تعهدات دوکاخ
تعهدات دوکاخ
درگفتگوی امروزاوباما ورییس جمهورکرزی مطرح شد که آمریکاعلی رغم حملات روزگذشته طالبان درکابل،به تعهدات خود درمورد صلح وگفتگو با طالبان متعهد است.اخباری هم به بیرون پرتاب شده که گویان رهبری نمایندگی طالبان درقطر،تغییرکرده وکسی دیگری بنام سید پوپلزی آقا،ریاست نمایندگی طالبان را به دوش گرفته است.قبلا این مساله را ازیک وکیل پارلمان که روابط خوبی باطالبان دارد،به این صورت شنیده بودم که کسی بنام ملا ابراهیم صدرازسوی شورای کویته درقطر،تعیین شده است ولی بعدا هرچه تلاش کردم فردی به این نام را درجمع اعضای طالبان درقطرندیدیم.شاید باشد ولی ما خبرنداریم.آمریکا،متعهد است که نمایندگی طالبان درقطرتوسعه پیدا نماید وبازهم اخباری درشبکه های اجتماعی بیرون داده شده که بیش ازهزارطالب درقطر،جابجا می شوند.دولت قطرچندین هتل پنج ستاره وچهار ستاره را برای طالبان درنظرگرفته است.
امروزهم جناب اوباما گفته است که کاخ سفید نسبت به جریان گفتگوهای صلح متعهد است.رییس جمهورکرزی هم دراین کنفرانس خبری ازموضع آمریکا استقبال کرده وگفته است که گفتگوهای صلح باید ادامه داشته باشد افغانستان راه حل نظامی ندارد.رییس جمهورکرزی روی دومساله تاکید داشته ،گفتگوها، بین الافغانی ودیگر اینکه مالکیت گفتگوها بدست حکومت افغانستان باشد.رییس جمهوراباما دروید یو کنفرانس به هردومساله اشاره کرده وگفته است که گفتگوهای صلح بدست خود افغانها ومالکیت آن افغانستان باشد. با این وضع چند نکته اساسی را می توان ازتحولات وروی داد های اخیر،شناسایی کرد:
سیاست پاکستان
رویدادهای خونین درکابل درطی کم ترازیک ماه کارطالبان بوده است زیراکه مسولیت آن را رسما بدوش گرفته اند.تنها دریک مورد درسایت طالبان نوشته شده که حمله 28 هشتم جوزا درغرب کابل،کارآنها نبوده است.طالبان دربیانیه خود گفته است که ما حمله وسوقصد به جان حاجی محمد محقق را نکرده ایم دراین بیانیه تاکید شده است که هدف ازطراحی سوء قصد به جان آقای محقق،اختلال وبهم زدن گشایش طالبان درقطربوده است.طالبان نگفته است که کی این کارراباید کرده باشد اما گفته است که درقطرنمایندگی رسمی طالبان افتتاح می شد وحمله به کاروان آقای محقق،بهم زدن وخراب کردن نمایندگی طالبان درقطربوده است.اما طالبان درموارد دیگرباصراحت اعلام داشته که عملیات انتحاری را سازمان دهی کرده اند حمله به میدان هوایی،حمله به ماموران استره محمکه وهمین طورعملیات دیروز به کاخ ریاست جمهوری،کارآنها بوده اند.
