تهدید امنیتی

تهدید امنیتی

تهدید امنیتی شرط پیمان استراتژیک درکنفرانس لندن،دانسته شد.کامرون درکنارعمده ترین مسایل مرتبط به افغانستان درنشست سه جانبه به مساله موافقت نامه استراتژیک نیز،اشاراتی داشت.افغانستان عمده ترین مانع درراه موافقتنامه استراتژیک،تهدیدات امنیتی را دانسته است.وزیرخارجه افغانستان درنشست خبری خود پس ازسفرلندن درکابل به این نکته اشاره داشت که افغانستان برا ی امضای موافقت نامه استراتژیک،با پاکستان اصولی را درنظردارد که عمده ترین آن رفع تهدیدات امنیتی ازسوی پاکستان است.وزیرخارجه درادامه صحبتهای خود درنشست خبری کابل به این  مساله اشاره داشت، افغانستان درصورتیکه متقاعد شود که دیگرازسوی پاکستان،مورد تهدید قرارنمی گیرد درآن صورت حاضراست که موافقتنامه استراتژیک را با پاکستان امضا نماید.ایشان تهدیدات امنیتی را به دوصورت مطرح وگفته است: همان گونه افغانستان نباید ازسوی کشورهمسایه شان مورد تهدید قراربگیرد،افغانستان هم متعهد است که کشورهمسایه ازخاک افغانستان تهدیدامنیتی نداشته باشد.

مضمون سخنان وزیرخارجه، نشان می داد که موافقتنامه استراتژیک بین اسلام آباد وکابل درنشست سه جانبه لندن مطرگردیده بود.افغانستان برای عملی شدن چنین موافقتنامه، شرط امنیتی را گذاشته که برجسته ترین آن رفع تهدیدات امنیتی ازسوی پاکستان می باشد.این شرط درعین اینکه واقعیت عینی مناسبات دوکشوررا نشان می دهد .افغانستان درطی این سالها عمده ترین چالش درمناسباتش با پاکستان، همین تهدیدات امنیتی بوده است.این تهدیدات درقالب حضورنیروهای تروریستی درخاک پاکستان،تعبیروتفسیرشده است عمده ترین گرفتاری درروابط دوکشورهمین تهدیدات  امنیتی است.یک وقت مایک مولن گفته بود: که تروریستها بخصوص شبکه حقانی درخاک پاکستان،برای خود پایگاه های امنی را ساخته وجنگ خونینی راه علیه نیروهای بین المللی وافغانستان راه انداخته است.جنگ این گروه ها برضد نیروهای بین المللی،یک جنگ نیابتی است این گروه ها به نیابت ازاستخبارات پاکستان با نیروهای بین المللی ونیروهای افغانستان،صورت می گیرد.سخنان مایک مولن همان ،تهدید امنیتی است که بصورت عام مطرح گردید که شامل نیروهای بین المللی ونیروهای افغانستان می گردید.

وزیرخارجه با طرح مساله امنیتی ، موافقتنامه استراتژیک را بجای گره زده است که قبول کردن، هردوصورت آن،برای پاکستان باید داشوارباشد.تهدیدات امنیتی درصورت که ازسوی پاکستان برداشته شود ودوکشوردریک فضای مناسبی ازروابط قراربگیرد وهیچ گونه تهدیدی ازسوی پاکستان متوجه افغانستان نباشد.این خواست اصلی افغانستان می تواند باشد زیراامنیت افغانستان همیشه ازآن سوی مرزهای افغانستان،تهدید شده است.حال موافقتنامه استراتژیک به این مساله گره خورده واگراین خواست عملی گردد،بشترین سود وجدی ترین گام درجهت منافع افغانستان برداشته شده دراین فرض هیچ مشکلی درمناسبات دوکشورنیست ومی توانند با هم موافقتنامه استراتژیک داشته باشد.صورت دوم قضیه این است که تهدیدات امنیتی کماکان بجای خود باقی می ماند دراین صورت افغانستان ناگزیراست ازمفاد دیگرپیمانهای استرتژیک بخصوص ازمفاد موافقتنامه استرتژیک هند، حد اکثراستفاده را نماید.گره کردن موافقتنامه استراتژیک با مساله تهدیدی امنیتی امرکارشناسانه باید باشد وطرح وتاکید روی آن ظاهرا باید بسود منافع افغانستان باشد.

موافقتنامه استراتژیک بین کابل واسلام آباد، فکرکامرون است ایشان درنشست دوم ازسران سه کشورافغانستان،پاکستان،وبریتانیا درحاشیه مجمع عمومی سازمان ملل درسپتامبر2012 آن را درمیان گذاشت.افغانستان درآن زمان با این طرح موافقت خود را اعلام داشت اما رییس جمهوروقتیکه به کابل برگشت،این مساله ازسوی رسانه ها ومحافل تحلیلی، مورد نقد وبررسی زیادی قرارگرفت.رییس جمهوردرپاسخ به اعتراضات محافل خبری وسیاسی به مساله تهدید امنیتی اشاره داشت وگفت موافقتنامه استراتژیک با پاکستان شروطی دارد که باید عملی گردد که عمده ترین آن شرط، همین تهدیدات امنیتی بود که وزیرخارجه دیروز به آن اشاره داشت.پاکستان خیلی اصراردارد که این سند باید بین دوکشورامضا شود.خانم کهروزیرخارجه پاکستان،متن موافقتنامه استراتژیک مورد نظرشان را دراختیاروزیرخارجه افغانستان گذاشته است.تاکید پاکستان دلایلی خاصی خود را داردکه مهم ترین آن برابری پاکستان با هند دراین عرصه است این مساله برای پاکستان به این صورت می تواند تعبیرشود که موافقتنامه راهبردی با افغانستان امضاء کرده ودراین صورت دوشادوش رقیب اصلی خود قرارگرفته است. توازن پاکستان باهند درامضای موافقتنامه با افغانستان، یک نوع موفقیت درسیاست خارجی پاکستان باید باشد.

