محدودیت درنامزدها

محدودیت درنامزدها

البته محدودیت درکاندیدهای ریاست جمهوری،درچوکات قاعده، امری درستی باید باشد.این محدودیت درکشورهای مختلف،به صورتهای گوناگون اعمال می شود درآمریکا درواقع دوحزب اصلی است که درنهایت امرکاندیدان ریاست جمهوری را محدود می کند درغرب کلا به دلیل  اینکه  ماهیت مبارزات انتخاباتی شان،حزبی واصالت حزبی دارد خوب بصورت طیبعی کاندید درانتخابات محدود می شود.درکشورهای که احزاب ضعیف است.معیاروضابطه های دیگری برای ایجاد محدودیت، وضع کرده اند.درایران شورای نگهبان این کار را می کند ودیدیم ازمیان صد ها کاندید، هشت نفررا تایید صلاحیت کرد وبقیه را جواب داد. درحال حاضردرمبارزات انتخاباتی قریب الوقوع تنها هشت نفرهستند که وارد کارزارمی شوند وبقیه ازگردونه انتخابات حذف گردید.

درافغانستان رییس جمهورما، ازطریق اجماع ملی می خواهد،محدودیت ایجاد نماید.رایزنیهای رییس جمهوربا نخبگان سیاست درکشورآغازشده است.تمامی صحبت ها این است که درمبارزات انتخاباتی تعداد محدودی،درانتخابات شرکت نمایند.برخی خبرگزاریها گفته است که رییس جمهورصحبت ازدونفرویا سه نفررا کرده است.ایجاد محدودیت براساس وفاق ملی وتصمیم نخبگان،درقانون اساسی ما نیامده ومیکانیزم روشنی برای محدودیت، جزهمان شرایط عام،ذکرنشده است.وفاق ملی مرجع سنتی بیرون ازقانون اساسی است.درافغانستان پایه حل مسایل اساسی کشورنه براساس،نهاد های مشخص بلکه بشتربراساس جرگه ها انجام شده است.این روش سنتی کماکان بقدرت خود باقی است درکنارپارلمان کشور،شما خیمه لوی جرگه را درست کرده اید تصمیم که درخیمه لوی جرگه گرفته می شود،بالاترین تصمیم گیری است.شورا عالی صلح،فیصله موافقت نامه استراتژیک با آمریکا ازتولیدات لوجرگه بوده است.

صداهای زیادی درمخالفت با روشهای سنتی درکنار،نهاد های تعریف شده قانونی،مثل پارلمان وسنا وزارت خانه ها،بلند شد اما رییس جمهوربه آن مخالفتها گوش نداد ولوی جرگه مورد نظرش را درمورد مسایل مهم برگزارکرده است.حالا رییس جمهورسخت درتلاش است ازطریق جرگه،مساله محدودیت نامزادان ریاست جمهوری را حل نماید دیشب چند خبرگزاری بمن زنگ زد وگفت: رییس جمهوردریک سخنرانی تاکید کرده که کاندیدان ریاست جمهوری سال آینده باید محدود باشد خبرنگارمی گفت:رییس جمهورگفته است که سه نفرمی توانند خود را کاندید ریاست جمهوری نمایند.آنها تاکید داشتند که رییس جمهورگفته است که این مساله را با موافقت یک جرگه، باید حل کرد.جرگه همان مشوره است که باید صورت بگیرد.ایشان درنظردارد که گروه بین سی تا چهل نفرازمقامات ونخبگان سیاست را گرد هم آورده ومی خواهد که آنها با هم توافق نمایند ویک اجماع را ایجاد نمایند وبراساس توافق درمورد اعلام سه کاندید،فیصله نمایند.این مساله ازسوی رییس جمهورمطرح شده است واین همان ایجاد محدودیت برای نامزدان ریاست جمهوری است.

یک مقام برجسته سیاسی می گفت: این کاررییس جمهوردرقانونی اساسی ذکرنشده وراه محدودیت ازطریق جرگه هرگزدرقوانین کشورنیست.ایشان می گفت: درایران شورای نگهبان یک نهاد قانونی است که درمتن قوانین شان درمورد انتخابات مندرج است.اما درقانون افغانستان ما چنین مساله ای که نامزدان ریاست جمهوری را ازطریق اجماع ملی،محدود نماییم،اصلا وابدا وجود ندارد.منتقدان، تصمیم رییس جمهوررا درمورد محدودیت کاندیدان،قانونی نمی دانند.آنها می گویند: اولا  این مساله باید درقانون اضافه شود وراه های محدودیت نامزدان براساس ماده های قانونی ونهاد قانونی،عملی شود.مثلا درقانون صلاحیت داده شود به کمیسیون نظارت برقانون اساسی ویا یک نهاد دیگربا شرح وظایف قانونی، متکفل امرمحدودیت باشد.جرگه واجماع ملی آقای سیاف وهمین گونه طرحهای خلیلزاد نیزازچنین ماهیتی برخورداراست.

