ملاها

ملاها

قصه ملاها،داستان عجیبی شده است.امروزپاکستان اعلام داشت که ملا ترابی وزیرعدلیه پیشین طالبان،ملا عبدالباری، ملاداد، ملامجاهد وچندین ملای دیگررا اززندان رها کرده اند.ملاهای دیگری مثل ملامعتصم که ازوی بنام آغا معتصم نیزنام گرفته شده ازپاکستان گریخت ودرحال حاضر درترکیه زندگی می کند ملاغنی برادر با چهارنفرازهمکارانش درزندانی پاکستان کماکان،بسرمی برند ملاشهاب الدین دلاور وملانعیم وردک نمایندگان رسمی شورا کویته درکنفرانس شانتهی،شرکت کردند.شورای عالی صلح ازآزادی ملاهای رها شده اززندان پاکستان استقبال کرد.گرچه هدف اصلی شورا عالی صلح که آزادی ملاغنی برادر وهمراهانش اززندان کراچی باشد هنوز،بدست نیامده است.شماره های اول درلیست شورای عالی صلح،رهایی ملاغنی برادروهمکارانش اززندان پاکستان بود.

پاکستان هنوزبه آزادی ملاغنی برادراقدام نکرده است.نکته دیگری مورد گفتگو،زندگی ملاهای رها شده اززندان است.مقامات جمهوری اسلامی افغانستان گفته اند که اگرملاها بخواهند درافغانستان ووطن شان زندگی نمایند،دراین صورت حکومت افغانستان دوکاررا می تواند درمورد آنها انجام دهد اول تسهیلات زندگی مناسب را برای شان درنظرمی گیرد انها می توانند با عزت واحترام درکنارمردم خود زندگی نمایند.دوم افغانستان می تواند با ملاهای آزاد شده درمورد مصالحه وختم جنگ درافغانستان،هرنوع همکاری را داشته باشد.افغانستان تردید ندارد که این دسته ازمقامات طالبان می توانند نقش مثبت درامرصلح را داشته باشند.آگاهان امورمی گویند: بازگشت ملاهای رها شده به افغانستان،بعید به نظرمی رسد اگرچنانچه آنها به افغانستان برگردد، نقش آنها درمورد ختم جنگ نیز،خوانا وشفاف نستند آنها استدلال می کنند که مقامات بسیارمتشخص طالبان سالها است که درکابل زیرچترحمایتی وامنیتی افغانستان زندگی می کنند ولی آنها درمورد گفتگوهای صلح نقش،روشنی نداشته اند.ملاعبد السلام ضعیف ملا متوکل وملا سید اکبرآغاو...نقش بارزی درمذاکرات صلح نداشتند. اگرکسانی دیگری ازملاها که اززندان آزاد شده به این جمع اضافه شوند،کاری درمورد پیشرفت مذاکرات صلح،انجام نمی شود.ناظران می گویند: خروج آنها ازپاکستان خود کاری دشواری است معلوم نیست که پاکستان به آنها اجازه دهد که به افغانستان برگردند وخود ابزارتبلیغات علیه سیاستهای پاکستان شود.

