نشست نمایندگان بیش از50 کشور درژاپن درمورد افغانستان

نشست نمایندگان بیش از50 کشور درژاپن درمورد افغانستان

بیش از 50 کشور با نام گروه تماس درژاپن، درمورد افغانستان نشست مهمی داشتند. نشست های ازنوع توکیو عمدتا برمی گردد به نحوه کمک رسانی و تعهدات چند جانبه افغانستان با متحدان بین المللی و منطقه ای آن. محورهای اصلی نشست ژاپن به مسایل کمکهای جامعه جهانی درساحتهای ملکی به افغانستان ارجاع داده می شود. متحدان بین المللی در دو عرصه تعهدات مالی پس از سال 2014 را دارند. درعرصه امنیتی و نظامی براساس تعهدات بروکسیل و شیکاگو، سالانه چهارمیلیارد و یک صد میلیون دالر هزینه های امنیتی و نظامی افغانستان، تخمین زده شده است. اما نشست های توکیو با ماهیت متفاوت برگزار می شود. دراجلاس توکیو ساحتهای ملکی مورد بررسی قرار می گیرد دراین عرصه هم بالای چهارمیلیارد دالر در کنفرانسهای قبلی  سالانه برای افغانستان، درنظرگرفته شد. با این محاسبات چیزی در حدود هشت نیم میلیارد دالر در سال برای افغانستان، تعهد شده است. افغانستان به دلیل اینکه بی نهایت نیاز مند است و بالای نود در صد زندگی مردم بستگی به کمکهای خارجی دارد، با این وضع هشت میلیارد دالر اگر به دست افغانستان برسد، بالاترین رقم کمکهای جامعه جهانی به افغانستان است. پرسش اساسی دراین است که این رقم کمک بزرگ برای چه به افغانستان تعهد شده است؟ مگر ما چه داریم که این همه عاشق ما شده است؟.

 هیچ کشوری در جهان دیده نشده است که چنین هزینهای بزرگی را از جامعه جهانی دریافت نماید البته مجاری انتقال کمکها به افغانستان بسیار متنوع  است و همه درچهارچوب و مدیریت دولتی افغانستان صورت نمی گیرد. و لی به هرحال کمکی است که وارد افغانستان می شود در طی 13 سال گذشته مبالغ بسیار مهم و ارقام نجومی به اقتصاد و زندگی مردم افغانستان تزریق شد ولی ظرفیت و مدیریت افغانستان نتوانیست این کمکها را به درستی هضم نماید. کودک به اندازه معده خود می تواند غذا جذب نماید بهترین غذا در حد ظرفیت معده کودک قابل هضم است. افغانستان به دلیل فقدان ظرفیت موفق به استفاده بهینه از کمکها نشد و غارتگران این کمکها را خوردند و برای افغانستان نام بد " فاسدترین" کشوردنیا را گذاشتند. با توجه به این تجربه ها جامعه جهانی و گروه تماس، کمکهای شان مشروط است. چنانچه کمکها درساحت نظامی و امنیتی بلا شرط و حدود نیست. دراین نوشته نوع شروط و مطالبات جامعه جهانی و نوع تعهدات که افغانستان دارد را مورد بررسی قرار می دهیم.

