فصل دوم از کتاب انتخابات

فصل دوم از کتاب انتخابات

یاد آوری:

فصل دوم از کتاب انتخابات درواقع متن گفتگوی است که با چند رسانه پس ازاعلام خبر نتایج انتخابات را داشتم. این عنوان را که حاصل مباحثات و گفت شنود رسانه ای من با چند تلویزیون از جمله راه فردا بود را، خود انتخاب کردم. دراین نوشته سعی می کنم همان چهار مصاحبه را با عنوان " فصل دوم از کتاب انتخابا" در قالب پرسش و پاسخ پیش کش دوستان نمایم.

خبرنگار راه فردا: انتخابات با اعلام نتایج قطعی در 25 ثور 93 با یک روز تاخیر، به دور دوم رفت واکنش دو نامزد پیشتاز انتخابات در عین ستایش ازمردم و نکوهش از کارکرد دو کمیسیون، دور دوم را قبول کردند و آماده گی شان را برای رفتن به این دور اعلام داشتند وشما دور دوم را چه گونه ارزیابی می کنید؟

محمد ناطقی: با تشکر اجازه دهید که انتخابات را درسه حوزه نامزدان، کمیسیونها و دور دوم ، مورد بررسی قراردهیم همان گونه که که پرسیده اید واکنش دو نامزد پیشتاز، مثبت بود و با نکوهش و انتقاد از کارکرد دو کمیسیون اعلام نتایج قطعی را به مردم افغانستان تبریک گفتند. من ترجیح می دهم که نام این دور را " فصل دوم ازکتاب انتخابات" بگذارم. همان گونه که می دانیم انتخابات شانزدهم حمل 93 فصل زرین تاریخ انتقال قدرت سیاسی درافغانستان بود. آقای عبدالستار سعادت رییس کمیسیون سمع شکایات می گفت درتاریخ انتقال قدرت سیاسی افغانستان، پدرقاتل پسرو برادر، برادر خود را کشته است. چشم رقیب از کاسه سرش بیرون کشیده  شده است. این حرف درست است که انتقال قدرت سیاسی در جهان عقب مانده، و عقب افتاده با چنین رویدادهای خونینی روبرو بوده است. حاکم چشم رقیب سیاسی خود را ازکاسه سرش بیرون کشیده است. پدر، پسر را به کام مرگ فرستاده است جنگ پسر عموها درتاریخ افغانستان که حد و مرزی نداشته است. آقای آنتی هایمن در کتاب " افغانستان زیر سلطه شوروی" به ضرب المثلهای بین افغانها اشاره دارد و دریک مورد می گوید: اگر درافغانستان پرسیده شود که دشمن داری و یانه؟ جواب می دهد که آری پسر عمو دارم. یعنی اینکه دشمن درجه یک در سیستم و منظومه زندگی جوامع افغانستان همان پسر عمو می باشد.

 آقای سعادت در پایان ختم کاربررسی شکایات انتخاباتی به این مساله اشاره داشت. حال مردم در شانزده حمل 93 انتخابات حیرت انگیزی را برگزار کردند حاصل این انتخابات شکوهمند این بود که باید زعیم آینده سیاسی تعیین شود. مردم واقعا می خواست کار انتخابات در همان دور اول تمام و این کتاب در دردور اول خوانده و تمام شود اما نشد این مساله می تواند دلیل داشته باشد دلایلی فنی ضعف مدیریتی و یا هم دلایل سیاسی. در کشانده شدن انتخابات هردو دلیل می تواند موجه باشد افغانستان کشوری نیست که مردم آن نسبت به رویدادها بی طرف باشد مقامات در هرسطحی به هیچ وجه نمی توانند بی طرف و بی غرض باشند اغراض سیاسی در چنین رویدادها و تحولات دخالت دارد.

خبرنگار کابل نیوز: شما به دو دلیل سیاسی و فنی برای بردن انتخابات به دور دوم اشاره کرده اید. دلایل و مهندسی انتخابات با چه اغراضی به دور دوم کشانده شد؟ و این ناگزیری به نفع کی بوده است؟ مردم، نامزدان، حکومت ، جامعه جهانی و..

