ریاض واسلام آباد پس ازانتخابات
ریاض واسلام آباد پس ازانتخابات
درپاکستان انتخابات پارلمانی برگزارشد وحزب مسلم لیک شاخه نوازشریف برنده این انتخابات گردید.آقای شریف به احتمال بسیارزیاد، باید صدراعظم پاکستان براساس نظام پارلمانی دراین کشور،تعیین شود همان گونه که انتخابات ریاست جمهوری درافغانستان اهمیت دارد،به همان پیمانه انتخابات درنظام پارلمانی برای پاکستان،حایزاهمیت می باشد.نوع سیسم ونظام ریاستی وپارلمانی،دلایل اهمیت قضیه را نشان می دهد.درافغانستان سیسم غیرپارلمانی است ولذا انتخابات ریاست جمهوری درسال آینده، جدی ترین مساله ای است که درپیش رو داریم.
حال درپاکستان انتخاباتی برگزار گردید وآقای شریف سیاست مداروتاجربزرگ ازایالت پنجاب برنده انتخابات شد.دومین حزبی که بشترین رای را بدست آورد حزب تحریک انصاف برهبری عمران خان کرکت بازپاکستان است ودراین انتخابات دوحزب دیگربی نهایت تحقیرشد یکی حزب مردم ودیگری حزب نشنل پارتی.بهرصورت نوازشریف باید صدراعظم وبدون تشکیل ایتلاف، حکومت تک حزبی را اعلام نماید.عمده ترین بحث درحکومت نوازشریف مناسبات افغانستان وپاکستان باید باشد.درحال حاضر،بدترین روابط بین کابل واسلام آباد برقراراست دوکشوردرحالت یک جنگ تمام عیارتبلیغاتی ودرموارد نظامی هم قرارگرفته است.ماجرای گوشته را اگرجدی بگیریم که نیست ولی دوکشوروارد یک جنگ سرد تمام عیارشده است.
پرسش اساسی این است که این سیاست تاکی بین کابل واسلام آباد دوام خواهد داشت منطق افغانستان این است که ما مقصرنستیم این پاکستان است که درطی دهه گذشته همه رفتارهای خوب افغانستان را نادیده گرفته است.افغانستان می خواست صمیمی ترین روابط دپلماتیک را با اسلام آباد داشته باشد ولی اسلام آباد پاسخ همه رفتارهای خوب افغانستان را به بدی پاسخ گفته است.وضعیت فعلی حاصل سیاست های خیره سرانه اسلام آباد بوده است.البته افغانستان دلایلی زیادی برای اثبات ادعاهای خود می تواند،مطرح نماید.چندین مولفه درمناقشات دپلماتیک بین دوکشورهرگزحل نشد.یکی حضورگسترده شبکه های شورشی وافراطی حتی وابسته به القاعده که جنگ را درافغانستان رهبری می کند وباعث تلفات بسیارزیادی درافغانستان شده است.دراین میان مشخصا می توان ازشبکه حقانی وشورای کویته نام گرفت.هردوبخش ازشبکه های دهشت افکن ،با شدید ترین رفتارهای خونین درافغانستان عمل کرده وپناه گاه آنها خاک پاکستان وزیرستان شمالی شناسایی شده.
دومین مساله که باعث سردی روابط بین کابل واسلام آباد گریده،موضوع حملات گسترده نظامیان پاکستان درخاک افغانستان است.درطی دوسال گذشته همیشه شاهد حملات نظامی پاکستان درولایات شرقی افغانستان بوده ایم دوولایت کنر ونورستان شاهد بدترین درگیری نظامیان پاکستان وحملات موشکی وراکتی آنها بوده است.آخرین مرحله ازاین نوع حملات وفعال شدن چرخه آن درولسوالی گوشته بود که مناسبات واعتراضات دوکشوررا به اوج تیره گی کشاند.سومین موضوعی که بسیارمهم است وخیلی خطرناک درمناسبات دوکشورمساله "خط دیورند" است این خط یکی ازعظیم ترین بحران تاریخی،سیاسی ومرزی بین دوکشورشناخته شده این مساله هرگزارنظرافغانستان حل شده نست.
