس جمهوردراین خصوص گفته است که حمله درخاک پاکستان،انجنیری شده بود واین کارطالبان نبود،دستهای بالاتری درحمله به جان اسدالله خالد،دخالت داشته است.امرالله صالح رییس امنیت پیشین وعضوشورای رهبری جبهه ملی می گوید: فرد انتحاری اززندان افغانستان،آزاد می شود به کویته می رود حمله به جان اسدالله خالد رییس عمومی امنیت ملی درشورای کویته طراحی می شود وتوسط همین زندانی رها شده اززندان افغانستان،عملی می شود آقای صالح با این ارزیابی،حکومت افغانستان را ،مقصرمی داند.وزیرخارجه پاکستان، نسبت به اظهارات رییس جمهورکرزی واکنش ،نشان داد وگفت: رییس جمهورافغانستان باید بجای اتهامات،اسناد ومدارک دراختیارپاکستان بگذارد.

درنشست انقره ظاهرا طرفین به این توافق دست یافته اند که کمیسیون مشترکی برای بررسی قتل استاد برهان الدین ربانی وحمله به جان اسدالله خالد،تشکیل دهد.مذاکرات انقره این تاثیرراداشته است که خانم حنا ربانی کهرامروزاعلام نماید که رییس جمهورکرزی پاکستان را متهم نکرده است.سخنان رییس جمهوراشاراتی به مقاما ت پاکستانی نبود.این برداشت،درست است که ایشان هیچ مقام ونهاد پاکستانی وحتی استخبارات آن کشور را ،متهم نکرد رییس جمهورگفت که حمله درکویته پاکستان طراحی شده است .ایشان بدون اینکه نامی ازاستخبارات پاکستان ببرد گفت: دست های بالاتری درحمله به جان اسدالله خالد،دخالت داشته است.خانم کهرنیزامروزاعلام داشت که رییس جمهورافغانستان،پاکستان رادرمورد حمله به جان اسدالله خالد،متهم نکرده است.هردوطرف درنشست انقره،توافق کرده اند که کمیسیون مشترکی برای بررسی حمله به جان اسدالله خالد،تشکیل شود.حکومت ترکیه نیزاعلام آمادگی کرده که برای طالبان نمایندگی درترکیه،افتتاح شود.افغانستان بسیارعلاقمند است که که مذاکرات صلح درترکیه ویا عربستان سعودی بجای مذاکرات قطر،راه انداخته شود.ترجیحات افغانستان درقدم اول عربستان سعودی است ودرثانی ترکیه را برای مذاکرات،ترجیح می دهد.

مذاکرات قطر، ظاهرا به بن بست کامل رسیده دیگرکسی دنبال آن نیست این بن بست ازخود دلیل دارد.آمریکا درواقع گرداننده اصلی مذاکرات قطربود واین گفتگو قریب به ده ماه دوام داشت آمریکا نمی خواست مذاکرات قطرمتوقف شود اما این طالبا بود که درمارچ سالجاری،گفتگوهای قطررا کنارگذاشت.این کنارکشیدن طالبان با دخالت پاکستان باید صورت گرفته باشد.پاکستان با گفتگوهای قطر،علاقمندی خاصی نداشت زیرا فکرمی کرد با حضورماموران آمریکا وناظران ازاروپا وقطر،جای برای پاکستان نمی ماند.افغانستان هم به شدت با مذاکرات قطر،مخالف بود زیرا افغانستان بکلی ازمذاکرات قطر،کنارگذاشته شده بود.حال آمریکا ازمذاکرات با طالبان،بکلی صرف نظرکرده است.آگاهان امورافغانستان به این باورهستند که آمریکا ،پاکستان را،نایب ووکیل خود، برای مذاکرات صلح گرفته است.این مساله دوماه پیش با آمدن گروسمن درپاکستان،مورد مطالعه قرارگرفت هردوکشورپاکستان وآمریکا یک کمیسیون مشترکی را برای مذاکره با طالبان،تشکیل دادند.درحال حاضر،آمریکا هیچ مذاکره ای را با طالبان ،دنبال نمی  کند وپروسه مذاکرات را به دوش پاکستان گذاشته است.البته آمریکا نظارت برروند گفتگوها دارد اما دیگرماموری را برای مذاکرات با طالبان،تعیین نمی کند وبه همین دلیل است که مذاکرات قطر به حاشیه رانده شد.درحال حاضر،کسی درمورد مذاکرات قطر،فکرنمی کند وحتی دفترنمایندگی طالبان بجای قطر،درترکیه بازمی شود.

