سناریو

سناریو

امروزدرکابل جابجای فرماندهان ناتود انجام شد.جان آلن ماموریت19 ماه اش را به پایان برد وجایش را به جنرال دیگرآمریکایی بنام دانفورد،سپرد.دانفورد تجربه کاری، درافغانستان ندارد درمقایسه با آلن ازوزن کم تری برخورد داراست.ولی کارشناسان نظامی معتقدهستند که دانفورد شرایط ماموریتش با آلن بسیارمتفاوت است.دانفورد کار،جزمدیریت ونظارت برخروج سربازان آمریکایی وناتوازافغانستان ندارد درحالیکه جان آلن ومیک کرستال،کارهاوماموریتهای متفاوتی را به پیش می بردند.جنگ عمده ترین ماموریت جنرالان پیش ازدانفورد بودند.دانفورد با توجه به خروج نیروهای بین المللی ازافغانستان،موقعیت وتعریف ماموریتش فرق می کند وی ناظرخروج نیروها ازافغانستان است ونه فرمانده عملیات جنگی درافغانستان.

امروزدانفورد درهنگام تحویل گیری ماموریت،پشت سرهم تاکید داشت که کارش بمعنی پایان ماموریت نیست بلکه وظیفه وی درواقع ادامه کارهای گذشته است وی گفت: هیچ چیزتغییرنکرده وکارما ادامه کارها وماموریتهای گذشته است وی تاکید داشت  که خیلی کارها است که باید درافغانستان انجام شود.جان الن هم بگونه ای به موضوعات پرداخت که نشان داد که پیشرفتهای زیادی درافغانستان صورت گرفته است وی به این نکته اشاره داشت که این فکرکه افغانستان دوباره مرکزامن تروریستها می شود وامنیت منطقه وجهان ازافغانستان تهدید می شود،دیگرگذشته است.افغانستان درطی یازده سال پیشرفتهای زیادی کرده است.جنرال آلن درمورد ارتش افغانستان با اطمینان می گفت: که اردوی افغانستان ازظرفیت وتواناییهای زیادی برخوردارشده ومی تواند امنیت افغانستان را تامین نماید.بسم الله محمدی وزیردفاع هم دراین مراسم با تشکرفراوان ازآلن گفت: با همکاری وی ما توانسته ایم ضربات سختی به تروریستها،وارد نماییم اردوی افغانستان دارای توانایی وظرفیتهای خوبی دردفاع ازافغانستان را بدست آورده است.

 جان آلن درمورد نگرانیهای مردم افغانستان نیزاشاراتی داشت وی گفت: مردم حق دارند که نگران باشند اما ما، با اطمینان خاطرنشان می کنیم که دیگرافغانستان جای برای تروریستها نیست ارتش افغانستان می تواند ازکشورشان دفاع نماید وی ادامه می دهد: که کابل پایتخت افغانستان باید شاهد همیشه گی حملات تروریستها باشد اما می بیبینیم که چنین حوادثی روی نمی دهد این نشان می دهد که نیروهای امنیتی، قابلیت دفاع ازمردم وپایتخت افغانستان را دارند.نکته ایکه درصحبتهای جنرالها،مورد مطالعه است این است که گفته های سه جنرال مهم آمریکایی آقایان دمبسی رییس لوی درستزآمریکا جنرال جان آلن فرمانده عمومی ناتووجنرال دانفورد فرمانده جدید التقررآمریکا درافغانستان،می توانند متکی به دوعامل واقعی وروانی باشد. عامل روانی جنگ به این صورت که جنرالان خواسته درجنگ روانی،کم نیاورد ومسایل روانی جنگ را درنظرگرفته حرفهای شان را مطرح کرده زیرادرکنارسخنان آنها اخباری منتشرمی شود که حکایت ازادامه جنگ وترورطالبان را دارد. گزارشهای که ازمیدانهای جنگ بدست می رسد،نشان ازچنان خوشبینی که جنرالان مطرح می کنند،ندارند.

نکته دومیکه درمورد اظهارات مقامات نظامی آمریکا مطرح می شود این است که حقیقتا آنچه را که آنها امروزمطرح کرده اند،به آن وفادارهستند ماموریت شان پایان نیافته افغانستان دیگرلانه امنی برای تروریستها نمی تواند باشد بازگشت تروریستها درافغانستان امکان ندارند وآنها به تعهدات شان درجنگ با تروریزم وتقویت نیروهای افغانستان وافادارهستند دراین صورت آمریکا ممکن است هرکاری را کناربگذارد اما درمورد تقویت،آموزش ومشوره دهی نیروهای افغانستان، کوتاهی نمی کنند.صحبتهای امروزجنرالها اشارات به این وجه ازقضیه درجنگ افغانستان را داشتند. دراین صورت آمریکا می تواند با سه گزینه کارهای شان را درافغانستان ادامه دهد اولین اقدامات شان تجهیزوتقویت نیروهای افغانستان با سازبرگ های نظامی خواهد بود یعنی امکانات وتجهیزات که برای یک ارتش لازم است را دراختیار،نیروهای افغانستان قرارمی دهد. مساله ایکه جنرال دانفورد به آن اشاره داشت که کاربه پایان نرسیده آنچه که امروزانجام شد،ادامه کارهای گذشته است.

