قصه 88 زندانی

قصه 88  زندانی

امروز خبرگزاریها به نقل از آقای عبد الشکوردادرس ، نقل قول داشتند که وی گفته است تا کنون هیچ حکمی ازسوی رییس جمهورکرزی درمورد ادامه توقیف 88 زندانی بما نرسیده است. به نقل ازایشان گفته شده است که اگر حکمی بما نرسد ما کارخود را می کنیم.یعنی اینکه این 88 نفر را درفهرست بررسی های خود گرفته ایم و آزاد خواهیم کرد. امروز از چندین خبرگزاری بما تماس گرفته شد. آنها بصورت جد، می گفتند که آقای داد رس گفته است که ما اگرحکمی دریافت نکنیم این گروه را آزاد خواهیم کرد. پرسش اساسی دراین است که مذاکرات و توافقات که بین رییس جمهورکرزی و سناتوران آمریکایی صورت گرفته است، پس چه بوده است؟ درهفته گذشته سه سناتورآمریکایی وارد کابل شدند.آنها درموضوعات مختلف با رییس جمهورکرزی صحبت داشتند یکی ازآن مسایل همین مساله زندانیان بگرام بود. سنا توران آمریکایی گفته اند که اسناد زیادی دراختیاردارند که این گروها مرتکب جنایت های مستمر و مکرر شده اند. جنرالان و مقامات آمریکایی تاکید دارند که 88 نفر درزندان بگرام از زندانیان خطرناکی هستند که درمیدان های جنگ دستگیرشده اند آنها متهم به بمب گذاری درکنارجاده می باشند آنها گفته اند که تعداد ازاین زندانیان سربازان بین المللی را کشته اند آنها مسبب بمب گذاریهای خطرناکی هستند. سناتوران آمریکایی هم دررسانه به این نکته اشاره داشتند که این رقم از زندانیان هم سربازان بین المللی و هم نیروهای افغان را کشته اند. گفته شده یکی ازدلایل مسافر سناتورگراهام و مککین همین زندانیان بگرام بوده و مذاکرات مفصلی با رییس جمهورکرزی دراین خصوص داشته اند.

زندانیان بگرام داستان طولانی و خسته کننده دارد بیش از چهارسال این مساله به صورت یک مناقشه جدی بین رییس جمهورکرزی و مقامات آمریکایی درآمد درآن زمان رییس جمهوردرکنارقطع عملیات شبانه به این مساله تاکید می کرد که باید زندانیان بگرام تحویل مقامات افغانستان داده شوند. استدلال رییس جمهور، حاکمیت ملی افغانستان بود وی می گفت: زندان بگرام و زندانیان آن باید دراختیارحکومت افغانستان قراربگیرند. خارجیها که زندان و زندانی داشته باشند این به معنی نقض حاکمیت ملی درافغانستان می باشد و ما این مساله را قبول نداریم. استدلال آمریکا برای نگهداری زندانیان این بود که این مجموعه را ما درمیدان جنگ گرفتارکرده ایم و تعداد شان درعملیات شبانه نیروهای بین المللی دستگیرشده اند.افرادی ازین زندانیا درعملیات بمب گزاری دستگیرشده اند. آنها زندانیان عادی نستند تعداد شان بمب گذاران کنارجاده می باشند.

نکته دوم که آمریکاییها روی آن تاکید داشتند این بود که زندانیان خطرناک را حکومت افغانستان قادربه نگهداری آن نستند.ظرفیت نگهداری و سیستم قضایی افغانستان نمی تواند درمورد زندانیان، تحقیقات لازم را نمایند. دستگاه قضایی قادربه نگهداری و اجرایی عدالت درمورد زندانیان خطرناک نستند و به همین دلیل پافشاری داشتند که این رقم از زندانیان خطرناک درمدیریت نیروهای بین المللی و آمریکایی باید باشند.امریکه هرگزرییس جمهورآن را قبول نکرد.سرانجام مدیریت زندان ازسوی آمریکا ییها به نیروهای افغانستان سپرده شد و زندانیان هم دراختیاردستگاه قضایی افغانستان قرارگرفت. هیئت بررسی ازسوی قوه قضائیه به ریاست آقای گل رحمان قاضی اعلام کرده بود که تعداد زندانیان نزدیک به سه هزارهفصد نفرمی رسند.ازوقتی که مدیریت زندان و بررسی دوسیه های زندانیان دراختیارنیروهای افغانستان و قوه قضائیه قرارگرفته است گفته شده که تعداد از زندانیان بگرام آزاد شده اند. تنها آقای عبد الشکوردادرس اعلام داشت که درطی ماه های اخیر650 زندانی بگرام را آزاد کرده ایم.