برخی می گویند: کنارگذاشته شدن،مذاکرات قطر،برمی گردد به اختلافات درونی طالبان. شورای کویته به یک نحوی دچارانشعاب شده،گروه اول درریزش تشکیلاتی طالبان،تیم ملاغنی برادر بود که می خواست جدایی ازاستخبارات پاکستان وشورای کویته، گفتگوهای را با مقامات افغانستان راه بیاندازد.که با گذشت شش ماه،ازسوی استخبارات پاکستان ملاغنی برادر وچند نفرازهمراهان شان ،دستگیرشد.انشعاب دوم درتشکیلات شورای کویته، گروه آغا معتصم است وی نیز ازشورا ی کویته فاصله گرفت اما درعین حال ،مناسبات وروابط خود را با استخبارات پاکستان حفظ کرده است.تحلیل گران وابسته به طالبان می گویند: آغا معتصم با مشوره برخی ازاعضای استخبارات پاکستان،می خواست کودتای درونی را علیه شورای کویته ،راه اندازی نماید که این کودتا، باشکست روبروشد وآغا معتصم زخمی وازپاکستا گریخت ودرحال حاضردرترکیه،مستقرشده است.افغانستان برای ایجاد نمایندگی درترکیه،علاقمند است که آغا معتصم،رهبری مذاکرات ونمایندگی طالبان را درترکیه،راه اندازی نماید پاکستان هم خیلی بدش نمی آید که آغا معتصم را با خود داشته باشد.

برخی هم گفته اند که کشاکش دوتیره ای غلجایی ودورانی ،نیزدراین دسته بندیها،دخالت دارد.ملامحمد عمرازتیره غلجایی است آغا معتصم وملاغنی برادر،ظاهرا باید وابسته به تیره دورانی باشند.شکی نیست که دردسته بندی سیاست،تیره های درونی قبایل،پشتون درطول تاریخ،دخالت داشته است.حکومت درافغانستان ،عمدتا توسط،تیره های دورانی،تسخیرشده وآنها،گروهای قومی دیگررا، گاهی با بیرحمی ازقدرت حذف کرده اند.ملاعمر ازتیره غلجایی است ورییس جمهورحامدکرزی دریک دسته بندی کلان،به تیره دورانی ،تعلق می گیرد.پوپلزییها یک شاخه مهمی ازتیره دورانی است.من البته اطلاعاتی دقیقی ازاین دسته های تباری ندارم.یک روزدریک شبکه خبری،خبرنگارآن بمن گفت:رازاینکه حکومت افغانستان بدنبال ملاغنی برادروآغا معتصم،راه افتاده این است که اینها،وابسته به تیره گروه حاکم درافغانستان می باشند.من ازشنیدن این خبر،تعجب کردم.وی می گفت : تیره های قومی درمناسبات قدرت درافغانستان،بسیارمهم است وی می گفت:من خود یک افغان هستم ووابسته به یک تیره قومی،بخوبی می دانم که گرایشان تباری درون جامعه پشتونها،چه اندازه تاثیرگزاردرقدرت وسیاست افغانستان می باشد.ایجاد نمایندگی طالبان درترکیه توسط آغا معتصم وپافشاری حکومت افغانستان برای آزادی ملاغنی برادر،هردلیلی که داشته باشد،یکی ازعمده ترین دغدغه های حکومت افغانستان می باشد.

حکومت هم چنان اصراردارد که ملاغنی برادرباید آزاد شود ومذاکرات با طالبان،شتاب وتوسعه بشتری داشته باشد.حکومت افغانستان،عاشق کور،مذاکرات با طالبان می باشد وبه همین دلیل است که تاکنون،بدترین صدمه را دیده است.اسدالله خالد رییس امنیت ملی،به شدت زخم برداشته است.آقای ربانی سال گذشته درمذاکرات صلح،ترورشد.درگفتگوهای ترکیه،توافق شده که جریان حمله به جان اسدالله خالد،تحقیق شود اما می دانیم،اتفاقی که بدبختانه روی داده،هرگزبجای نمی رسد واین ضایعه بود که با غفلت ونداشتن ظرفیت حکومت افغانستان،روی داد دیگرجبران این خسارت با تحقیق وبررسی امکان ندارد.رویداد های تلخی صورت گرفته است قراین نشان می دهد تا رسیدن به یک صلح جامع،زمانی درپیش رو است طرح دومرحله ای شورای عالی صلح برای مشارکت طالبان درقدرت،هنوز بدرستی بازوخوانده نشده است.مذاکرات ترکیه،کلوخی است که درآب گذاشته شده وهردوطرف ازرویدادهای ناگوار،توسط کلوخ انقره ، گذشته اند.اما تارسیدن به یک راه حل واقعی،زمان زیادی درپیش رو است.