اجماع ملی

اجماع ملی

اجماع ملی که درواقع همان"جرگه"است،بحث آن دراین روزها،راه افتاده است. سیاست مداران ونخبگان جامعه درآستانه انتخابات2014این بحث را  درچارچوب طرحهای شان راه انداخته اند.چهارمرجع سیاسی وارد  مباحث انتخابات شده اند.اولین مرجع کاخ ریاست جمهوری باید باشد. رییس جمهوردرکنارامورحکومتی یک بخش اززمان خودش را اختصاص داده به مساله انتخابات.درهفته های گذشته درارک مشوره های با سیاست مداران کشورداشته است. ایشان دراین مذاکرات تاکید داشته که درمورد انتخابات یک اجماع ملی وجرگه بوجود آید وکاندیداهای را برای انتخابات پیش رومعرفی نماید.وقتی که ازایشان پرسیده می شود که تیم حکومت کاندید شان را معرفی کرده است.ایشان درجواب گفته است که ما این کاررا نکرده ایم.

آقای قیوم کرزی در" عینومنیه" قندهارمجمتع بزرگ مسکونی متعلق به محمود کرزی دریک گردهمایی،بعنوان کاندید ریاست جمهوری سال2014 اعلام شد.گرچه این اعلام با هیچ گونه واکنش جدی روبرونگردید وبرخلاف انتظار،گروهای سیاسی درمورد آن اظهارنظری نداشته اند.دلیل مساله بدرستی واضح نیست ولی گفته می شود وبصورت حدس وگمانه زنی به این نکته اشاره شده که اصولا مردم وسیاست مداران افغانستان،علاقه ای به ارثی وخانوادگی شدن سیاست درافغانستان ندارد.قیوم برادررییس جمهورکرزی است.ایشان اگربجای برادرشان مقام ریاست جمهوری را دوره بعدی را بدست بگیرد این همان موروثی شدن حکومت است. مردم افغانستان با خاندانی شدن قدرت،موافق نیست این البته نشانه ای ازاعتلا هوش سیاسی درجامعه باید باشد.

خود رییس جمهورهم درپاسخ به این مساله گفته  است که قیوم کرزی را ما معرفی نکرده ایم بشترخارجیها علاقه دارند.نقل قول که نسبت به رییس جمهورداده شده که قیوم کرزی را بشترخارجیها تایید می کنند،نشان می دهد که ایشان این کاررا نکرده ویان اینکه گفته باشد که خارجیها درامورافغانستان نقش مهم واساسی دارند بنابراین هرکی را، خارجیها مورد حمایت قراردهند،آن خود رییس جمهورافغانستان می شود فکرمی کنم قرائت درست، صورت دوم قضیه باید باشد. قیوم کرزی را خارجیها مورد تایید قرارداده پس بنابراین مشکلی درامرمعرفی ایشان نباید باشد. قبلا گفته شده بود که خارجیها با ارثی وخانوادگی شدن حکومت موافق نیست.شایعاتی وجود داشت که درآخرین سفررییس جمهوربه آمریکا این مساله مطرح شده باشد که ازخانوادگی شدن حکومت باید اجتناب شود.بهرصورت  ازارثی شدن حکومت وقدرت درافغانستان باید پرهیزشود ومردم وسیاست مداران به ظرافتهای آن متوجه هستند.