پاکستان می دانند که برآنها درزندان چه گذشته است ملاهای رهاشده می توانند ماجراها واسرارکه دربن بست جنگ افغانستان ،وجود دارد را شرح دهند این کارها به سود منافع وسیاست پاکستان نیست.بنابراین حضورملاها درافغانستان با این پرسشها،روبرو است.حکومت ازهم اکنون آمادگی شان را برای پذیرایی وایجاد تسهیلات برای طالبان که به افغانستان برگردد،اعلام کرده است.برخی گفته اند که مقامات درمورد زندگی طالبان آزاد  شده درافغانستان بصورت یک دست سخن نگفته اند.سخن گوی ریاست جمهوری آقای ایمل فیضی ازبازگشت ملاها،استقبال کرده وگفته است که تسهیلات دراختیارشان می گذارد وآنها می توانند ممد صلح درافغانستان باشند. ولی مقامات شورای عالی صلح کمی متفاوت ترازسخنگوی ریاست جمهوری سخن گفته اند.آقای مبارزضمن خرسندی از آزادی مقامات طالبان،گفته است که حضورآنها درپاکستان وآمدن شان درافغانستان،مشکل است وی پیشنهاد کرده که آنها دریک کشوردیگری،منتقل شوند وازسیطره ونفوذ پاکستان بیرون باشند.برخی به نقل ازاقای عبدالحمید مبارز،نقل قول کرده که ایشان برای اقامت طالبان کشورهای قطر،ترکیه را پیشنهاد کرده وگفته است که آنها درصورتی می توانند برای صلح مفید باشند که ازپاکستان خارج شوند ،درترکیه ویا قطر،اقامت نمایند.

آقای وحید مژده کارشناس امورطالبان معتقد است که آزادی ملاهای نامبرده هیچ تاثیردرروند مذاکرات ندارد وی معتقد است که اکثرطالبان که آزادشده بجای صلح درفکرزنده ماندن خود هستند.وی می گوید: آنها همه مریض هستند واگرپاکستان آنها را آزاد نمی کرد،امکان داشت تعداد ازآنها درزندانهای پاکستان بمیرند ودراین صورت بدنامی زیادی برای پاکستان داشت.آقای وحید مژده تحلیل گرطرف دارطالب می گوید: طالبان که آزاد شده تاثیردرروند گفتگوها ندارند.وی البته توضیح نمی دهد که طالبان آزاد شده می توانند به افغانستان برگردد ویا درخود پاکستان اقامت داشته باشند ویا درکشورثالثی،خواهند رفت.درهرصورت ازاظهارات این صاحب نظرافغان چنین استنباط می شود که ملاهای ازاد شده تاثیری درروند مصالحه ندارند اکثرآنها مریض وپاکستان بخاطرکه بد نام نشود آنها را آزاد کرده است.حکومت افغانستان درحال حاضربا مقامات دولت قطر،مذاکرات مفصلی درمورد روند گفتگوها ی صلح داشته است.درمورد مذاکرات دوپیشنهاد مشخص ازسوی حکومت افغانستان،ارایه شده یکی اینکه گفته است که مذاکرات صلح درداخل افغانستان،انجام شود اگرچنانچه طالبان به دلایلی نتواند به افغانستان برای مذاکره بیایند دراین صورت کشورقطرمی تواند،مکانی برای گفتگو باشد.قطرمحلی تلاقی مقامات حکومت افغانستان وطالبان می تواند باشد.

مقامات دروزارت خارجه می گویند: دراین مورد پیشرفتهای زیادی با حکومت قطرصورت گرفته است وطرفین پروتکلی دراین خصوص با مضا رسانده.مذاکرات با طالبان ،درقطردرچهارچوب پروتکلی انجام می شود که طرفین درمورد آن توافق کرده اند.حکومت افغانستان با مذاکرات که درپاریس تکرارشود،مخالفت می کند ومقامات گفته اند که دیگرپاریس چهاروپنج نداریم.البته درمذاکرات پاریس، دومقام برجسته شورای عالی صلح شرکت داشتند ولی افغانستان چندان رغبتی به مذاکرات ازنوع پاریس را ندارد اخبارمنتشرشده که حکومت افغانستان با مذاکرات که قراراست نمایندگی ملل متحد درعشق آباد سازماندهی نماید،نیزمخالفت کرده است.بهرحال رهای ملاها وروند گفتگوهای صلح با دشواریهای زیادی همراه شده است.هنوزکسی نمی داند که سرنوشت طالبان که اززندان پاکستان آزاد شده چه خواهد بود.زیاد خوشبینی وجود نداردکه آزاد شده ها بتواند روند گفتگوها را سرعت ببخشد.ولی بهرصورت ملاها را پاکستان به هردلیلی که بوده آزاد کرده است.مقامات پاکستان گفته اند که آزادی مقامات طالبا به دلیل درخواست افغانستان انجام شده واین گامی است برای حسن نیت درمناسبات دوکشور.