محمد ناطقی: این پرسش مهمی است باید دلایل بردن انتخابات به دور دوم را بدانیم چرا به دور دوم رفتیم؟. مردم افغانستان به این دلیل در انتخابات شرکت نکردند که به دور دوم بروند. نامزدان هم برای دور دو کمپین نداشتند و نکردند جامعه جهانی هم نمی خواهد که انتخابات افغانستان کش دار و دوام دار و یا توام با بحران شود همه برای دور اول کار کردند و می خواستند که انتخابات در همان دور اول تمام شود واین کتاب فصل دیگری نداشته باشد اما نشد. با اعلام نتایج در همان چها رمرحله دو چیز روشن گردید یکی اینکه عده از نامزدان در همان مرحله اعلام ده درصدی، حساب کارشان را گرفتند و قبول کردند که دراین انتخابات برنده نیست تنها دو نامزد پیش تاز آقایان داکترعبدالله و اشرف غنی مدعی حساب و کتاب دقیق ازسوی دو کمیسیون بودند. تیم تحول با فاصله زیاد و سیرنزولی هم به این نتیجه دست یافت که برنده دور اول نمی تواند باشد زیرا که آراء ایشان سیر نزولی داشت. و دیدیم که از 37 به 31 درصد افت نزولی داشت. اعتراض شان این است که اگر یک میلیون رای پاک و ناپاک جدا می شد و رای داکترعبدالله بشتر ابطال می شد  دراین صورت فاصله اندکی پیش می آمد. تفاوت زیاد، با تیم اصلاحات و همگرایی با ابطال آرا خیلی کم می شد. تیم تحول درد شان فاصله ودرزی است که بین شان و تیم اصلاحات و همگرایی ایجاد شده است.

 اما تیم داکترعبدالله، شکایت شان از پیروزی بود و هست آنها می گویند که ما اوراق زیادی را ازسایت خود کمیسیون بیرون کردیم که نشان می دهد که در اوراق وارد شده درسیستم شمارش ، تناقضات و دست کاریهای زیادی صورت گرفته است آنها می گویند: با شمارش آرا به صورت دقیق،  بالای  460 هزار رای  و یا همان 1433 محل را به دقت شمارش می شد، بدون شک تیم اصلاحات برنده انتخابات بود ولی کمیسیونها به وظایف شان عمل نکردند و کمیسیون سمع شکایات هزاران برگه تقلبی که ما ازسایت کمیسیون بیرون داده بودیم را در گوشه گذاشت که وقت گرفتن آن گذشته است. شکایت تیم این بود که این اوراق را کمیسیون مستقل انتخابات به تاخیر درسایت شان گذاشته و ما بیرون کردیم و این تخلفات و تقلبات را شناسایی کرده ایم. اینها دلایلی فنی و کارشناسی مساله انتخابات است اما می توان این گونه دستکاریهای عوامل و دلایلی سیاسی داشته باشد و هدف این باشد که انتخابات به دوردوم برود و دو نامزد پیشتاز یکی به تنهایی نباید قدرت را در اختیارداشته باشد. ولی خوب ما به انگیزه های سیاسی آن اشاره نمی کنیم.

کابل نیوز: با این حساب که به دلایل فنی اشاره کرده اید چیزی در حدود نیم  میلیون رای را تیم داکترعبدالله مدعی است که گم شده است و اگر حساب می شد، برنده انتخابات در همان دور اول بوده است. خوب این حرف بسیار مهمی باید باشد.و تیم تحول مدعی است که یک میلیون رای از داکترعبدالله اگر باطل می شد ما فاصله بسیار اندکی می داشتیم آنها مدعی ابطال یک میلیون رای هستند و شما مدعی شمارش نیم میلیون رای این مساله را کمی توضیح دهید؟

محمد ناطقی: توضیح مساله به لحاظ فنی این است که اوراق نتیجه نشان می دهد که دراثر جعل و تقلب و دست کار در برگه ها نیم میلیون رای ازتیم اصلاحات، گم شده است و این نیم میلیون رای در همین 1433 محل باید باشد.شکایات تنظیم شده را کمیسیون به دلیل زمان، درگوشه گذاشت و گفت که خلاف قانون رسیدگی نمی توانیم. درحالیکه همین کمیسیونها برخلاف قوانین انتخابات هم برای خود، طرزالعمل ساخته اند و هم جدول زمانی انتخابات را برخلاف قوانین تغییرداده است وظیفه رییس جمهور دراول جوزای سال پنجم ختم می شود حالا کمیسیونها تاریخ را تغییرداده . دوردوم انتخابات باید در هفت جوزا باشد آن را با هفده روز فاصله به تاخیرانداخته است 24 جوزا انتخابات برگزار می شود وبعد هم در ماه سرطان زمانهای برای بررسی شکایات، اعلام مرحله ابتدایی و نهایی در نظر گرفته است و با این حساب و کتاب در قانون انتخابات دخل و تصرف کرده  و به این تریب انتقال قدرت باید در ماه اسد صورت بگیرد.

