حاشیه ومتن
حاشیه ومتن
مرحله پنجم انتقال امورامنیتی،نقطه ای عطف برای اردووپولیس افغانستان است.این مساله ازاین جهت حایزاهمیت است که بعد ازشانزدهم جون 2013 نیروهای امنیتی افغانستان ازحاشیه امورامنیتی، درمتن قرارمی گیرد درشانزدهم ماه جاری تمامی مسایل امنیتی وجنگی را ازنیروهای ناتو،تحویل می گیرد واین کاربزرگی است که انجام می شود.افغانستان با شکست ارتش شوروی وسرنگونی حکومت نجیب الله،باعارضه دردناک انهدام ارتش مواجه گردید.نوازشریف صدراعظم وقت پاکستان گفته بود که این بزرگترخدمتی بود که درزمان صدارت ما انجام شد. البته سیاست مداران ضد پاکستانی این نسبت را همیشه به نوازشریف داده که وی ازافتخارات خود،نابودی ارتش افغانستان را دانسته است.
جزئیات این مساله واضح نیست که وی چه گونه اقدام به این کارکرده است این مساله ماهیت استخباراتی باید داشته باشد.با تشکیل اداره موقت بجای حکومت نجیب الله ،ارتش افغانستان واقعا متلاشی گردید نظام سیاسی درکشوربا اردوی افغانستان یکجا فروپاشید حال دراین انهدام حکومت پاکستان چه اندازه نقش داشته است.تحلیل گران سیاسی درکشورمی گویند به همان اندازه که درانهدام سیاسی وتشکیل حکومت موقت بجای دولت نجیب الله نقش داشته درست به همان پیمانه درفروپاشی اردوی افغانستان نیزنقش داشته است.دردهه پس ازبن 2001 نیروهای بین المللی نقش محوری را درامورامنیت داشتند.حال درشانزده هم جون2013 باید این نقش تغییرنماید. مرحله پنجم وپایانی انتقال امورامنیتی به همین دلیل نقطه عطف دانسته شده که جابجای مهمی صورت می گیرد نقش ها تغییرمی کنند.ارتش افغانستان امورامنیتی را تماما بدوش می گیرد ونیروهای بین المللی این ماموریت را بدوش نیروهای افغانستان می گذارند وعملا ازمتن به حاشیه امنیتی رانده می شود.
پس ازشانزدهم جون 2013 نیروهای بین المللی دیگرهیچ گونه ماموریتی امنیتی وجنگی را بدوش نخواهد گرفت.مقامات ناتو،بارها گفته اند که نقش نیروها بین المللی تغییرمی کند،این تغییرات یکی همین است که دیگرآنها ماموریتی جنگی را درافغانستان، کنارمی گذارند کاریکه درطی ده سال گذشته انجام می دادند.اولین مساله که پس ازشانزده هم ماه جون سال جاری روی می دهد،فازمشوره دهی،نیروهای بین المللی است.آنها گفته اند که مشوره دهی شان به نیروهای افغان،آغازمی گردد.تعریف قابل درک ازمشوره دهی این است که آنها به نیروهای افغانستان درجنگ با تروریزم،نقش جنگی خود را تبدیل به نقش مشاور،تقلیل می دهند.نیروهای بین پس ازاین تاریخ،مشاوران اردو وپولیس افغانستان خواهد بود.افسران ناتو،دیگراسلحه گرفته با طالبان نمی جنگند آنها به نیروها افغانستان مشوره می دهند که چه گونه با تروریستها مقابله نمایند.این نقش درآخرین نشست ناتودربروکسیل درآخرماه می2013 به تصویب رسید.
دومین نقش که پس ازپایان مرحله پنجم بعهده نیروهای بین المللی گذاشته می شود،مساله آموزش وتعلیمات نیروهای افغانستان است این مامول باید دردوعرصه انجام شود یکی اموزش رزمی نیروها واصول وقواعد تیوری جنگ این بخش ازآموزش عمدتا ماهیت تیوریک دارد خوب این طبیعی است که جنگ درهرصورتش قواعدی باید داشته باشد این قواعد توسط افسران ناتو به نیروهای افغانستان آموزش، داده می شوند.نکته دیگریکه درآموزش نیروها خیلی مهم دانسته شده، مساله آشنایی به سازبرگهای نظامی است که دراختیارنیروهای افغانستان گذاشته می شود.ارتش افغانستان درگذشته با سازبرگهای روسی آشنایی داشت ولی این مساله بصورت بنیادی تغییرکرده است.ارتش افغانستان درطی این ده سال گذشته، هم بلحاظ ساختاروهم بلحاظ سازبرگهای نظامی،دچارتحول شده است.درگذشته ارتش افغانستان با سیستم سربازگیری اجباری سازماندهی می شد وسرباز به خدمت رفته و انجام وظیفه می کرد. ولی حالا اردوی وپولیس افغانستان اختیاری وبا پرداخت معاش به خدمت سربازی می رود.
