بررسی دوفاز،درسیاست افغانستان

بررسی دوفاز،درسیاست افغانستان

رییس جمهورکرزی درنشست عمومی سفراء وجنرال قنسلگریهای افغانستان،درسخنرانی خود،دوفازسیاست خارجی کشورش را،بازکرد.ایشان فازاول  ازسیاست خارجی افغانستان را که ازسال 2001 آغاز ودرسال 2014 به پایان می رسد را به این صورت،تبیین کرد.رییس جمهورگفت: درسال درسال 2014 تمامی نیروهای بین المللی ازافغانستان،خارج می شوند ودرنیمه سال 2013 همه مسئولیتهای امنیتی به نیروهای افغانستان،سپرده می شود.ایشان اضافه کرد که نیروهای بین المللی دیگرحق ندارند پس ازسال 2014 ،وارد درگیری وجنگ افغانستان شوند.رییس جمهوراشاراتی به مسایل پس ازسال 2014 نیزداشت وگفت: نیروهای بین المللی پس ازسال 2014 درچهارچوب قوانین ومقررات،باید عمل نمایند.

رییس جمهوردرنشست سفراء،مناسبات دپلماتیک کشورش را با دنیای خارج،مهم ارزیابی کرد وگفت: ما ازیک دوره تاریک به اینجا رسیده ایم کشورازچنگال شورشها،خارج شد وامروزافغانستان،روابط گسترده ای با جهان خارج برقرارکرده است.ایشان دریک مورد به تاریخ چند هزارساله افغانستان،اشاره داشت وماموریت سفراء را دربیان درست افغانستان با قدمت تاریخی اش،یادآورشد .این موضوعات درواقع مضمون سخنان رییس جمهوردرجمع سفراء افغانستان درگردهمایی قصراستوروزارت خارجه افغانستان بود.مفاهیم، گفته های رییس جمهوردردوفاز،قابل بررسی است.فازاول که ازسال2001 با فیصله های بن آغازگردید وپایان حضورنظامی غرب، سال 2014 ،تعیین شده است.درفازاول،حضور غرب وجامعه جهانی، درعرصه های نظامی، امنیتی،سیاسی واقتصادی،همراه بود.غرب دراین مرحله،حضورنظامی بسیارسنگینی درافغانستان داشت. مجموع نیروهای بین المللی درافغانستان،بالغ بر130 هزارسربازمی شود که درحال حاضر،تنها آمریکاییها 68 هزاردرافغانستان دارند.هدف ازحضورنیروهای48کشورعضوناتو وایساف درافغانستان،تنها به یک موضوع تمرکزیافته بود وآن مبارزه با تروریزم بود.حال سئوال این است که آیا غرب دراین هدف خود موفق شده است ویانه؟  این بخش ازحضورجامعه جهانی را اگرازخود غربیها وفرماندهان ناتو،سئوال نماییم آنها به ساختاراردو وپولیس افغانستان،اشاره می کنند ومی گویند: که درافغانستان موفق بوده اردو وپولیس افغانستان درحال،توسعه وگسترش است .افغانستان تاسال 2014 اردو وپولیس سیصد پنجاه دوهزارنفری خواهد داشت.

اما این بخش ازمسایل را غرب نمی تواند بدرستی پاسخ دهد که هدف ازآمدن درافغانستان چی بود؟ آیا آنها درافغانستان آمده بود که برای ما،سیصد پنجاه دوهزارارتش وپولیس،را سازماندهی نمایند وبروند این هدف اصلا نمی تواند دلیل،حضورنیروهای بین المللی درافغانستان باشد.زیرا می شد با کم ترین هزینه وکمک،بهترین اردووپولیس رابرا ی افغانستان،ساخت.ناتو تابحال بیش ازپانصد میلیاردالر،خرج جنگ افغانستان کرده ودرکنارآن تلفات زیادی را متحمل شده اند.هدف اصلی ازاین همه تلفات ومصارف ،نفی ونابودکردن تروریزم درافغانستان بود که این هدف تاحدی زیادی،بدست نیامده است.تروریزم بسیارفعال می باشد هرروز آنها ازمردم افغانستان قربانی می گیرند که آخرین حمله دردناک آن ،به رییس امنیت ملی افغانستان آقای اسدالله خالد بود.حملات تروریستها به مراکزخارجیها،کاهش نیافته است بلکه ابعاد آن دربرخی موارد،گسترده ترهم شده است.حمله های سبزبرآبی،برجسته ترین این نوع حملات می باشد.هدف که محوونابود کردن تروریستها باشد،بدرستی تحقق نیافته است.دلیل ناکامی درجنگ با تروریزم ،هم ناتو وهم حکومت رییس جمهورکرزی،دانسته شده .اگراین مساله ازمقامات ناتو،پرسیده شود که چرا با گذشت یازده سال تروریستها،هم چنان فعال می باشد وازهرطرف قربانی می گیرند،آنها خواهند گفت که مانع اصلی درعملیات علیه تروریستها،حکومت افغانستان بود.رییس جمهوربا عملیات ناتوبا هر صورتش،مخالف شد.رییس جمهوربرضد عملیات شبانه وحتی روزانه ناتو،موضع گیری کرد.مردم افغانستان هم نسبت به موضع گیریهای رییس جمهورکرزی درمورد تروریستهای طالب،ناراحت است این مساله درحال حاضر،ورد زبان رسانه های کشورشده که هروقت نامی ازطالبان گرفته می شود،بدنبال آن برخی تحلیل گران بی چشم روی می گویند: طالبان برادران رییس جمهورکرزی هستند.البته ایشا اسناد ودلایلی زیادی برای این طعنه وکنایه بجا گذاشته است.بنابراین،حضورنیروهای بین المللی با هردلیلی در ریشه کن کردن تروریستها،درافغانستان،قرین با موفقیت نبوده است دلیل آن هرچه با شد،بدون تردید سیاست حکومت افغانستان دراین ناکامی،دخالت دارد.