انتخابات پیش رو با چالشهای دیگری نیزروبرو است.طالبان وحزب اسلامی درحال انفجاروانتحار،نیزمعلوم نیست که با انتخابات چه می کنند.پرسش اساسی این است که طالبان وحزب اسلامی درانتخابات شرکت می کنند ویا نه؟ همه قراین درحال حاضرنشان ازبی میلی وادامه جنگ ازسوی طالبان را نشان می دهد این گروه علاقمند نیست درانتخابات 2014 درانتخابات شرکت نماید وکاندید معرفی نماید ویا ازکاندیدی حمایت نمایند.حزب اسلامی گفته بود که درانتخابات شرکت می کند ولی با قبول مسولیت عملیات انتحاری "سرک شاه شهید"،ثابت کرد که ترجیحات حزب اسلامی ادامه جنگ وانتحارباید باشد.قبول مسئولیت عملیات خونین شاه شهید،واقعا بهت آوربود ونشان داد که این حزب نمی خواهد درانتخابات ریاست جمهوری شرکت نماید.گفتگو با طالبان با بن بست کامل رسیده.

امروزخبرگزاریها ازیک موضوع تازه پرده برداشت که گویا هیئت طالبان به ریاست محمد طیب آقا درحال حاضرسرگرم مذاکره با مقامات ایرانی است.گفته شده اعضای هیئت: طیب آقا،محمد الله نعمانی ومولوی شمس الدین پهلوان هستند.خبرگزاری اسوشتید پرس به نقل ازخبرگزاری فارس به این مساله اشاره کرده وگفته است که هئیت ازطالبان ازقطر،وارد تهران شده وبا مقامات ایران وارد گفتگو شده است.گرچه تاکنون بصورت رسمی این خبرازسوی ایران وطالبان تایید نشده.سید اکبرآقا ازفرماندهان پیشین طالبان  تایید نمی کند که هیئتی ازطالبان وارد تهران شده است.وحید مژده تحلیلگرطرف دارطالبان گفته است که طالبان به ایران رفته است.وی می گوید: درکنفرانس بیداری اسلامی نیزدونماینده طالبان بنام های محمد الله نعمانی وشمس  الدین پهلوان نیزشرکت داشتند.موضع افغانستان دراین مورد معلوم نیست.

آگاهان می گویند: کابل ازاین موضوع پشتیبانی خواهد کرد.البته درصورت تایید مذاکرات طالبان درتهران،این چرخش مهم سیاسی درسیاست طالبان خواهدبود.غرب ازاین مساله قطعا ناخرسند است وپاکستان هم استقبال نمی کند هرکدام می تواند دلایلی خود را داشته باشد.آمریکا وپایتخت کشورهای اروپایی به دلیل اختلاف شان با ایران،روی آوردن طالبان به ایران را، به زیان منافع خود تحلیل می کنند وهرگزآنرا تایید نمی کنند.پاکستان هم این نوع ارتباطات را یک نوع سلب کنترل ومدیریت ومهارطالبان دانسته وخوشش نمی آید که طالبان راه های جدایی ازپاکستان را درپیش بگیرد.ملا برادرخود قربانی همین جدا اندیشی شد.مذاکرات طالبان درتهران،شاید کمکی برای کابل باشد.حکومت افغانستان، روابط دوستانه ای با تهران دارد ومی تواند گفتگوی تهران به نفع حکومت تمام شود.طالبان می خواهد درمذاکرات شان ازمحدودیت نقش غرب وآمریکا درافغانستان،سخن بگویند امری که کابل هم آنرا تاحدی قبول دارد اگرصحبت های رسمی رییس جمهوررا درنظربگیریم وآن را معیار قضاوت مان قرار دهیم ایشان هم علاقمند است که غرب هم باید باربسته خودرا جمع کند وبرود و به همین دلیل بسراغ هند وروسیه برای جبران خلا ناشی ازرفتن غرب را درنظرگرفته است.

با تمام این مسایل یک مساله ازهم اکنون روشن است که طالبان درانتخابات با طراحی "ارک" شرکت نمی کنند.آنها نه جرگه استاد سیاف رادرمورد معرفی نامزدان ریاست جمهوری قبول دارند ونه هم طرح ارک دراین مورد را.نامزدان چه محدود شوند ویا نشوند  که البته می شود،را طالبان هرگزقبول ندارند ودرانتخابات شرکت نمی کنند. حزب اسلامی هم خودرا ازپروسه انتخابات باید جدا کرده  باشد.راه طالبان وحزب اسلامی راه جنگ است.آنها نمی خواهنددرانتخابات شرکت نمایند واین را ثابت کرده اند.طالبان دراین جنگ درهردوفازپیش ازسال 2014 وحضورنیروهای بین المللی ودرفازبعد ازسال 2014 مشوقهای زیادی برا ی ادامه کارشان دریافت خواهد کرد.زیرا پاکستان با حکومت افغانستان گرفتارچالش سختی شده است واین تنش می تواند،زمینه گسترش وتشویق جنگ طالبان را درافغانستان، فراهم نماید وگفته شده که پاکستان شورشیان طالب را تشویق خواهد کرد.ایران هم خیلی بدش نمی یاید که نیروهای بین المللی وبخصوص آمریکا درهردومرحله،دچاردرد سرهای بزرگی امنیتی ونظامی باشد.این، منطق خصومت ودشمنی است.انتخابات پیش رو، گذشته ازتصمیم گیریهای رییس جمهوردرمورد محدودیت کاندید ها وطرح های آقای سیاف وخلیلزاد، برای مدیریت وکنترل نامزدان ازطریق اجماع ملی وجرگه،با چالش بزرگ امنیتی ومنطقه ای روبرواست انتخابات سال آینده یکی ازپیچیده ترین رویداد درتاریخ معاصرافغانستان باید باشد.