درحاشیه اجلاس

درحاشیه اجلاس

حاشیه نشستها همیشه فربه ترازمتن است.نشست شانگهای ازاین قاعده استثنا نبود.رهبران گروه شانگهای درسه کته گوری عضواصلی،عضو ناظر ومهمان،دربشکیک پایتخت قرقیزستان شرکت کردند.موضوعات رسمی گفتگوها، سه مساله امنیت بین المللی،تجارت مواد مخدر مبادلات بازرگانی اعلام شد ولی خوب مسایلی دیگری درین اجلاس مطرح گردید.روسها نقش رهبری دراین گروپ را دارد چین وتاجیکستان نیزازاعضای اصلی این گروه است ولی این روسیه است که سیاست می کند روسها دردرک مسایل سریع عمل می کند وبه همین خاطراست که پیشگام می شود یکی اینکه این کشورققنوس برخواسته ازخاکستریک امپراطوری دفن شده هم است.بهرصورت درنشست شانگهای، روسها خیلی خوب درخشید مسایلی پیش آمد که موقعیت سیاسی روسها را خیلی بالا کشید.مساله خلع سلاح شیمیای سوریه، وهمین گونه حضورآقای روحانی رییس جمهورمیانه رو وعمل گرای  ایران ازجمله برجسته گیهای نشست این بارشانگهای درپایتخت قرقیزستان بود.

رییس جمهورافغانستان دراین اجلاس شرکت داشت.افغانستان عضو ناظرگروه شانگهای می باشد.موضوعات رسمی اجلاس که امنیت ومواد مخدرباشد نیزازبرجسته ترین مسایلی مرتبط به افغانستان می شود درتجارت هم نقش افغانستان فوق العاده است.کشورهای جنوب آسیا با آسیای مرکزی می تواند ازطریق افغانستان تجارت خوبی داشته باشند.افغانستان معبربزرگ درترانزیت مبادلات تجارتی است.هرسه مساله برای افغانستان اهمیت زیاد باید داشته باشد درکناراین مسایل،حاشیه اجلاس اهمیت بسیارزیادی داشت رهبران گروه، دیدارهای دوجانبه وچند جانبه داشتند.رییس جمهورکرزی همراه با وزیرخارجه وآقای اسپنتا مشاورامنیت ملی، با پوتین رییس جمهورروسیه گفتگوهای مفصلی داشت هردورهبرچشم اندازمناسبات کشورشان را مورد بحث وگفتگو قراردادند.

چشم اندازمناسبات کابل ومسکو پس ازسال2014

درگفتگوی که رییس جمهورکرزی باهمتای روسی خود داشت،عرصه های گوناگون همکاری مطرح شد رییس جمهوراین نکته را روشن ساخت که خواهان تقویت وتجهیزنیروهای امنیتی افغانستان پس ازسال 2014است رییس جمهورازهمتای روسی خود به وضوح می خواهد که ارتش افغانستان را با تجهیزات نظامی مجهزنماید وافغانستان ازهمکاری وتجهیزنیروهای نظامی خود استقبال می کند.شکی نیست که افغانستان علیرغم تحولات ده سال اخیر،ودیگرگونیهای بنیادی درساختاراردوی افغانستان،ولی بازهم ارتش افغانستان وکادرهای فنی آن،با سازبرگهای روسی بشترعلاقه مند است تاسازبرگهای سازمان ناتو.هلیکوپترهای روسی نسبت به هلیکوپترهای آمریکا ودیگراعضای ناتو،بهترین دانسته شده وهمین گونه دیگرسلاحهای سبک وسنگین روسیه درافغانستان،کابرد بسیارعالی  داشته است.

درجنگهای زمان اشغال تمامی مجاهدین با سلاحهای ازنوع روسی مجهزبود وحالا کلاشینکف هم چنان جایگاه اول را درسلاح سبک برای سربازان افغانستان وشورشیان طالب را دارد.ناتو خود کم کم به این نکته پی برده است که باید اردوی افغانستان را با سلاحهای روسی مجهزکرد وبراین اساس قراراست بالای هشتاد فروند هلیکوپترهای روسی برای ارتش افغانستان ازروسیه خریداری شود وتاحالا تعداد هفده فروند ازاین هلیکوپترها دراختیاراردوی افغانستان قرارگرفته است گرچی درپنتاگون درمورد خرید اسلحه ازروسیه توافق نظروجود ندارد ولی درنهایت امرترجیحات همین است که ارتش افغانستان با سلاحهای روسی مجهزشود بهتراست.