پرسشی اساسی دراین است که علی رغم تاکیدات صلح ازسوی آمریکا وغرب درمورد صلح چرا این گونه حملات ابعاد وسیع تری بخود گرفته است دلایلی درآن چیست؟ پاسخی که گفته شده این است که طالبان اصلی درپاکستان حضوردارند و سیاست پاکستان بدرستی دراین گونه مسایلی مطالعه نشده است.پاکستان درپالیسی خود سرمایه گزاری استراتژیک کرده وطالبان اصلی، ابزاربسیارارزشمند این برنامه است.این درست که درقطردفترنمایندگی طالبان به همان ترتیبی که دل طالبان می خواست،گشوده شد اما این نمایندگی را با این خصوصیت دولت قطروآمریکا وانگلیس برنامه ریزی کرده بود افغانستان ایجاد نمایندگی با این مواصفات را قبول نداشت وپاکستان هم نسبت به آن به دیده ای شک می نگیرد این مساله ازخود دلیل دارد.پاکستان علی رغم اینکه طالبان ساکن درقطررا می شناسد وشاید هم با تشویق برخی ازمقامات ونهادهای این کشور،عزم سفرکرده باشند.پاکستان درسیاست خود نمی خواهد ازمساله قطردوربماند.آقای یوسف رضا گیلانی دراوج مذاکرات ماموران آمریکابا تیم طیب آقا به دعوت امیرقطر،به دوحه رفت.
گیلانی درراس یک هیئت بلند رتبه پاکستانی درسال2011 وارد قطرشد وگفتگوهای مفصلی با شیوخ قطردرمورد مذاکرات صلح با طالبان را داشت درهمان زمان شایع شد که دولت قطربرای راضی نگهداشتن پاکستان وحمایت این کشورازپروسه صلح قطر،امتیازات زیادی رابرای پاکستان داد وچندین موافقت نامه های تجاری،انرژی وکارگران پاکستانی درقطررا امضا کرد ودیگرکمکهای بلاعوض ازدولت قطر،ثروتمند ترین کشورعربی را نیز دریافت نمود.پاکستان ،نمایند گی قطررا درحاشیه سیاست خود، قرا داده واینکه وزیرخارجه انگلیس اشاره کرده که نمایندگی قطرپروژه پشت پرده ومشترک ما بود وما ازاین نمایندگی حمایت می کنیم بدون تردید پاکستان شامل این برنامه مشترک وطرف مشوره پاکستان بوده است.
علی رغم همه این مسایل بازهم دراستراتژی پاکستان اولویت همان سیاست ابزاری بودن طالبان درخاک پاکستان است.استخبارات به سه دلیل عمده نمی خواهد حضورطالبان ازپاکستان کم رنگ شود طالبان هم برای استخبارات آب ونان می شود ویک سرمایه است.حضورطالبان درپاکستان منافع زیادی برای این کشورداشته است.غرب آمریکا کشورهای خلیج بخاطر حضورطالبان برای پاکستان باج می دهند.نکته دوم هند است ومساله سوم خود افغانستان موضوعیت دارد.پاکستان درسیاست خود همه این امتیازات را با داشتن طالبان اصلی بدست می آورد حال اگرطالبان ازسیطره پاکستان خارج شود ودرقطررحل اقامت نمایند دراین صورت گرفتن امتیازات چه می شود.اگر چنانچه انتخابات سال 93 به دلایلی برگزنشود دراین صورت بدون تردید گزینه موقت مطرح خواهد شد ودراین گزینه طالبان جایگاه مورد رضایت خود را خواهد داشت.
سیاست افغانستان
وحید مژده کارشناس طرف دارطالبان بارها به این مضمون حرف زده وبه این نکته اشاره کرده که طالبان ساکن درقطرازسیاست پاکستا نیها خسته شده وازاین کشورنفرت دارند ودیگرنمی خواهند طابع امرونهی آنها باشند.وی می گوید افغانستان باید این سیاست را مطالعه ودرک نماید که نمایندگی قطرارتباط با سیاست های پاکستان ندارد طالبان مستقردرقطرجدای ازنفوذ پاکستان می خواهد کارهای شان راپیش ببرد.سیاست افغانستان هم همواره براین قاعده استواربوده که طالبان اززیرسلطه پاکستان واستخبارات این کشورخارج شود ودرکنارسیاست افغانستان قراربگیرد این نکته را استخبارات پاکستان بخوبی می داند به همین دلیل است که بشدت مواظب ومراقب رفتارافغانستان درمورد طالبان می باشد.پروژه ملاغنی برادریک پروژه مورد تایید افغانستان بود. حکومت افغانستان درواقع، بانی این پروژه بود.