سازبرگهای جنگی هم کاملا تغییرکرده. ابزارنوع غربی احتیاج به تعلیمات دارد.مقامات ناتو فیصله کرده که افسران ،مربیان ناتوپس ازشانزدهم ماه جون سال جاری،به تعلیمات وآموزش نیروهای افغانستان،روی می اورند اصل "تعلیم" درکناراصل "مشوره" دومین وظیفه ناتودرافغانستان پس ازپایان ماموریت جنگی درنظرگرفته شده است.اصل سوم که بازهم روی آن درنشستهای مقامات ناتو،بالای آن تا کید شده، مساله تجهیز نیروهای افغانستان است.آقای اشرف غنی احمد زی،مسئول پروژه انتقال امورامنیتی دراین مورد گفته است: که بیش ازهزارکانتی نر سازبرگهای نظامی ازنوع غربی را داریم.وی ادامه می دهد که ارسال کانتی نرها ازکشورهای عضوناتو به اردوی افغانستان ادامه دارد واخیرا راه پاکستان بازومقدارزیادی تجهیزات نظامی به افغانستان رسیده است.آقای احمدی زی اذعان می دارد که سیاست نظامی ناتو درمورد ارتش افغانستان سیاست تهاجمی نیست وبه همین دلیل آنها اردوی مارا با سلاحهای دفاعی مجهزمی کنند وسلاحهای تعرضی دراخیتاراردوی افغانستان نمی گذارند.
مضمون اظهارات احمدزی مسئول امورانتقال به خوبی نشان می دهد که مقامات ناتو،اردوی افغانستان را، یک ارتش دفاعی تعریف کرده اند ونوع سلاحهای که دراختیارشان گذاشته، همان سازبرگهای دفاعی باید باشد.نکته ای دیگری که گاها شنیده شده این است که مقامات ناتودرمورد تجهیزات وسلاحهای تهاجمی شان به دونکته اشاره کرده یکی کاربرد این سلاحها است بصورت مشخص گفته شده که هواپیماهای جنگی که افغانستان ازناتو خواسته این طیاره ها بسیارپیچیده ونمی توان ازآنها درافغانستان استفاده شد.کادرها ونیروهای بسیارزبده لازم است که ازاین سازبرگها استفاده نمایند وارتش افغانستان این نیرو را دراختیارندارد همین مساله درمورد تخلیه پایگاه ها هم مطرح بود.مقامات افغانستان وقتیکه معترض می شوند که چرا ناتو وآمریکا ،پایگاه نظامی شان را پس ازتخلیه تخریب می کنند وچرا دراختیاراردوی افغانستان نمی گذارند.پاسخی داده این است که کابرد این پایگاه ها برای ارتش افغانستان غیرممکن است آنها گفته اند آن دسته ازپایگاه های که قابل استفاده برای اردوی افغانستان است را دراختیارافغانستان می گذارد ودلیل تخریب را غیرکاربردی برای ارتش افغانستان دانسته اند.
درمورد سازبرگهاهم همین منطق را داشته اند که تجهیزات قابل استفاده برای ارتش افغانستان گذاشته می شود بیش ازهزارکانتی نری که سازبرگ نظامی دراختیاراردو وپولیس افغانستان گذاشته شده،قابلیت کاربردی برا ی ارتش افغانستان دارد.طراحی اردوی افغانستان براساس گفته های احمدزی،ارتش دفاعی با سلاحهای تدافعی است وی گفته است به همین دلیل ناتو سلاحهای تهاجمی دراختیارارتش افغانستان نگذاشته است ونمی گذارد.نکته ای دیگری که دراین طراحی بازهم کارشناسان نظامی روی آن تاکید کرده این است که اصولا تجهیزات مدرن وتهاجمی،هزینه های جانبی بسیارزیادی دارد.غرب وناتو نمی خواهند چنین مصارفی را پس ازسال2014 برای افغانستان داشته باشند.ناتو درامراردوی افغانستان همه محاسبات مالی وهزینه های آن را کرده است.
