دست آورد های سفر هندوستان

دست آورد های سفر هندوستان

رییس جمهور مشکلات را می پذیرد ایشان با روزنامه های هندی به این مساله اشاره کرده است که خروج نیروهای بین المللی می تواند باعث بروزمشکلاتی درافغانستان شود.درحال حاضر،رییس جمهوردرهندوستان است.چهارروز نسبتا سفری طولانی برای رییس جمهور دریک کشورخارجی است.این مساله ازخود می تواند دلایلی داشته باشد.درمنطق دپلماسی این گونه زمان ها معنی دارد.سفرنیم روزه،سفریک روزه و سفرهای دو روزه و شاید طولانی ترین آن همین سفرچهارروزه باشد.رییس جمهورکرزی درطی مدت یک ماه، میزبان نوازشریف صدراعظم پاکستان و بعد درهشتم دسامبر سفر رسمی درتهران داشت.اقامت رییس جمهوردرتهران یک روزه و سفر صدراعظم پاکستان هم یک روزه درنظرگرفته شد.درمورد هردو سفر اسلام آباد و تهران ، روایت های متفاوتی از اهمیت وعدم اهمیت هردو سفرداشتیم.اقامت یک روزه نوازشریف درکابل به دو دلیل اهمیت داشت یکی اینکه پاسخی به دعوت افغانستان و سفررییس جمهورکرزی به پاکستان بود. نکته دوم هم این است که مناسبات افغانستان و پاکستان دراین یک سال اخیر به تیره گی گراییده و سفرهای سطح اول درترمیم مناسبات لازم است. اینکه رییس جمهورازکشورپاکستان دیدن داشت و بعدش نوازشریف به کابل آمد ، این مساله حقیقتا کمک بزرگی است درمناسبات دوکشورهمسایه.

محتوای گفتگوهای مقامات دو کشورالبته که اهمیت زیادی دارد به خصوص اینکه رهبران هردو کشورتاکیدات زیادی روی مساله صلح داشتند و درکنارآن به مسایلی دیگری درروابط شان تاکید داشتند. تمامی این موضوعات درذات خود امرمثبت است. برخی سفرنوازشریف درکابل را بلحاظ صوری و شکلی مهم دانسته اند و گفته اند مباحث محتوایی آن اهمیتی نداشته است.پایه این منطق این است که هردو کشورهمیشه چنین حرف های غیرعملی رد بدل کرده اند و مساله تازه ای در کارنبوده است.یگانه دلیل بد گمانی، عدم صداقت درمناسبات دو کشوردانسته شده است.البته این منطق را نمی توان به آسانی رد کرد و این حرف کاملا درست است که دو کشورافغانستان و پاکستان هیچ گاه نتوانسته باهم روابط دوستانه ای داشته باشند.سفر رییس جمهوردرایران هم درتوسعه مناسبات دو کشور،دارای اهمیت زیادی می باشد به خصوص اینکه گفته شده است مقامات هردو کشور روی همکاری های بلند مدت به توافقات دست یافته اند.شک نداشته باشیم که افغانستان درتوسعه مناسبات منطقه ای، باید تلاشهای زیادی داشته باشد.منافع ملی کشورایجاب می که چنین روابطی را با همه کشورهای همسایه داشته باشیم.

سفررییس جمهوردرهند در دو مرحله، با مطالبات مشخصی ازسوی افغانستان انجام می شود.درسفرقبلی گفته شد که رییس جمهور فهرستی ازمطالبات نظامی را به مقامات هند، ارایه داده است.تجهیزات نظامی دراشکال متنوع، شامل سازبرگ های سبک و سنگین دراین فهرست و جود داشته است.دراین سفرنیز گفته شده است که رییس جمهورروی مطالبات قبلی تاکیددارد و ازمقامات هند خواهان عملی شدن خواسته های افغانستان درعرصه همکاریهای نظامی واسلحه می شود. البته درمورد مطالبات قبلی رییس جمهور،دو نوع دیدگاه درخود هندوستان، مطرح شد. یک نظراین بود که باید به خواسته های افغانستان پاسخ مثبت داد شود و مطالبات و فهرست نظامی که ازسوی افغانستان ارایه شده به آنها جواب درست و جامه عمل پوشانده شود. اما مقامات رسمی کشورهند نظری متفاوت و دیگری را داشت مقامات رسمی با لحن محتاطانه با خواست رییس جمهورافغانستان برخورد کردند.

درهمان زمان تحلیل می شد که علت این مساله برمی گردد به ملاحظات و نگرانیهای پاکستان. مقامات هندی سیاست های عملی و پراگماتیزم دارد. برای آنها منافع ملی شان درمناسبات خارجی و روابط با افغانستان هرگزجدای ازحساسیت پاکستان قابل تفسیرنیست این درست که هند با پاکستان خصومت تاریخی و فعلی را دارد اما این مساله به این معنا نیست که همه معادلات را صرف به دلیل اینکه افغانستان دوست قابل اعتماد شان می باشد و پیمان استراتژیک با افغانستان دارد، حال باید همه مطالبات افغانستان را باید قبول کرد نه این گونه تفسیر و تعبیردرسیاست عمل گرایی هند،جای ندارد.یگانه دلیل منطق احتیاط هند درمطالبات افغانستان درسفرقبلی، مساله پاکستان بود.دراین سفرهم عین مطالبات با همان احتیاط کاری ازسوی هند احتمالا مطرح خواهد شد گرچه اظهارات طرفین، گویای توافقات درعرصه های نظامی و امنیتی و اسلحه را نیزشامل می شود .با این وضع  سوالی که پیش می یاید این است که دست آوردهای احتمالی رییس جمهورکرزی ازسفربه هند چه می تواند باشد؟