حضورجامعه جهانی دربعد سیاسی وتوسعه مناسبات دپلماتیک،نیزقابل تامل است.رییس جمهوردرنشست سفراء با افتخار ازتوسعه روابط افغانستان،با کشورهای خارجی صحبت کرد وگفت: که افغانستان ازچنگال شورشیها،خارج وامروزبا همه کشورهای جهان،روابط سیاسی دارد.این درست که افغانستان با همه کشورهای دنیا،روابط دپلماتیک دارد اما این روابط،گسترده وحسنه،چه تاثیرات درزندگی مردم داشته است.تفاوت حکومت رییس جمهورکرزی درفازاول اززمامداری اش با دیگر،حکومت های پیشین دراین است که حکومت برخواسته ازفیصله های بن درسال 2001 ،هیچ دشمن خارجی نداشت همه دنیا با حکومت برآمده ازاجلاس بن به ریاست حامد کرزی،دوست افغانستان بودند.درحالیکه پیش ازآن امارت طالبان،دشمنان خارجی بی شماری داشت وحکومت مجاهدین که اصلا دوستی دردنیا نداشت وپیش ترازآن هم،حکومتهای خلق وپرچم درجهان،دشمنان زیادی داشت.این تنها حکومت رییس جمهورکرزی است که هیچ دشمنی دردنیا نداشت بلکه همه دنیا به کمک وی شتافتند.برخی به شدت به این بخش ازسخنان رییس جمهورکرزی،انتقاد کرده ومی گویند: جامعه جهانی اگربا حضورشان درافغانستان،حاکمیت ملی را نقض کرده همین خارجیها،درنشست بن،ریاست حامد کرزی را تایید کرد اگرجامعه جهانی درنشست بن 2001 رییس جمهورکرزی را،تایید نمی کرد.بدون شک کسی دیگری،رییس اداره دوره های موقت،انتقالی ومنتخب شده بود.

ناظران منتقد می گویند: ریاست حامد کرزی با حضورجامعه جهانی درافغانستان،معنی پیدا می کند.امروزیک تحلیل گر که به شدت ازسخنان رییس جمهورکرزی،ناراحت بود می گفت:ببرک کارمل با حضورنیروهای اتحاد جماهیرشوروی،رییس جمهورافغانستان شد.رییس جمهورکرزی نیزهمزمان با نیروها بین المللی،رییس جمهورافغانستان شده است.این تحلیل گروابسته به طالبان که نمی خواهد نامش گرفته شود می گفت: طالبان به همین دلیل است که حکومت افغانستان را قبول ندارند. وی می گفت: ازنظرطالبان هیچ تفاوتی درکارنیست زیرا هردوسیاست مدارهمزمان،بانیروهای بین المللی،قدرت وریاست افغانستان را،بدست گرفته اند.البته این منطق درست نیست،حضورنیروهای بین المللی برای اشغال افغانستان درنشست بن نبود.هدف این بود که تروریستهای بین المللی افغانستان وجامعه جهانی را تهدید می کنند بنابراین برای محو ونابودی تروریستها،حضورنیروهای  بین المللی نه برای اشغال افغانستان،بلکه برای نابودی تروریستها،دربن اول 2001 تصویب شد.حکومت رییس جمهورکرزی باهمه دنیا دوست بود.حکومتی با این دوستی گسترده درجهان،دست آورد مهمی  ازدوستی اش بدست نیاورده است.هنوزمردم افغانستان دراوج مظلومیت وفقرناداری زندگی می کنند.اینکه رییس جمهور می گوید:ما درطی یازده سال گذشته،دست آوردهای زیادی داشته ا یم،این دست آوردها،درفقرزدایی وبهبود زندگی مردم،آنچنان چشم گیرنیست بخصوص اینکه افغانستان درعرصه زندگی ومدیریت یکی ازعقب مانده ترین کشورها،شناخته شده است.درفازاول ازحضورجامعه جهانی درافغانستان،نمی شود منکرازهمه دست آورد هاَ،شد ولی بدون شک،موفقیتها،چشم گیرنیست.این مساله دربعد امنیتی خیلی،واضح است مردم به دلایلی امنیتی کاروکسب شان را،تقربیا ترک کرده است.مدیریت سیاسی واقتصادی هم ،نمرات خوبی نداشته است.امروزسازمان شفافیت بین المللی افغانستان را، به عنوان فاسد ترین کشوردنیا،معرفی کرده است .