پاکستان درضمن مذاکرات صلح، حداقل دوخواست شان را ازافغانستان کتمان نکرده است که هردومطلب قبول کردنش برای افغانستان سخت باید باشد.خواست اول پاکستان درمذاکرات دوجانبه این است که کابل واسلام آباد برا ی گسترش مناسبات خود پیمان استراتژیک امضا نمایند.این مساله بارها ازسوی پاکستان به مقامات افغانستان پیشنهاد شده  است .پاکستان بسیارعلاقمند است که علیرغم موافقتنامه استراتژیک با هند،پاکستان نیزچنین موافقتنامه استراتژیک را با افغانستان داشته باشد.قبول این مساله ازسوی افغانستان با واکنشهای شدیدی درداخل کشور،روبرومی شود زیرا پاکستان محبوبیتی درافغانستان ندارد مردم ونخبگان سیاست درمورد سیاستهای پاکستان،مشکوک هستند.موافقتنامه استراتژیک با دولت پاکستان،تنشها را درکشور،بالا می برد.خواست دیگرپاکستان که بد ترازخواست اولش شان است وآن روشن شدن سرنوشت مولوی فضل الله،مولوی فقیرمحمد ونیروهای صوفی محمد است.پاکستان درواقع این مساله را مسلم گرفته که نیروهای مولوی فضل الله درافغانستان،پناه برده امریکه حکومت افغانستان هرگزآن را قبول ندارد.مقامات افغانستان می گویند: که پاکستان هیچ دلیلی برای اثبات مدعای شان ندارد واین دسیسه مهندسی شده بخاطرگم کردن رد پای تروریستهای افغانستان درخاک پاکستان است.دوخواست پاکستان درقالب موافقتنامه استراتژیک واسترداد مولوی فضل الله،درکنارآزادی ملاها،مطرح شده واینکه مقامات پاکستان آزادی ملاها را گامی به طرف حسن نیت درمناسبات دوکشوراعلام کرده،خود مقدمه ای است برای براورده شدن خواسته های شان.

برخی می گویند: ملاهای آزاد شده درحدی نیست که بتواند توقعات صلح ومصالحه را برآورده نماید زیرا ازهم اکنون شک وتردیدهای درتاثیرملاهای آزاد شده درمورد صلح وجود دارد.ناظران امورافغانستان به این نکته تاکید دارند که ملاهای جنگی وجنگ طلب دراختیاراستخبارات پاکستان هستند.شورای کویته وشبکه حقانی درواقع ثروت وابزارجنگ دانسته شده.ملاهای که زندانی شدند که گفته می شود تعداد آنها به صده ها نفرمی رسند،دلیل آن مخالفت آنها با جنگ بود وبه همین خاطربه زندان انداخته شده اند وحالا که آزاد شده،تاثیرات ملموسی نمی تواند درصلح داشته باشد.زیرا مشکل اصلی دراین است که استخبارات بن بست جنگ افغانستان را قبول نکرده.تازمانیکه استخبارات جنگ را مدیریت کند،شبکه حقانی وشورای کویته دست ازجنگ برنمی دارند.آزادی ملاهای که ازآنها نام گرفته شد،آنچنان تاثیری درانکشاف مصالحه نمی گذارد این مهم نیست که آنها درکجاباید زندگی نمایند.افغانستان به تعهدات خود درمورد تسهیلات زندگی برای شان،وفاداراست ولی مشکل است که آنها به افغانستان بازگردد.درجاهای دیگرنیز،امیدهای برای رونق صلح درآزادی ملاها دیده نمی شود.