الف – شروط جامعه جهانی در عرصه های ملکی به افغانستان

در ساحت ملکی کمکهای وعده شده در توکیو، جدی ترین شروط انضمامی را دارد. کسی فکر نکند که کمکها همین گونه باد آورده و بدون شروط است. و باید این شروط در نظر گرفته شود همین که  جامعه جهانی حاضر می شود بخاطر حفظ دست آوردهای مشترک و نجات افغانستان از دست "بوکو حرامهای افغانستان"، این همه کمکهارا ازمالیات دهندگان خود گرفته در اختیار مردم افغانستان بگذارد، باید سپاس گذار شان بود و شد. نگاهی به تعهدات دو جانبه افغانستان و جامعه جهانی و متونی که نوشته شده شروط وضع شده برای افغانستان بسیار اهمیت دارد به چند نمونه از شروط کمکها به  افغانستان اشاره می کنم و می بینیم همه این شروط به نفع مردم افغانستان و جلو گیری از فساد و جنایت مالی است.درکشورهای قانونمدار اگرمقامی خیانت مالی و فساد ورشوه گرفته باشد سرنوشتش زندان است کاریکه درحق ایهود باراک نخست وزیر اسراییل صورت گرفت صدراعظم به دلیل فساد و رشوه شش سال باید آب خنک بخورد و دوره زندان خودرا سپری نماید. بهرحال چند شرط اساسی برای کمکهای جامعه جهانی در نشست توکیورا می توان از اسناد نوشته شده بدست آورد و افغانستان ملزم به عملی کردن  این شروط می باشد.

مبارزه با فساد و ارتشاء، مبارزه با مواد مخدر، حکومت داری خوب ، مدیریت شفاف و سالم، رعایت اصول و آزادیهای مدنی، رعایت حقوق زنان، رعایت اصول و آزادی بیان و..این ها و چندین شرط دیگر از اسناد نوشته توکیو بدست می یاید. افغانستان ملزم است که این شروط را درعمل پیاده نماید. یک مقام که درنشستهای توکیو و کابل اشتراک داشت می گفت: جامعه جهانی در مورد کمکهای شان بسیار حساس است جدول کشیهای روی کاغذ را قبول ندارد آنها به صورت کارشناسانه مورد به مورد و جز به جز تطبیق پروژه ها را در میدان عمل می بینند و بررسی می کنند.وی می گفت این مساله در همه کنفرانس های  مرتبط به کمک به افغانستان طرح شده است. این مقام می گفت به هراندازه که حکومت موفق در تطبیق پلانها شود به همان اندازه اعتبار بدست می آورند اما متاسفانه حکومت افغانستان توقعات و تعهدات که به جامعه بین المللی داردرا به درستی نتوانسته است برآورده نماید. هرسال حکومت افغانستان در گراف بالاترین کشور فاسد دنیا قرار می گیرد و این مساله برای حیثیت و اعتبار افغانستان خیلی بد تمام شده است.

درعرصه های ملکی منظومه ازشروط که برشمردیم برای افغانستان وضع شده است ازسوی هم جامعه جهانی متعهد است که مطابق با پیشرفت افغانستان نوع کمکهای شان را در جدول بندی زمانی، ترتیب و دراختیار افغانستان بگذارد. افغانستان مدعی این مساله است که کمکها از مجرای قانونی و مدیریتی حکومت افغانستان صورت بگیرد امریکه تا حدی زیادی تامین شده است ولی هنوز رسیدن به جذب کمکها در حد صد درصدی از مجاری دولت افغانستان، فرصتی زیادی را لازم دارد. همان گونه که اشاره شد حکومت توان جذب و هضم کمکها را ندارد و منجر به سوء استفاده و فساد مزدوج خارجی و داخلی می شود. یک بار دیگر شروطی مورد نظر، کنفرانس توکیورا برمی شماریم و می بینیم که کمکهای جامعه جهانی به این ساده گی هم نیست. حکومت داری خوب، مبارزه با فساد و ارتشاء، مبارزه با مواد مخدر، رعایت حقو ق زنان، آزادی مطبوعات و آزادی بیان و.. از عمده ترین شروط جامعه جهانی برای کمک به مردم افغانستان می باشد رایزنی های شرکت کننده گان درکنفرانس توکیو روی همین شروط و تعهدات چند جانبه استوار بوده است.