امافازدوم ازسیاست وحکومت که پس ازسال 2014 آغازمی شود،نیزبا نگرانیهای زیادی،همراه شده است.اولین مساله انتخابات درافغانستان است.حکومت درجهت شدت بحران ودامن زدن به بحران گام برمی دارد.مطالبات وخواسته های احزاب وگروهای مدنی اصولا درقانون انتخابات،درنظرگرفته نشده است.حکومت ،قانونی را درپارلمان فرستاده که احزاب وجامعه مدنی خودرا قربانی سیستم اس.ان.تی.وی می داند وحکومت افغانستان،نقشی برای احزاب وجامعه مدنی،قایل نیست.ناظران می گویند:قانون تشکیل وصلاحیت کمیسیونها،نیزبا چالش ونقض مواد آن ازسوی،مجلس سنا با تحریک ودخالت حکومت،مثله شده است.نظارت بین المللی را حکومت افغانستان با نام نقض حاکمیت ملی ازبین برده است کمیسیون سمع شکایات را حکومت افغانستان،ازاساس ازسیستم انتخابات برداشته است.حکومت افغانستان،کمیشنرهای کمیسیون را خود،منصوب کرده است.منتقدان حکومت می گویند: رییس واعضای کمیسیون مستقل انتخابات،چیزی جزابزارودست نشاندگان حکومت نیستند آنها درمورد معنوی،بسیارنظری بدبینانه ای دارند ومی گویند: مسئول اصلی برداشتن ،کمیسیون سمع شکایات،فضل احمد معنوی است آنها دلایلی زیادی برای اثبات مدعای شان دارند که درکابینه فضل احمد معنوی،طرح حذف کمیسیون سمع شکایات را ارایه کرده است.

درفازدوم ،موفقیتهای چندانی درباب برگزاری انتخابات با روند جاری،به چشم نمی خورد.درکناراین مسایل اگرحکومت داری بد وفاسد را اضافه نماییم درآن صورت امکان دارد کمکهای جامعه جهانی به افغانستان با شرایطی سختی،همراه شود.افغانستان فاسد ترین کشوردنیارا،سازمانهای کشورهای غربی،اعلام کرده است واین موضوع نیز،تاثیرات زیادی را درفازدوم،دهه تحول بجای خواهد گذاشت.بااین وضع مخالفان رییس جمهورکرزی سخنان ایشان را درهردوفازاول ودوم درجمع سفراء افغانستان،راهگشاه نمی دانند.منتقدان انتظارداشتند که باید نیروهای بین المللی،تروریزم را ،ریشه کرده ازافغانستان،می رفتند که این کارنشده وبشترین ملامتی را، آنها بدوش رییس جمهورکرزی وسیاستهای ایشان درمورد جنگ با طالبان،گذاشته اند.این مساله گاها، ازسوی مقامات ناتونیز،بیان شده است .درعرصه های اقتصاد ومدیریت،نیزفازاول با کامیابیهای مهمی همراه نبوده است البته نباید بی انصافی کرد.طرف داران حکومت به موفقیهای مهمی  درفازاول اشارات مبسوطی داشته اند ازجمله خود رییس جمهورکرزی درسخنرانی خود با اطمینان ازدست آورد های حکومتش درفازاول ازحضورجامعه جهانی درافغانستان سخن گفت .اما درفازدوم که ازآن بعنوان دهه تحول نیزنام گرفته شده ،چالشها ودشواریهای زیادی،پیش رو است که مبداء آن با انتخابات سال 2014 شروع می شود.انتخابات می تواند جامعه سیاسی مارا با دوسمت بحران وثبات،ببرد.متاسفانه با اقدامات حکومت درموردقوانین انتخابات ونادیده گرفتن،مطالبات مدنی وسیاسی احزاب وگروهای مدنی،دیده می شود که بجای ثبات به طرف بحران سیاسی بشتر کشیده می شویم فازاول ودوم با این دشواریها،روبروشده است.

--*