دست آورد های سفر رییس جمهورکرزی درهند چه می تواند باشد؟

دراین مورد دید گاه های متفاوتی مطرح شده برخی گفته اند رییس جمهورکرزی دراین مورد با دست پربرمی گردد.هند با خواسته های افغانستان درعرصه های نظامی، امنیتی، آموزشی و مبارزه باتروریزم همکاری می کند و دراین مورد اسنادی بین دو کشوردرچهارچوب موافقت نامه استراتژیک که قبلا امضا شده بود را، این بار به امضا می رسانند.اما برخی دیگرباوردارند که مقامات هندی  همان لحن محتاطانه قبلی شان را تغییر نمی دهند و خواسته های افغانستان را درحد مطالبات گسترده ای که افغانستان دارد را نمی توانند قبول نمایند.این دسته رد نمی کند که مقامات هندی می خواهند درعرصه های امنیتی و مبارزه با تروریزم سهم بگیرند. همان گونه که گفته شده درزمینه نظامی و آموزش افسران نظامی افغانستان و حتی درمورد تجهیزات نظامی هم با افغانستان همکاری خواهند کرد. ولی نکته اساسی دراین است که این همه کمک ها درحدی نیست و نمی تواند جانشین کمک ها ی غرب و آمریکا باشد.این واقعیت است که میزان کمک های غرب و آمریکا براساس مصوبه های بروگسیل و شیکاگو درعرصه نظامی درسال چهارمیلیارد و یک صد میلیون دالرمی باشد و درنشست توکیو هم تعهدات جامعه جهانی به افغانستان درعرصه ملکی به میلیارد ها دالرمی رسد. این مبلغ را هیچ کشوری حتا گروه شانگهای هم نمی تواند، آن را تامین نماید.

 بنابراین رییس جمهوردراین سفرمی تواند دست آورد داشته باشد. همان گونه که اعلام شده است هند تعهد کرده که به نیروهای افغانستان آموزش دهد و درمبارزه با تروریزم درکنارافغانستان باشد و اقتصاد افغانستان را تقویه  نماید همه این حرف ها درست است ولی این گونه تعهدات خیلی محدود و با چالش های هم روبرو است.نکته جالب همان گونه که پیش بینی می شد دراین سفرمقامات هندی به رییس جمهورکرزی گفته اند که امضای سند همکاری های امنیتی و دفاعی به سود افغانستان است.خوب همه این مسایل نشان می دهد که سفررییس جمهورکرزی درهند با دست آورد های محدودی همراه می باشد.

البته این مساله خیلی منطقی است که افغانستان درتوسعه مناسبات منطقه ای خود باید تلاش نماید زیرا حضورجامعه جهانی برای همیشه درافغانستان نمی تواند گرانتی شده باشد اما همسایه ها درکنارافغانستان ابدی اند.ازسوی هم علیرغم اینکه رییس جمهور توافقات مهمی با دولت هند درعرصه های آموزشی، نظامی، امنیتی اقتصادی و تجاری خواهد داشت ولی این مساله نمی تواند جانشین کمک های متحدان غربی افغانستان شود.درسیاست خارجی افغانستان، دوحوزه منطقه ای و بین المللی اهمیت دارد اما حوزه منطقه ای نمی تواند آلترناتیف حوزه بین المللی شود.وزیرمالیه درمجلس نمایندگان می گوید: اقتصادافغانستان صددرصد وابسته به غرب وآمریکا است.بودجه سال93 همین را نشان می دهد.از444 میلیارد افغانی تنها 132 میلیارد آن گفته شده ازعواید داخلی می باشد اما مابقی آن منابع خارجی دارد.

رییس جمهوردراین سفر، با رسانه های هندی گفته است که با خروج نیروهای بین المللی ما دچارمشکل می شویم و چالشهای زیادی پیش روی افغانستان قرارمی گیرد ایشان قبول کرده است که وابستگی های زیادی با غرب و آمریکا دارد اما به همه این مسایل ایشان گفته است که سند همکاری با قبول شروط افغانستان امضا می شود. ازسوی هم مقامات آمریکا گفته اند که سند همکاری بین دو کشورنهایی شده و دیگردرمورد محتوای آن بحثی باقی نمانده است.امروز وزیرمالیه برخلاف روند فعلی اوضاع، اظهاراتی داشته است وی به این نکته اشاره کرد که سند همکاری با آمریکا به بن بست نخورده و درپشت پرده گفتگوها درمورد سند جریان دارد.البته گفته آقای زاخیل می تواند واقعیت داشته باشد که کسی خبرندارد و هم می تواند ناشی ازنوع تمایلات ایشان دراین مورد باشد.بهرصورت مساله امضای سند همکاری های امنیتی و دفاعی، تا هنوزحل نشده رییس جمهوردرآخرین اظهارات خود درهند به شروط خود تاکید کرده است.مقامات هندی هم مثل مقامات چین،روسیه و پاکستان به ایشان گفته اند که امضای سند به نفع افغانستان است.هند درعین زمان قول همکاری به افغانستان را درعرصه های امنیتی،نظامی، آموزشی و اقتصادی داده است. این تعهدات می تواند همکاری های لازم و دست آورد سفررییس جمهور به هندوستان باشد اما هرگزکافی نیست درحال حاضر، همکاری ها درحد کفایت تنها و تنها با امضای سند امنیتی ممکن می باشد که رییس جمهورتا کنون ازآن ابا ورزیده است.