درمرحله پنجم وپایانی امورانتقال که ارتش افغانستان ازحاشیه درمتن جنگ وامنیت قرارمی گیرد،پیامدهای زیادی قابل مطالعه را با خود دارد.این مساله البته برای افغانستان حایزاهمیت زیادی باید باشد که اردو وپولیس ازحاشیه درمتن قرارمی گیرد.این موضوع به دلیل حاکمیت ملی، استقلال کشوروداشتن ارتش مستقل،اهمیت زیادی دارد این مایه افتخاراست که ارتش وپولیس نقش اصلی امورامنیتی را بدوش می گیرد وازحاشیه امنیت به متن قرارمی گیرد.مقامات ناتو با اطمینان درمورد ارتش افغانستان سخن گفته اند.اردو وپولیس قادراند که امورامنیت کشور رابخوبی اداره نمایند.شورشیان قادرنیستند که ارتش وپولیس افغانستان را شکست دهند.مقامات حکومتی افغانستان نیزبا اطمینان گفته اند که می توانند امورامنیتی ازنیروهای ناتو،بدوش بگیرند وهیچ مشکلی دراین خصوص وجود ندارد.درمیدانهای عمل هم دیده شده که نیروهای اردووپولیس درجنگ رو دررو،شورشیان را شکست سختی داده اند.
تروریستها همیشه وقت درمقابله با نیروهای امنیتی،ناکام مانده اند.درهفته گذشته درکابل وزابل چهارده شورشی که سنگرگرفته بود،توسط نیروهای امنیتی قلع وقم گردید بدون اینکه آسیبی به نیروهای امنیتی وارد شود.افغانستان تلاش دارد که نقش اردو را بیش ازآنچه که هست بالا ببرد.این منطق که نیروهای افغانستان تنها حالت دفاعی داشته باشد وسلاحهای شان دفاعی باشد را قبول ندارد وبه همین دلیل رییس جمهورکرزی ازهند دراین مورد کمک خواسته است وهمین طورازروسیه نیزدرخواستهای داشته است.ایشان بارها به غرب اخطارداده که اگرنیروهای افغانستان را مجهزبه سلاحهای تهاجمی وسنگین نکنند،افغانستان این تجهیزات را ازجاهای دیگرتهیه خواهد کرد.
البته آگاهان این گونه اقدامات افغانستان را حمل برامورسیاسی کرده وگفته اند که ناراحتیهای رییس جمهور واخطارهای ایشان دلایلی سیاسی دارد وقتیکه با پاکستان درگیرمی شود،آن وقت به هند می رود ومی گوید: لیست سلاحهای مورد نظرارتش وپولیس افغانستان را روی میزهندیها گذاشته است وازآنها می خواهد که ارتش افغانستان را تجهیز وآموزش دهند ومحصلان افغانستان را دررشته های نظامی آموزش دهند.هروقت با آمریکا وناتو حرفش می شود آن وقت پای شوروی را درمیان می کشد.ولی واقعیت این است که اردو وپولیس افغانستان بیش ازده سال است که بصورت بنیادی،بلحاظ ساختار وسازبرگ ها دیگرگون شده است وارتش افغانستان به تمام معنا،متکی به امکانات آمریکا وناتو است.معاش،اسلحه،آموزش،مشوره،سازماندهی،ساختار،تماما،با سیاق اردوی آمریکا طراحی شده است.این مساله هم چنان درآینده حفظ خواهد شد.
حال که نیروهای ناتو با انتقال امورامنیتی ازمتن به حاشیه کشیده می شوند ونیروهای افغانستان جای آنها را اشغال می کنند ودرمتن جنگ وامنیت قرارمی گیرند وماموریتها به این صورت پس از شانزدهم ماه جاری،دیگرگون می شود،بازهم وابسته گی اردوی افغانستان درشکل دیگری با سازمان ناتو وارتش آمریکا،محفوظ می ماند.با همه گرفتاریها وچالشهای پیش رو،حضورنیروهای افغانستان درمتن امورامنیتی نظامی مبارک است مردم افغانستان، مرحله پنجم انتقال را که ارتش وپولیس از"حاشیه درمتن" قرارمی گیرد را به فال نیک می گیرد.