رییس جمهورکرزی درسفری به هند هم لیستی را روی میزهمتای هندی خود گذاشت وگفته شده عمده ترین نوع سلاحها وتجهیزات همان ساخت روسی بوده است.ارتش هند هم با سلاحهای روسی مجهزاست وقرارداد ومعاملات هند وروسیه درعرصه تسلیحات،پابرجا ترین قراردادها می باشد افغانستان خیلی علاقمند است که ازاین دست سلاحها دراختیاراردوی افغانستان گذاشته شود.رییس جمهورکرزی درملاقات خود با ولادیمیرپوتین به مساله تجهیزات نظامی اشاره کرد وخواهان اسلحه روسی برای ارتش افغانی گردید.آقای پوتین بصورت جدی قول داد که درعرصه های نظامی می خواهد با افغانستان کمک نماید گذشته ازمسایل نظامی آقای پوتین به موضوعات دیگری نیزاشاره کرد وگفت: درعرصه های تجاری وبازسازی افغانستان روسها می تواند نقش خود راداشته باشد.حوزه امنیتی روسیه ومتحدانش درآسیای میانه ازسوی  افغانستان درمعرض تهدید قراردارد.مساله ای که مقامات کشورهای آسیای میانه رانگران ساخته است.

 این مساله به همان پیمانه که برای کشورهای ازبکستان تاجیکستان قرقیزستان ترکمنستان،تشویش آورشده برای خود روسیه به مراتب ایجاد نگرانی کرده است.می دانیم یک بخش ازنیروهای دهشت افکن درتشکیلات طالبان وشبکه حقانی را نیروهای تشکیل می دهند که ازآسیایی میانه آمده وازقفقاز درصفوف جنگجویان وارد شده اند.هیچ کسی نمی تواند حضورنیروهای حزب اسلامی به رهبری طاهریلداش ونیروهای چیچنی درشبکه القاعده وطالبان را نادیده گرفت این نیروها خطرات بسیارجدی را برای حوزه شانگهای می تواند ایجاد نمایند.درتاجیکستان جنگهای خونین صورت گرفته است سلولهای خفته شبکه های تروریستی هم چنان درسرزمینهای آسیای میانه وما وراء قفقاز،فعال هستند.چشم انداز مناسبات امنیتی افغانستان با حوزه شانگهای اهمیت زیادی می تواند داشته باشد اولویتهای زیادی درمناسبات افغانستان با گروه شانگهای وجود دارد ولی برجسته ترین آنها چند چیزمی تواند باشد.

دسته بندی اولویتها درمناسبات افغانستان وگروه شانگهای:

چین یگانه کشوری درشانگهای است که اولویت های مالی وتجارتی وسرمایه گذاری درعرصه های صنعت درهمه جا برای شان مهم است ولی چین ازافغانستان باید بترسد زیرا درقلم رو چین ایالت سانکیان وایلگورها،ازسوی گروهای تروریستی حمایت می شوند.دروزیرستان شمالی وشبکه های حقانی وگل بهادرخان تعداد زیادی ازایلگورها آموزش می بینند اخیرا کشورچین به ترکیه اعتراض داشت که گروهای تروریستی ایلگور را به سوریه فرستاده ودرآنجا جنگهای ویران گر چریکی یاد می گیرند وبعد به ایالت سینکیان برمی گردند.این مساله درمورد پاکستان هم صادق است منتها پاکستانیها رویه که درپیش گرفته این است که هرازچند گاهی افرادی ازایلگورها را درخاک پاکستان دستگیروتحویل مقامات چینی می دهند اخیرا یک مقام چینی به پاکستان آمد وچند نفرازاعضای گروهای شورشی درایالت سینکیان را که درخا ک پاکستان دستگیرشده بود را تحویل این مقام چینی می شود.درست همان کاریکه با آمریکاییها می کند.استخبارات پاکستان تعداد زیادی ازاعضای شبکه القاعده ازجمله خالد شیخ محمد را تحویل سازمان استخبارات آمریکا داد.خالد شیخ محمد مغزمتفکرالقاعده وگفته شده یکی ازطراحان حمله به برجهای دوقلوبوده است.آمریکا ازیک بابت ممنون استخبارات پاکستان باید باشد زیرا درریشه کن کردن القاعده نقش عمده را درهمکاری با آمریکا داشته است.