استخبارات پاکستان درسال2010 با شدت بااین برنامه برخورد کرد وتیم ملاغنی برادررا متلاشی کرد.افغانستان کماکان به تلاشهای خود ادامه داد که طالبان را اززیرسلطه پاکستان بیرون نماید البته حکومت افغانستا به این نکته واقف است که این کاربصورت کامل، امکان پذیرنیست ولی می شود ریزشهای بزرگی را درصفوف طالبان ایجاد کرد ویک بخش تاثیرگذارطالبان بطرف سیاست های افغانستان را کشان. افغانستان گروها وچهره های ازطالبان را با خود دارد ومی خواهد که این پروژه غنی تروفربه ترشود.جنگ استخباراتی سختی باید بین افغانستان وپاکستان درمورد طالبان جریان داشته باشد.افغانستان می خواهد وهمیشه روی این مساله تاکید دارد که طالبان نمایندگی برای صلح درخارج داشته باشد زیرا امکان دست رسی به طالبان، درداخل خاک پاکستان وجود ندارد.افغانستان ازهمان سالهای2009 به بعد روی این مساله تاکید داشت که دفتری برای طالبان درداخل افغانستان تاسیس شود ویا درکشورهای خارج.
این مساله پس ازگفتگوی ماموران آمریکایی با طالبان دربرلین وبعد ش درقطر،برای افغانستان بصورت جدی مطرح گردید ابتدا افغانستان تصمیم گرفت نهادی را برای این کارتشکیل داده وامور صلح را به پیش ببرد وشورای عالی صلح فلسفه جزءاین نداشت.اما اینکه چرا درمورد قطر،نظری مثبتی وجود نداشت. این مساله ازخود دلیل داشت.افغانستان به چند دلیل درسیاست خود درمورد طالبان با نمایندگی قطرنظرخوبی نمی توانیست داشته باشد.اولین مساله این بود که ممکن است پاکستان بشترین نفوذ را روی قطرایجاد نماید ونمایندگی طالبان درقطردرخدمت پاکستان وسیاست های این کشورقراربگیرد.افغانستان روابط ومناسبات خوبی با قطرنداشت قطرتاهنوزهم درکابل نمایندگی سیاسی ندارد علی رغم اینکه افغانستان درآن کشور،اقدام به تاسیس نمایندگی کرد ولی قطرتاکنون حاضرنشده که درکابل نمایندگی سیاسی داشته باشد.پاکستان روابط سنتی خوبی با قطردارد وازنمایندگی قطراین پاکستان است که حد اکثراستفاده جویی را خواهد کرد.
افغانستان به دلیل اینکه مهره های طالب درقطررا بشتروابسته با پاکستان ووابسته به شبکه شورای کویته می دانست وبه این خاطرکه مناسبات دپلماتیک فعال با قطرنداشت وبه دلیل اینکه ممکن است دفترقطردرکام پاکستان سقوط نمایدوچیزی عاید افغانستان نشود با همین دلایل ودیگرمسایل،سیاست افغانستان ایجاد دفتربدیل برای طالبان دردوکشوردیگرعربستان وانقره بود که این مساله نشد وسرانجام افغانستان با تشکیل شورای عالی صلح،تن به قبولی نمایندگی طالبان درقطررا داد.رییس جمهوردرهردوسفری که به قطرداشت موافقت خود را با گشایش دفترطالبان اعلام داشت ولی شروط واصولی را درایجاد نمایندگی مطرح کرده بود.