یکی ازسیاست مداران طرف مشوره وقتیکه این مساله را ازرییس جمهورمی پرسد که: شما کاندید تان را معرفی کرده اید. رییس جمهورمی گوید: نه ما این کاررا نکرده  ایم.ایشان درادامه گفتگوهایش می گوید: درامورزیادی باید مشوره صورت بگیرد ازجمله درمورد کاندیدای ریاست جمهوری.رییس جمهوربصورت مشخص دراین گفتگو به دونفرکاندید وتیم سه نفره ،اشاره دارد ومی گوید: سه چهل نفرازبزرگان جمع شوند وتوافق نما یند ودر نهایت دو نفررا بعنوان کاندید ریاست جمهوری معرفی نمایند وفاق ملی واجماع ملی برای معرفی کاندیدها لازم است.قیوم کرزی را ما معرفی نکرده ایم شاید خارجیها دوست داشته باشند.رییس جمهورمی گوید: درمیان آن چند کاندید نام شما هم خواهد بود.بعد رییس جمهورمی گوید: که ما قیوم کرزی را کاندید نکرده ایم رییس جمهوردریک سخنرانی درهفته گذشته گفت: که سه نفرازسوی بزرگان وبا اجماع ملی بعنوان کاندید معرفی شوند.

مرجع دوم که روی مساله انتخابات بشدت کارمی کند،"شورای همکاری احزاب وایتلاف های سیاسی" است.شورا درحال حاضر23 عضو دارد.شورای همکاری احزاب وایتلافهای سیاسی درسال گذشته با انگیزه امورمرتبط به قانون انتخابات و برگزاری ا نتخابات شفاف وعادلانه،تشکیل گردید ومنشوردموکراسی آن را هشت ماه پیش ازاین بیست رهبرسیاسی درهتل کانتیننتال امضا کردند.درحال حاضراین شورا روی سه مرحله اساسی کارمی کند.فازاول تدوین اصول ومرام برای شورا است که این مهم به پایان رسیده. شورای همکاری احزاب وایتلافهای سیاسی اصول ومانفیست فکری ومرامی خود را نوشته است وآن را همه بیست سه حزب سیاسی امضا کرده اند.

مرحله دوم درحرکت شورای همکاری،مساله تدوین برنامه ملی  است.تفاوت اصول ملی با برنامه ملی دراین است که درمورد اصول بعد آرمانی ومرامی سنگین تراست ولی برنامه ملی به مسایل درگیراشاره دارد.موضوعات مهمی چون سیاست،امورامنیتی،انتخابات،مبارزه با فقروفساد، حکومت داری خوب،مصالحه وگفتگو..تدوین برنامه ملی هم ازهم اکنون واضح است که به زودترین فرصت ممکن مورد توافق قرارمی گیرد وهمه طرفهای عضوشورای همکاراحزاب وایتلافهای سیاسی آنرا امضا می کنند.فازسوم که ساخت تیم ملی باشد ودرنهایت یک" یک پکیج" سه نفره برای ریاست جمهموری معرفی شود،درواقع امری دشواراست.دونکته ازهم اکنون مشخص شده که شورای همکاری احزاب، هرگزبه به جرگه ملی روی نمی آورد واعتقاد به این روش ومتد سنتی ندارد.جرگه همان متد سنتی است که ریش سفیدها، می نشینند ودرباره مسایل تصمیم می گیرد این متد درتاریخ افغانستان،بسیارریشه داروعمیق  است.

نخبگان سیاست سعی می کنند ازاین روش دوری نمایند. سازکارهای قانونی وساختاری ونهادهای که درقانون آمده باید دراموراساسی کشورتصمیم بگیرد.پکیج ویا پیکیج های شورا ی همکاری احزاب برمبنای جرگه انجام نمی شود.آنها درچارچوب احزاب سیاسی بحث می کنند وتیم های انتخاباتی شان را اعلام خواهند کرد.این روش خیلی نزدیک است به روشهای مدرن احزاب درامورحکومت داری درکشورهای که احزاب نقش اساسی دارند به همین روش کاندید معرفی می کنند.درآمریکا ابتداء دوحزب جمهوریخواه ودموکرات افرادی را درداخل حزب شان نامزد می کنند واین نامزدان واجد شرایط دریک رقابت وجدال داخلی به یک نفرمنتهی می شوند به این صورت برای ریاست جمهوری ،افراد محدود نامزد می شوند. فرد معرفی شده واجد همه صلاحیتها، برای احراز مقام ریاست جمهوری می باشد.