ب – شروط کمک به نیروهای امنیتی و نظامی افغانستان پس از سال 2014

همانگونه که در شروط اشاره شده است یک نکته بسیار مهم هم این است که تمامی کمکها علاوه بر رعایت شروط که برشمردیم، یک امر اساسی نیز در آن دخالت دارد و آن امضای موافقتنامه امنیتی است. سند همکاریهای امنیتی یکی از پربحث ترین گفتگوهای افغانستان با آیالات متحده بوده است. 19 ماه مذاکره برای تقریب دیدگاه و تدوین موافقتنامه امنیتی زمان کمی نیست. این سند در نهایت تهیه و از سوی رییس جمهور ارجاع به لویه جرگه مشورتی گردید. لویه جرگه نیز محتوای سند را مورد تایید قرارداد و از رییس جمهور خواست که درطی یک ماه سند همکاریهای امنیتی باید امضا شود اما رییس جمهور این سند را امضا نکرد و چند شرط تازه را روی آن گذاشت. بهر صورت این سند تا حالا  امضا نشده است و مقامات افغانستان و آمریکا با رها اعلام داشته اند که امضای توافقنامه امنیتی با رییس جمهور آینده افغانستان امضا می شود. همه قراین این مساله را نشان می دهد که رییس جمهور آینده افغانستان این سند را امضا می کند. این سند درحد مهم دانسته شده است که دو مساله اساسی به آن بستگی دارد یکی حضور محدودی نیروهای بین المللی در افغانستان و دیگری هزینه چهارمیلیارد یک صد میلیون دالر مصوبه کنفرانسهای شیکاگو و بروکسیل. این دو مساله رابطه ارگانیک با امضای توافقنامه امنیتی دارد. مقامات غربی این مساله را نیز روشن ساخته است که اگر سند همکاریهای امنیتی امضا نشود، در آن صورت این احتمال و جود دارد که در عرصه های دیگر، نیز تاثیرات عمده ای را بجای بگذارد و می گذارد. این مساله به این معنا است که اگر سندهمکاری امضا نشود، نه تنها کمکهای نظامی و امنیتی ، در مخاطره قرار می گیرد بلکه کمکها و فیصله های توکیو هم در معرض تهدید قرار می گیرد.

شروط و یا شرط کمکهای امنیتی برای افغانستان، امری ساده ای نیست و عمده ترین شرط همین امضای سند همکاریهای امنیتی می باشد. این موضوع به این دلیل اهمیت دارد که هزینه های امنیتی ارتباط می گیرد به مسایل امنیتی. نیروهای امنیتی افغانستان درصورتی می تواند روی پای خود با ستد که نیروهای نظامی مورد حمایت قرار بگیرد. همان گونه که مقامات ناتو در شیکاگو وبروکسیل اعلام داشتند که چهار میلیارد و یک صد میلیون دالر برای سه مساله مهم امنیتی مورد استفاده قرار می گیرد یکی آموزش نیروهای افغانستان و دیگری مشوره دهی نیروها، و سوم تجهیز نیروها. افغانستان در جنگ با تروریزم از نوع " بوکو حرامها " قرار دارد سه صد پنجاه هزار نیرو، درافغانستان وابستگی اساسی با کمکهای جامعه جهانی و آمریکا رادارند. آنها درست است که برای حفظ دست آوردهای که با خون سربازان شان گره خورده است را نمی خواهد از دست دهد. چرا به انتخابات کمک می کند این ازخود دلیل دارد و آن اینکه د موکراسی برای شان اهمیت دارد و یگانه دست آورد موجه برای مردمان شان هست ما در افغانستان رفتیم خرج و هزینه کردیم اما این دست آوردها را هم داشته ایم. حالا حفظ دست آورد های مشترک تماما بدوش نیروهای افغانستان گذاشته شده است انتخابات شانزده هم حمل 93 با کمک نیروهای افغانستان برگزار شد و دور دوم هم با کمک نیروهای امنیتی برگزار می شود. این نیرو که دست آورد مهمی می باشد حالا باید حفظ وصیانت شود. هزینه های مالی مصوب در شیکاگو، شرط اساسی بقاء و ثبات امنیت در افغانستان می باشد همان گونه که درعرصه های دیگر زندگی بالای نود درصد وابسته به کمکهای خارجی هستیم درعرصه امنیتی و نظامی این نیازمندی شدید تر هست.