دلایلی آزادی زندانیان و استدلال که مقامات هیئت بررسی زندان بگرام دارد چیست؟

پس ازاینکه آقای دادرس اعلام داشت که 650 زندانی را اززندان بگرام آزاد کرده است و بقیه هم درآستانه آزادی قراردارد،این اقدام مایه نگرانی شدید درمحافل سیاسی، خبری و نهاد های مدنی گردید. مردم ازاین نوع آزادی بی حساب و کتاب به شدت نگران و ناراحت شدند. دلایلی نگرانی و پریشانی مردم افغانستان این است که این افراد برمی گردند به جبهه های جنگ و دو مرتبه آنها مردم بی گناه ، سربازان اردوی ملی و پولیس ملی را خواهند کشت نها دهای مدنی گفته اند: این گونه آزادی هرگزکمک به امنیت نمی کند بلکه آزادی آنها سبب می گردد که اوضاع امنیتی خراب و جنگ ابعاد گسترده تری پیدا نماید.تجربه آزادی زندانیان همین را نشان داده است که عمدتا زندانیان آزاد شده توسط فرمان رییس جمهورکرزی، به میدان های جنگ برگشته اند و بگفته استاد سیاف آنها مرتکب جرم مکررشده اند و سزای شان این است که درپنج گوشه ازشهرجنازه های شان روی دارآویزان باشند تا عبرتی برای دیگردهشت افگنان شود.حالا که آقای دادرس 650 تن را آزاد کرده و این همه نگرانی را درجامعه دامن زده است، قصد دارد که همان 88 زندانی خطرناک را نیزدرفهرست آزادی بگیرد.

همین مساله سبب گردید که سناتوران آمریکایی درکابل، جدی ترین گفتگورا با رییس جمهوردرکنارمساله امضای سند همکاریهای امنیتی، را داشته باشند. همان گونه که اشاره شد مقامات آمریکایی با رییس جمهورکرزی مساله زندانیان را مورد بحث قرارداده و گفته اند که این 88 نفررا نباید آزاد نمایید. گفته شد که رییس جمهورکرزی با سناتوران آمریکایی به توافق رسیده است که این تعداد را آزاد نکند و حکم آزادی شان را به تاخیربه اندازد ولی گفته های آقای دادرس نشان می دهد که چنین حکمی به آنها نرسیده است پرسشی که باید جواب داده شود این است که آیاتوافقی بین آمریکا ییها و رییس جمهورکرزی صورت گرفته است و یانه ؟ اظهارات و دلایلی آقای عبد الشکوردادرس این را نشان می دهد که حکمی به ایشان نرسیده یعنی اصولا چنین توافقی صورت نگرفته است.گفتگوهای رییس جمهوربا سناتورا بی نتیجه بوده است.البته اگرچنانچه حکمی به هیئت بررسی قضایی زندانیان بگرام صادرنشود شک نداشته باشیم که آقای دادررسی که با رسانه ها حرف می زند، همه این زندانیان را بدون چون و چرا آزاد خواهد کرد وی قاضی عصبانی و برافروخته ای است که به صورت واضحی طرفدار آزادی همه زندانیان از زندان می باشد.استدلال جالبی هم دارد وی می گوید: ما زندانیان را با "قسم" آزاد کرده و می کنیم " قسم" زندانی برای ما اولویت دارد.وقتی که ازوی پرسیده می شود که آیا این زندانیان به سنگرها برنمی گردند؟ که درگذشته به جبهه های جنگ رفتند.آقای دادرس جواب می دهد که هیچ ضمانتی نمی توانیم که آنها به سنگرهای جنگ برنمی گردند. ممکن است برگردند ولی ما درحال حاضر به دلیل اینکه اسناد و مدارک نداریم زندانیان را با قسم آزاد شان می کنیم.اساسی ترین دلیل قاضی عبد الشکوردادرس عضو کمیته بررسی " قسم" و نداشتن دلیل است.