استخبارات همین رویه را با چین دارد.با رفتن نیروهای بین المللی ازافغانستان همان گونه که مرزهای آسیای مرکزی نا آمن شود بدون تردید حوزه امنیتی چین هم تهدید می شود واین تهدیدبدون شک یک منبع دارد وآن افغانستان خواهدبود به همین دلیل است که روسیه وچین وسایرکشورهای حوزه شانگهای،درد مشترک امنیتی دارد البته این وجوه مشترک به سود افغانستان نیزهست سیاست مداران درکابل باید حد اکثراستفاده را ازترس حاکم برگروه شانگهای کرده باشند شک نداشته باشیم که روسیه چین وکشورهای آسیای میانه ازتروریستها به شدت می ترسند وحق دارند که بترسند زیرا شبکه های تروریستی،هسته ها وسلولهای خفته زیادی درقلم رو شانگهای دارد وهروقت ممکن است این سلولها زنده شود ودرد سرهای بزرگی را ایجاد نماید.

 برخی گزارشها نشان می دهد که استخبارات غرب هم بصورت غیرمستقیم وحتی درمواردی بگونه مستقیم شبکه های ضد روسیه وکشورهای آسیای مرکزی وچین را تقویت کرده است.استخبارات غرب اگردرمواردی با القاعده خصومت دارد ولی درجاهای دیگرممد انها بوده غرب ومتحدانش بدون شک شبکه های دهشت افکن را درخاورمیانه تقویت وتغذیه کرده اند ومی کنند.یک دپلمات مقیم کابل می گفت:این مساله اصلابرای من قابل درک نیست که غرب چرا گروهای مثل النصره را نسبت به حکومت لیبرال اسد ترجیح می دهد زندگی درسوریه،شباهتهای زیادی با زند گی غربیها داشت وخود اسد هم تحصیل کرده انگلیستان وبا فرهنگ غرب آشنایی دارد ارزشهای غربی درزندگی خصوصی مردم سوریه خیلی پررنگ تراست. وی که سالها درسوریه اقامت داشته می گوید: جامعه سوریه خیلی لیبرال ونزدیک با شعارهای است که درلندن پاریس ونیویورک سرداده می شود اما نمی داند که چرا غرب وآمریکا برای نابود کردن اسد ازشبکه های تروریستی القاعد مثل گروه النصره حمایت می کند.غرب به این کارهایش نشان داده که صداقت ویک پارچه گی درسیاست ضد تروریستی را ندارد.

گروه شانگهای باید ازاین گونه سیاستها ودخالتهای محتمل درحوزه امنیتی خود بترسد به همین دلیل است که افغانستان درمناسبات با گروه شانگهای،اولویتهای زیادی به مسایل امنیتی قایل شود تعریف واضح این گروه این است که امنیت شان ازسوی گروهای مستقردرافغانستان وپاکستان تهدید می شود ومی تواند بالاترین همکاری با افغانستان درحوزه امنیتی را داشته باشد .امنیت بالاترین اولویت درروابط شانگهای وافغانستان را دارد وافغانستان ازاین وجه مشترک حد اعظم استفاده ازامکانات وپتانسیل گروه شانگهای را باید داشته باشد درنشست شانگهای دیدیم که رهبران این گروه چه قدرروی امنیت افغانستان تاکید داشت وامنیت درافغانستان را امنیت خود تعریف می کردند.درگفتگوهای دوجانبه، هم رهبران گروه بخصوص آقای پوتین هرنوع وعده همکاری را به افغانستان داد واین همکاری ازدایره تجارتی فرهنگی گذشت  وبه عرصه های نظامی وامنیتی وتجهیزاردو وپولیس افغانستان کشیده شد خوب این گونه رویداد ها به نفع افغانستان است وافغانستان باید ازاین گونه تسهیلات استفاده نماید مشکل ما افغانها دراین است که قدرت استفاده ازتسهیلا ت را نداریم دراین گونه موارد با ظرفیت معده یک کودک با مسایل برخورد می کنیم ونمی توانیم امکانات را هضم نماییم معده کوچکی داریم.خلاصه اینکه درمتن وحاشیه اجلاس، موضوعات مهمی مطرح شد که استفاده ازآنها بسیار وبسیار به نفع افغانستان پس ازسال2014 است.