چهارمین مساله ای که که بازهم درمناسبات دوکشورتاثیروسایه افکنده مساله هزاران طالبی است که درمدارس پاکستان درس می خوانند.مقامات مذهبی پاکستان با حمایت سازمان استخبارات این کشورمتهم شده که ازفقرودرماندگی جوانان مهاجرافغانستان سوء استفاده کرده وآنها را شستشوی مغزی داده وسپس به آنها آموزشهای انتحاری یاد می دهند ودرحا حاضرتمامی مدارس شان تعطیل شده وگفته می شود هزاران طالب با پوشیدن وسکتهای انتحاری راهی افغانستان شده اند.افغانستان گفته است که تمامی این عملیات زیرنظرپاکستان صورت می گیرد وارتش واستخبارات پاکستان مسئول این گونه رویدادهای خونین درافغانستان می باشد.پنجمین مساله سوء استفاده های گسترده ازحضورمهاجران ومساله تجارت درافغانستان است.پاکستان نسبت به مندرجات توافقنامه های ترانزیتی،وفادارنیست وازمساله تجارت ومهاجرت بعنوان یک برگه سیاسی استفاده کرده است.
این ها مجموعه عواملی است که درتیره گی مناسبات کابل واسلام آباد، شناسی شده وبه همین خاطر،روابط دوکشوردربد ترین حالتی خود قرارگرفته است.اخباری دریافت شده که عربستان سعودی اعلام داشته که با حکومت نوازشریف درمورد مصالحه افغانستان همکاری می کند امری که قبلا عربستان سعودی چندان رغبتی به این مساله نداشت.رییس جمهورکرزی بارها ازپادشاه عربستان سعودی این تقاضا را مطرح کرد که درمورد صلح با افغانستان کمک نماید اما ریاض هرگزبه خواسته های افغانستان پاسخ عملی نداد.حال شنیده شده که دولت پادشاهی عربستان گفته است که با حکومت نوازشریف درمورد صلح افغانستان همکاری می کند.نوع همکاری معلوم نیست ولی نفس حمایت عربستان درآستانه آغازدولت تازه درپاکستان،خیلی حایزاهمیت است.این مساله برای شریف خیلی اهمیت دارد که گفته باشد با حکومت وی درمورد گفتگوهای افغانستان همکاری می کند البته تردیدی نیست که درمیان سیاست مداران پاکستان،نوازشریف بهترین مناسبات را با عربستان سعودی داشته است.
کودتا نظامی پرویزمشرف درسال1998 سبب گردید که شریف درعربستان سعودی پناهنده شود.شریف دوست صمیمی وقابل اعتماد پادشاهان سعودی است واین مساله می تواند مدرکی باشد برای حمایت عربستان ازحکومت نوازشریف درهمه مسایل ازجمله درمورد صلح افغانستان. درکناراین مساله،وضعیت المناک پاکستان هم خیلی مهم است.وضعیت امنیتی دراین کشورشبیه وضعیت امنیتی افغانستان است.هرروزانفجار وانتحاراین کشوررا به زانو درآورده است.نوازشریف می خواهد با استفاده ازنفوذ عربستان روی طالبان،استفاده نماید ومقامات مذهبی درعربستان ومکه مدینه که ارتباط ایدلوژیک با طالبان دارند را وادارنمایند که طالبان بصورت عموم بخصوص طالبان افغانستان،ایجاد درد سرکمتری برای پاکستان داشته باشد. مقامات عربستان می توانند این کمک را داشته باشد وازفشارطالبان روی حکومت نوازشریف بکاهد البته خودشریف هم بارها گفته است که می خواهد با طالبان وارد گفتگو شود ومسایل را ازطریق سیاسی حل نماید.