حال رهایی 88 زندانی درمناسبات افغانستان و آمریکا چه تاثیراتی می گذارد؟

امروز با دوستان روی این مساله بحث داشتیم یکی می پرسید که رهایی این رقم که آمریکاییها خطرناک ترین زندانیان شناخته اند، چه پیامدی درمناسبات افغانستان با آامریکا خواهد گذاشت؟.البته شکی وجود ندارد که زندانیان که آمریکا روی آن حساسیت دارد و آنها را قاتل سربازان شان می دانند، بصورت قطع پیامد خوبی درمناسبات کابل و واشنگتن ندارد.زیرا سناتوران این گونه استد لال داشتند که این عده اززندانیان قاتل سربازان ما درافغانستان می باشند سناتوران روی مساله به این صورت صحبت کرده اند که 88 زندانی خطرناک، بمب گذار، قاتل سربازان ما درافغانستان هستند بنابراین آنها را نباید حکومت افغانستان آزاد نماید.ولی حالا حکومت افغانستان تصمیم گرفته که آنهار آزاد نماید دراین صورت مقامات آمریکا این گونه اقدامات را یک نوع اهانت و بی اعتنایی به جان سربازان شان دانسته و مسلما با واکنش منفی آنها مواجه خواهند شد.سناتوران درگفتگوی شان با رییس جمهمورکرزی بادست پربرگشته اند و یکی ازموفقیت، همین بود که آنها رییس جمهورکرزی را متقاعد ساخته  اند که زندانیان خطرناک را آزاد نمی کند و درهمان زمان گفته شد که رییس جمهورحکم تاخیردرآزادی 88 نفررا صادرکرده است ولی حالا این آقای داد رس است که منکرچنین حکمی می باشد.دادرس آنهارا آزاد می کند و این مساله تاثیرات بدی خواهد گذاشت.

گرچه هنوز صحت و سقم این خبرخیلی واضح نیست که قضیه زندانیان خطرناک بگرام به کجا رسیده است. تنها دراین مورد سخنان که به آقای داد رس نسبت داده شده را داریم که ایشان منکرداشتن حکمی برای تاخیردرآزادی زندانیان شده است.ابهامات زیادی درقضیه وجود دارد و واقعا واضح نیست که چه سیاست، دررهایی زندانیان با پرداخت این هزینه نهفته است.تهدیدات امنیتی و توسعه جنگ، به چالش کشیده شدن روابط کابل و واشنگتن و دیگرعواقب ناخواسته ازپیامد های رهایی 88 زندانی خواهد بود این هزینه اندکی نیست که پرداخته می شود.گاهی است که یک عمل، پیامد های تحمیلی و ناخواسته را درپی دارد. اقدام آقای دادرس درمورد رهایی زندانیان که گفته است ما کارخودرا می کنیم، ممکن است با بد ترین پیامد ها روبروشود.امریکه که شاید کسی آن را نمی خواست. منافع افغانستان امنیت و سلامتی مردم و همکاری با متحدان بین المللی امورعادی نیست. بنابراین باید دقت شود که خود سری های آدم های ازنوع دادرس گرفته شود و به توافقات که رییس جمهوربا دوستان بین المللی خود درمورد زندانیان رسیده باشد به آن حرمت گذاشته شود زیرا که منافع مردم اهمیت درجه یک را بایدبرای ما داشته باشد. والسلام