نکته دوم مورد نظراین است که براساس موافقتنامه استراتژیک پاکستان می تواند همانند هند درامورافغانستان پروژهای امنیتی،اقتصادی وسیاسی خود راداشته باشد.نکته سوم اگرچنانچه موافقتنامه استراتژیک با هند تحت تاثیرسند راهبردی با پاکستان قراربگیرد بازهم دراین صورت پاکستان ضررنکرده است این افغانستان است که ازعقیم ماندن ویا خنثی شدن موافقتنامه ها متضررشده است.افغانستان پیامد های آن را باید مطالعه کرده باشد.تاکید افغانستان به مساله امنیتی درموافقتنامه استراتژیک که درسخنان وزیرخارجه به آن پرداخته شده ،نشان می دهد که افغانستان،شرط مهمی درپیش روی پاکستان گذاشته است.البته پاکستان هم درصورت یاس ونا امیدی ازداشتن موافقت نامه استراتژیک با افغانستان می تواند چالشهای زیادی را ایجاد نماید که عمده ترین آن، اخلال درامورامنیت وتشویق مخالفان مسلح درجنگ واخلال درپروسه صلح باشد.این مساله بمثابه جاده ای دوطرفه است هریک ازطرفها می تواند راهی خود را بروند.

بهرترتیب طرح مساله ازسوی انگلیس باید ایجاد مشکل کرده باشد این مساله درحال حاضرمساله اصلی افغانستان نیست اما کامرون این موضوع را تبدیل به مساله قابل بحث درمناسبات دوکشورساخته است.بااین حال باید این بازی را بدرستی انجام داد ونمی شود ازصحنه بازی وگرفتاری خودرا خارج ساخت.پاکستان ظاهرا گامهای مثبتی درجهت هموارساختن جاده برمی دارد تا افغانستان حاضرشود که سند راهبردی باپاکستان را امضا نماید. می دانیم که این اقدامات ممکن است محدود هم به لحاظ موضوع وهم بلحاظ زمان باشد.موضوعات قابل همکاری وزمان برای این همکاری می تواند،تازمان معینی قابل کش دادن باشد اما اینکه قضیه تبدیل به گفتگوی پیمان استراتژیک برای پیمان استراتژیک باشد،دوام نمی آورد.بصورت قطع درصورت بهم خوردن این قضیه موضوعات دیگری پیش کشیده خواهد شد وآن گفتگو بخاطر گفتگو صلح برای صلح،مذاکره برای مذاکره می تواند بین دوکشورباشد. ایجاد چنین فضاهای یک نوع بازی کردن با زمان چیزی دیگری نمی تواند شمرده شود.این نوع گفتگوها محملی برای کارهای اصلی ومخفی دیگری می شود که هرگزدرگفتگو مطرح نمی شود نمونه آن مذاکرات است که ایران با غرب دنبال می کند.

بهرصورت افغانستان مسایل زیادی برای گفتگو می تواند داشته باشد که مهم  ترین آن، مساله امنیتی است امریکه موافقتنامه استراتژیک به آن گره خورده است.درحال حاضرپاکستان کارهای را روی دست گرفته که مقامات مذاکره کننده را تا حدی راضی ساخته است.صلاالدین ربانی رییس شورای عالی ازروند مذاکرات با پاکستان،ابرازرضایت کرده وگفته است که پاکستان گامهای مثبتی درگفتگو برداشته است.این مساله همین امروز، هم ازسوی شورا عالی صلح، مورد استقبال قرارگرفت که پاکستان، درمورد رهایی زندانیان طالب نظرومشوره شورای عالی صلح افغانستان را هم می خواهد را داشته باشد ودرمورد برگزاری نشست علماء برای تحریم انتحار هم پاکستان گام های مورد قبول افغانستان را برداشته است .بسم الله محمدی وزیردفاع افغانستان ازسفرپاکستان راضی وخوشنود برگشته وی گفته که تغییرات زیادی را درسیاست پاکستان دیده است .جان آلن هم به این نکته تاکید داشت که دراسلام آباد تغییرات واضحی درمورد افغانستان دیده می شود.

خوب این خوشبینیها می تواند،تاحدی فضای مناسبی را درایجاد مناسبات وحتی شرایط وتسهیلات امضای موافقتنامه استراتژیک فراهم نمایم امریکه حرف زدن وقضاوت دراین خصوص خیلی زود بایدباشد.هنوزآغازکاراست واین سفربادشواریهای زیادی ادامه دارد که بدترین مشکل دراین سفر همان "تهدیدات امنیتی" است  که درمسیرجاده پرپیچ خم کابل واسلام آباد، قرارگرفته وحالا موافقتنامه استراتژیک نیز به این مساله گره خورده است.