شریف، همیشه شعارهایش به حمایت ازطالبان بوده است.عمران خان که اصلامی خواست خود را قربانی طالبان نماید ودریک مورد تصمیم گرفت که تا عمق مراکزطالبان به پیش برود که موفق نشد.سیاست نوازشریف می تواند طالبان را کمی آرام نماید واین کشوردرطی چهارسال حکومت،انکشافات ودیگرگونیهای زیادی را ایجاد نماید.اولویت حکومت نوازشریف،درفازنخست، برداشتن گامهای عملی درجهت بهبود امنیت درخود پاکستان است گروهای شورشی وارد گفتگو با حکومت اسلام آباد شوند ومسایل امنیتی این کشورحل شود وبعد هم این مساله تاثیرروی مساله جنگ افغانستان بگذارد.یعنی اینکه وضع درافغانستان هم خوب شود ویا هم بد.هرودوصورت قضیه متصوراست.کابل باید دپلماسی فعالی را درپیش بگیرد ونگذارد که وضع ازاینکه هست بد تر وبدترشود.سیاست خصومت با پاکستان درست نیست.نیروهای بین المللی ازافغاستان خارج می شوند ما دچارخلاء امنیتی می شویم آن وقت پاکستان درسیاست دشمنی باما، می تواند،مشکلات زیادی برای افغانستان ایجاد نماید.
قدرمسلم این است که حکومت نوازشریف می خواهد کارهای اساسی درجهت امنیت وبهبود وضع مالی واقتصادی کرده باشد. شریف می داند که ریشه این همه گرفتاری جنگ است.دربیست چهارساعت شهرهای عمده پاکستان، شانزده ساعت بدون برق است این مساله درپیشاورمرکزایالت، بخوبی نمایان است.شریف خود تاجری است که بشترازهرسیاست مداری اهمیت زندگی ورونق آن را درک می کند درپاکستان زندگی جریان ندارد وعامل اصلی آن همین جنگ ونا امنی شده است.حکومت مردم به همین علت شکست حقارت باری را متحمل شد.این حزب نتوانیست امنیت ورفاه اقتصادی را درپاکستان احیا نماید وبه همین دلیل انتخابات راباخت. دوعامل که سبب باخت حزب مردم گردید،شریف می خواهد هردوعامل جنگ وفقررا ازبین ببرد.
برای رسیدن به این هدف می خواهد باب مذاکره را با طالبان آغازنماید.سیاست خارجی را باهند،بهبود ببخشد وازهم اکنون ازسوی نوازشریف زیگنالهای طرف دهلی نو، روشن شده است. شریف می خواهد با عربها بخصوص ریاض بهترین مناسبات را داشته باشد ودراین جهت خیلی موفق خواهد بود زیرا اساس دوستی درمناسبات دپلماتیک اعتماد سازی است که این اطمینان بین اداره نوازشریف با عربستان دربالاترین سطحش ،متصوراست.تنها مساله ای که مایه نگرانی کابل می تواند باشد این است که ممکن است سیاست اسلام آباد درمورد کابل تغییرنکند زیرا سیاست امنیتی واستخباراتی دردست اردو،وای اس.آی است. حکومت شریف می تواند همه چیزرا درمورد پاکستان خوب وآباد نماید ولی درموردافغانستان سیاست خرابکارانه گذشته را دنبال نماید. افغانستان باید این نکته را درک نماید که پاکستان درهرصورت جزء ازراه حل مشکلات افغانستان است واین راه حل نباید تبدیل به مشکل برای افغانستان شود.
افغانستان شرایطی را ندارد که بتواند بدون کمکهای متحدانش دربرابرپاکستان فایق آید استخبارات درصورت سیاست غیردوستانه می تواند،بدترین رفتارهارا درمورد افغانستان به اجرای بگذارد همینکه طالبان را تشویق کند ومانع ازفعالیت آنها نشود این طالبان است که به جنگ شان ادامه می دهند. این احتمال قطعا متصور است که درسالهای پیش رو،شاهد صلح وامنیت ورفاه اقتصادی درپاکستان وجنگ تباهی درافغانستان ،باشیم.نوازشریف بسیارمصمم بنظرمی رسد که با استفاده ازمناسبات ورفاقتهای شخصی ودیگرعواملی که دراختیاردارد ازکشورهای عربی بخصوص عربستان سعودی حداعظم استفاده را کرده باشد.بدون تردید مناسبات ریاض واسلام آباد پس ازانتخابات، دربهترین حالت ممکن توسعه می یابد ازهم اکنون ریاض اعلام داشته که با حکومت شریف درمورد مصالحه همکاری می کند.