شورای همکاری احزاب درنهایت امر،همین روش را درپیش خواهد گرفت وتیم انتخاباتی شان را به این صورت به مردم معرفی خواهند کرد.این سئوال هنوزحل نشده است که درفازسوم که ساخت تیم ملی ودرنهایت معرفی تیم انتخاباتی باشد،شورای همکاری احزاب وایتلافهای سیاسی چند تیم را برای مبارزات انتخابات، معرفی می کند. مقامات رهبری کننده شورا گفته اند که ابتداء سعی می شود که یک تیم بیرون داده شود ولی احتمال دوتیم ویا سه تیم راهم بعید ندانسته اند.تمام این مسایل درفازسوم قابل بحث است.شورا همکاری احزاب وایتلاف های سیاسی درفازسوم ازحرکت خود،با سخت ترین تصمیم گیری،روبرو است برخی گفته اند فازسوم همان فازسرنوشت سازدربود ونبوداین شورا می باشد.

مرجع سومی که برای معرفی کاندیدان ریاست جمهوری اقدام کرده ومتنی را نیزبه همه رهبران سیاسی ارسال داشته،پروسه پغمان زیرنظراستاد سیاف است.ایشان طی نامه ای اصول ونظرات شان را نوشته است ودرپایان آن نوشته دوستان که موافق باشند،این متن را امضا ویا تایید نماید.این روش ظاهرا  مورد استقبال قرارنگرفته وتاکنون کسی این متن را امضا نکرده ولی همه خوانده اند وازمندرجات آن آگاهی حاصل کرده اند.درطرح پغمان بازهم همان اجماع ملی ذکرشده وتاکید شده که جمعیتی ازسیاست مداران وشیخصیتهای ملی گردهم آیند ودرنهایت روی چند کاندید توافق نمایند.ازمتن نوشته شده چنین استنباط می شود که اصالت وترجیحات بسیارزیادی به رهبران جهادی گذشته، داده شده. طرح پغمان قاعده وستون اصلی اش رهبران جهادی است.نکته دوم این است که درطرح پغمان مساله گفتگوومذاکره برای صلح خیلی کم رنگ باید باشد.یک سیاست مدارکه بااستاد سیاف صحبت داشت بمن گفت: استاد سیاف روحیه آشتی ناپذیری با طالبان دارد وطالبان را خطرناک ترین گروه برای افغانستان ورهبران جهادی می دانند وبه همین دلیل است که اشاره به مساله گفتگوبا طالبان درطرح پغمان ذکرنشده است.

مرجع چهارم که خیلی لیبرال وتکنوکرات حتی برخی ازآنها هم سکولارهستند،بازهم درافغانستان وقتی که حرف می زنند از"جرگه ملی" حرف می زنند.این گروه که ازآنها بنام داکتران بدون سرحد نیزهم نام گرفته شده،چندان نقشی را نمی تواند داشته باشد این گروه بدون اتکاء به گروهای پیشین هرگزنمی توانند کاری را ازپیش ببرند این مساله خیلی واضح است.اجماع ملی که همان جرگه است دراین روز ها به این صورت که تشریح گردید،مطرح شده.تنها درمیان سه مرجع سیاسی،شورای همکاری احزاب وایتلافهای سیاسی است که جرگه را قبول ندارد آنها معتقد هستند که احزاب با توافق کاندیدان ریاست جمهوری را مطرح نمایند ونهاد های قانونی بجای جرگه واجماع ملی،امورمرتبط به انتخابات را هدایت نمایند.ولی خوب درجامعه مثل افغانستان که امورتعریف شده نیست ونهاد های قانونی، نهادینه نشده،احتمال وقوع هرگونه تصمیم گیری خارج ازقانون متصور است جرگه درمساله انتخابات هرچه باشد ولی صبغه قانونی ندارد واین یک نوع مدریت سنتی است که افغانستان عاشق آن می باشد.