شروط
ولی درکناراین مساله که طالبان می تواند درقطرنمایندگی داشته باشد،افغانستان ملاحظا تی را درقالب شروط وضع کرد ومی خواست نمایندگی طالبان با شروط مورد نظرافغانستان تاسیس شود.ملاحظات افغانستان خیلی جدی بود رییس جمهور دردوسفری که درقطرداشت فکرمی کرد شروط افغانستان را قطریها وآمریکا قبول کرده باشد.ملاحظات افغانستان این بود که مذاکرات بین الافغانی باشد،مالکیت مذاکرات بدست حکومت افغانستان ودفترصورت تسهیل کننده داشته باشد،نمایندگی طالبان درقطردرقالب پروتکل بین افغانستان وقطرفعالیت نماید،قطروآمریکا تعهد بسپارند که ازنمایندگی قطرسوءاستفاده صورت نگیرد ونکته ای که تازه ازسوی رییس جمهورمطرح شده این است که مذاکرات درداخل افغانستان انجام شود.
در28 هشتم جوزا موقعیکه نمایندگی طالبان توسط معاون وزارت خارجه قطردردوحه افتتاح گردید،تمامی خواسته های طالبان درنمایندگی قطرعملی شد امارت اسلامی،پرچم سفید طالبان برفرازساختمان دفتر،وخطوط کاری که آقای سهیل شاهین برای نمایندگی شان اعلام داشت،همه نشان می داد که رویداد قطر،تماما برخلاف خواست افغانستان می باشد.حکومت درواکنش به این مساله، مذاکرات امنیتی را با آمریکا به تعویق انداخت وشورای عالی صلح گفتگوهای قطررا تحریم کرد وهمه رهبران سیاسی درارگ ریاست جمهورموضع سختی نسبت به ایجاد نمایندگی با این مواصفات برای طالبان گرفتند.درحال حاضرشروط افغانستان درحد یک نظرمطرح است ولی هیچ یک ازخواسته های کابل درمورد نمایندگی طالبان درقطرعملی نشده است.باتمام این اوضاع واحوال بازهم نمایندگی طالبان درقطرامرمرفوع نیست این مساله با قوت خود باقی است.
رییس جمهورکرزی درگفتگوی یک نیم ساعته خود بارییس جمهوراوباما،روی مساله گفتگو وصلح تاکید کرده هردورهبریگانه راه حل مساله افغانستان را ادامه گفتگو باطالبان اعلام کرده اند.مقامات قطرهم تاحالا هرچه گفته روی مساله نمایندگی سیاسی طالبان درقطرتاکیدکرده اند آنها با صراحت اعلام داشته که نمایندگی قطر،دفترسیاسی طالبان است.اخباروشایعاتی دال برانتخابات بازهم نمی تواند مانع ازتوقف وتعطیل شدن نمایندگی طالبان درقطرباشد.شایعات این است که در2014 انتخابات برگزارنمی شود ومساله تا سال2016 به تاخیرمی افتد وپیش ازآن گفته شده که بحث اداره موقت با شرکت همه طرفها بخصوص طالبان دراداره موقت وتغییرات درقانون اساسی ودیگر دگرگونیها، مطرح می باشد.
با تمام این مسایل ،اصرارکاخ سفید ومقامات قطری وگفتگو وتاکید کرزی واوباما ،نشان می دهد که نمانیدگی طالبان درقطر،همچنان گشوده می ماند وشروط افغانستان معلوم نیست تاچه حدی درنظرگرفته ومراعات می شود تاحالا چند کاراساسی صورت گرفته است اول اینکه طالبان دفترنمایندگی شان افتتاح شده ودیگراینکه بیرق ولوحه طالبان برداشته شده وسوم اینکه دفترقطرحیثیت نمایندگی شان را داشته وچهارم اینکه کابل وواشنگتن تاکید به ادامه گفتگو باطالبان را دارد با این تحولات آیا افغانستان متقاعد شده وشروط مورد نظرش بصورت نسبی برآورده شده است ویانه؟ اینها سوالاتی است که جوابش کمی احتیاج به زمان دارد ولی با ید بصورت قطع گفت که کاخ سفید وکاخ ریاست جمهوری متعهد به ادامه گفتگو با طالبان می باشند.