 این ها کارهای خلاف قانون کمیسیونها می باشد. تمام این گرفتاریها و اقدامات خلاف قانون به این دلیل صورت گرفته است که انتخابات را به دور دوم ببرند. دلیل آن همان ضعف مدیریتی و یا سیاسی هست. اگر آن نیم  رای تیم اصلاحات حساب می شد و یا نیم میلیون رای تقلبی دیگر، تفکیک می شد دراین صورت، کتاب انتخابات در همین دور اول خوانده و تمام شده بود. تیم اصلاحات می گوید: همان دوسیه های بزرگ استخراج شده ازسایت کمیسیون باید مورد بررسی قرار می گرفت که نگرفت و دلیل آن را خارج از زمان و خلا ف قانون دانیست اما تغییر گسترده در جدول برگزاری انتخابات دور دوم را برخلاف قوانین با میل و از پیش خود طرح کرده و خلاف قانون می باشد را نمی بینند و کاردیگراینکه کمیسیونها برای خود برخلاف قانون طرزالعمل ساخته اند همه کارهای خلاف قانون بوده است که صورت گرفته است. و این واقعا بی انصافی بود که هزاران برگه دستکاری شده را که شکایت های مستند بود را به دلیل اینکه دیر برای شان رسیده است را بررسی نکردند.

تلویزیون مترا: حالا که انتخابات را به دوردوم بردن و دلایلش چه فنی و تخصصی و چه هم سیاسی، در دور دوم چه خواهد شد؟ و چه تفاوتهای بین دور اول و دوم را داریم؟

محمد ناطقی : بدون شک تفاوتهای زیادی فصل اول کتاب انتخابات و فصل دوم دارد. این دو مرحله هم به لحاظ نامزدان، و هم به دلیل مشارکت مردم وهم به دلیل شرایط اقلیمی و امنیتی و چندین دلیل دیگر، تفاوتهای های زیادی دارد. می دانیم که دردور دوم تنها بین دو نامزد رقابت صورت می گیرد در دوراول هشت نامزد با هم مبارزه انتخاباتی داشتند.این خوب یک تفاوت است دربسیج مردم و صرف هزینهای تبلیغاتی. نکته دوم در فصل اول کتاب شما درکنار انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات شورای های ولایتی دارید هزاران نامزد وکالت، مردم را به پای صندوقهای رای می بردند دراین مرحله این بخش از انتخابات را نداریم. این هم تاثیراتی در مرحله دوم، می گذارد. تفاوت دیگر شرایط اقلیمی است در شانزدهم حمل درست که هوا برف و بارانی بود اما حملات انتحاری طالبان اندک و تهدیدات امنیتی تقلیل یافته بود اما حالا انتخابات در فصولی برگزار می شود که طالبان اعلامیه جنگی شان را صادرکرده است به گفته یکی از دوستان "بوکوحرامهای افغان" سوگند یاد کرده که انتخابات را تخریب و مردم را می کشند.اینها تفاوتهای است که داریم ازسوی هم نوع کارکردهای دو کمیسیون که درواقع یک کمیسیون با دو نام هست، نیز انگیزه را می گیرد. اصلاحات و تغییرات در مدیریت دو کمیسیون باید بیاید والا با مدیریت فعلی انتخابات دور دوم بد تراز مدیریت دوراول تمام خواهد شد. کمیسیونها کم آوردند و نتوانستن به درستی دین شان را اداء نمایند.

انتخابات خیلی بهترازاین می توانیست مدیریت شود که نشد. همان گونه که اشاره کردم کسی برای رفتن به دور دوم وارد عرصه انتخابات نشده بود، اما رفتن به دور دوم ازباب ناگزیری و حکم قانون است انتخابات دور دوم با اصلاحات و تغییرات در مدیریت دو کمیسیون امکا دارد. کمیسیونها آن قدر اشکال داشته که تاحالا خود شان گفته اند که بیش از سه هزار نفررا درلیست سیاه گرفته و به سارنوالی و مقاما قضایی تحویل می دهند. این چه مدیریت تلخ و ناهنجاری بوده که سه هزا ر متخلف و متقلب از مامورین خود کمیسیون وارد جعل تقلب در انتخابات 93 شده اند بنابراین نامزدان حق دارند که بگویند رای شان گم شده است و اگر حسا ب می شد درآن صورت  انتخابات 93 پایان یافته و این کتاب یک فصل داشت و خوانده شده بود. فصل دوم،  فصل تحمیلی اضافی و از باب ناگزیری نوشته و طرح شده است.