مساله دومیکه آنها باید دنبال نماید فشارهای لازم به پاکستان است امروزجان آلن به این مساله نیزاشاره داشت که پاکستان،متقاعد شده که افغانستان راه حل نظامی ندارد باید پروسه صلح ومصالحه درافغانستان تقویت گردد.جان آلن با اشاره به اظهارات مقامات پاکستانی گفت: پاکستان صلح درافغانستان را به نفع خود شان می داند. متقاعد شدن پاکستان واینکه واقعا مقامات این کشوربه این جمع بندی رسیده باشد که جنگ افغانستان راه حل نظامی ندارد وبن بست جنگ را قبول کرده باشد این مساله می تواند کمک بزرگی برای صلح وثبات افغانستان دردهه تحول شمرده شود.جان آلن به صورت واضحی اشاره داشت که دردهه تحول، افغانستان شاهد پیشرفهای خوبی خواهد بود ودرحال حاضرارتش افغانستان توانا وقادردرانجام ماموریتها خود می باشد.دهه تحول درصورتی می تواند،دهه ثبات وسازندگی باشد که ازسوی پاکستان چنین ضمانتهای به آمریکا وافغانستان داده شده باشد این مساله بافشاربرپاکستان ومتقاعد کردن این کشور،میسرخواهد بود.

 گزینه سومیکه باید تقویت شود این است که شرایط وتسهیلات برای برگزاری یک انتخابات شفاف درافغانستان،مساعد گردد حکومت منتخب پس ازسال2014 می تواند،نقش بارزی درثبات وامنیت داشته باشد.هرسه عامل تقویت وتجهیزاردوی افغانستان،فشاربرحکومت پاکستان وتسهیلات برای برگزاری یک انتخابات شفاف می تواند،ادامه کارگذشته درافغانستان باشد ونه پایان کاردراین کشور.برخی این احتمال را بعید ندانسته وگفته اند: که روسهاهم هم باگذشت ده سال شبیه چنین مسایلی را به تجربه گرفتند.چه کسی می تواند بگوید: که روسها با گذشت ده سال وتحمل آنهمه خسارت شکست ومحوکامل خود وپایگاه سیاسی شان را درافغانستان،قبول کرده وباآگاهی کامل که دیگربرای همیشه با افغانستان خداحافظی می کند برنامه ریزیهایش را کرده بود.قطعا چنین مساله ای نبود روسها با تحولات وتغییرات عمده ای که درمسکوایجادکرده بود دومساله را درنظرگرفته بودیکی اینکه بصورت کامل نمی تواند افغانستان را اداره نماید واین مساله را به مدت ده سال به تجربه گرفت وبه این نتیجه رسیده بود که مخالفین حکومت کابل موضوعی نیست که بشود آن را نادیده گرفت.

نکته دومیکه روسها ازطریق سازمان ملل به آن امید بسته بود این بود که می شود درافغانستان صلح، آشتی ملی ویک حکومت مورد توافق را با میانجگیری سازمان ملل درکابل بوجود آورد که منافع همه درآن تامین شود.روسها فکرمی کرد که نیروهای شان ازافغانستان خارج شده،دوسیاست گلازنوست وپروسریکا درخود روسیه راه افتاده است سازمان ملل هم وارد میدان شده وحکومت کابل هم خود قدرتی است که حد اقل سه سال بدون کمک روسها،توانیست خودرا نگهدارد با همه این مسایل می شود به یک توافق ملی که منافع همه تامین شود را فکرمی کرد درحالیکه همه این محاسبات غلط ازآب درآمد وبا شکست حکومت نجیب روسها درواقع همه چیزرا ازدست داد.این تجربه ممکن است درافغانستان تکرارشود با خروج نیروهای بین المللی،پاکستان به هیچ یک ازتعهداتش درمورد افغانستان وفادارنماید وتنها یک مساله را گرانتی کند وآن اینکه طالبان منافع غرب وکشورهای منطقه را تهدید نمی کنند اما درداخل کشورحق دارند حکومت مورد نظرشان را بوجود آورند حکومتی که مردم افغانستان خواهان وشایسته آن است.

پاکستان می تواند بگوید که طالبان درافغانستا هرنوع حکومتی را که بخواهد می تواند تشکیل دهد تنها کاریکه نباید ازسوی طالبان انجام شود یکی رابطه با القاعده است ودیگراینکه منافع غرب رادرمعرض خطرقرارندهد با این دوگرانتی طالبان می توانند درافغانستان حکومت موردنظرشان را با تفاهم احزاب سیاسی ویا حتی بدون موافقت آنها درافغانستان،تشکیل دهند.دراین صورت درواقع تکرارتجربه روسها درافغانستان خواهد بود که باروی کارآمدن طالبان دیگرهیچ منفعتی برای غرب وآمریکا نمی ماند.البته همه این تصورات درامرجنگ افغانستان ممکن است. مسایل دراین سرزمین قابل پیش بینی نیست چنانچه روسها نتوانیست به درستی آن را پیش بینی نماید آنها تنها به حداقل ازمنافع خود،بسنده کرده بود وفکرمی کرد که این حداقل درچارچوب گفتگو ووساطت سازمان ملل بدست می یاید ولی درعمل دیده شد که روسها نه تنها، به حداقل رسیدند بلکه همه چیزرا ازدست دادند.

آیا تکرارچنین سناریویی درافغانستان دراین مرحله اززمان ممکن است ویانه؟ البته به سختی می توان قبول کرد که تجربه روسیه درافغانستان تکرارمی شود.طالبان به قدرت برمی گردد وهمه منافع ودست آوردها،ازبین می رود.فکرمی کنم چنین سناریویی تکرارناشدنی است.طالبان نه نظام سیاسی را نابود می تواند ونه همه دست آوردهای ده ساله گذشته را. بخشهای عمده ازطالبان به پروسه صلح می پیوندند وآن بخش که بخواهند بجنگند می توانند عامل آشوب برای مدتی نامعلومی واقع شوند وجنگ بصورت قاطع درافغانستان،خاموش نشود.این سناریوبشتربه واقعیت نزدیک تراست تا تکرارتجربه روسها درافغانستان.