گفتگو با محمدناطقی بخش دوم" فساد مزدوج"

گفتگو با محمد ناطقی دپلمات و کار شناس مسایل سیاسی( بخش دوم)

 مبارزه با فساد

دراین بخش و در بخشهای بعدی، مسایلی چون " مبارزه با فساد" و شیوه برخورد" نامزدان" در دور دوم انتخابات را، در قسمتهای بعدی از گفتگوی مان، پی می گیریم.

مبارزه با فساد اداری:

خبرنگار : یکی ازمسایلی بسیار درد ناک همین " فساد اداری و مبارزه با فساد است" افغانستان به صورت مستمردر فهرست فاسد ترین کشورهای فاسد دنیا قرارگرفته است. تیم اصلاحات دراین خصوص چه برنامه ای دارد؟ و راهکارهای عملی آن چه گونه طرح شده است؟

(صورتهای متنوع بحث و مساله فساد)

محمد ناطقی : این پرسش اهمیت زیادی دارد و این واقعا بسیار تلخ و درد ناک است که افغانستان در دهه جدید، و هزاره سوم، در فهرست فاسد ترین کشورهای دنیا قرار بگیرد. مقام، ما در فساد در ردیف سومالیا قرارگرفته است  و چوکی ما با سومالیا درکنارهم گذاشته شده است و این مساله برای مردم افغانستان ناگوار و برای دولت مردان ما ننگ و عار باید باشد. افغانستان درطی 13 سالی که گذشت درچند عرصه مهم اقداماتی داشته است درعرصه امنیت ، سیاست، و مبارزه با فساد کارنامه مثبت و سیاه دارد. درعرصه امنیت کارما خوب بوده است نیروهای امنیتی درحدی بسیاربالا و خوبی دارای ظرفیت شده است. البته توانایی نیروهای امنیتی سکه یک رویه نیست یک طرف قضیه دراین موفقیت، حضور جامعه جهانی وحمایت نیروهای بین المللی از نیروهای افغانستان بوده است. درحال حاضر نیروهای ما تماما به کمکهای جامعه جهانی وابسته است.اگر سند همکاریهای امنیتی امضا نشود، این امکان وجود دارد که این سرمایه ازدست ما برود و نیروهای ما با ضعف روبرو شود.رییس جمهورکرزی با رد امضای موافقت نامه، کار درستی را نکرده است وی باید بخاطر نیروها امنیتی این سند را هرچه زود تر امضا می کرد که نکرد. درعرصه سیاست خارجی افت و خیزداشته ایم سیاست ما همیشه در نوسان قرارداشت دپلماسی مبهم را پیش بردیم باالاخره نه ما ونه دنیا هرگز نفهمید که ما دوستانی داریم و آنها کی ها هستند. همه می گوییم جامعه جهانی متحدان افغانستان می باشند اما رفتار با متحد این گونه نیست که ما درسیاست خارجی خود داشته ایم.

خبرنگار طلوع: بخشهای که اشاره کرده اید درست است اما در خصوص عرصه فساد چه فکر می کنید؟

"سه نوع فساد"

اما درعرصه مبارزه با فساد که بحث میز شما به آن اختصاص دارد، ابتداء ماباید فساد را در دو حوزه تقسیم نماییم ابتداء فساد شناسی داشته باشیم و تعریف روشنی از مساله فساد را داشته باشیم فساد درچه عرصه ها بوده است و چرا؟ حوزه دوم راه حل است ما چه گونه مبارزه با فساد را پیش ببریم؟ درمورد فساد شناسی به این نکته باید توجه داشت که فساد در هرکشوری صورتهای گوناگون دارد فسادی که مربوط می شود به بخشهای خصوصی و غیردولتی دراین گونه فساد اصولا حکومت و دولت نقشی ندارد فساد از آن مافیا و بخشهای مافیایی می باشد. حکومت می خواهد با آن مبارزه نماید اما نمی تواند دلیل آن ضعف سیستمهای قضایی ضعف نهادهای اجرایی و میکانیزهای ناتوان است. بخشهای خصوصی و مافیایی هرچه بخواهند انجام می دهند مثالهای آن را در آمریکا لاتین می توان یافت و شناسایی کرد. نوع دوم ازفساد، و ارتکاب آن فساد حکومتی است. عوامل قدرت و حکومت به صورت کامل و با دست باز فساد می کند و هیچ قدرتی نمی تواند مانع کارهای آنها شود. فاسد ترین مردم دراین بخش همان ماموران و مقامات حکومتی ودولتی اند. این گونه فساد درنظام های توتالیتر و خود کامه صورت می گیرد مثالهای آن دولتهای سلطنتی خاورمیانه آفریقا هست. بخش سوم از ارتکاب فساد و غارت اموال و سرمایه مردم، برمی گردد به فساد مزدوج و مختلط. توضیح مساله به این  صورت است که نهادها و مقامهای حکومتی با بخشهای خصوصی، به خاطر منافع حرام شان باهم کنار می یایند و یک نوع فساد گسترده و مشترکی را راه می اندازند این بخش از فساد خطرناک ترین، نوع آن است زیرا غارت گران بخش خصوصی با چپاولگران دولتی و حکومتی یک دست شده و به صورت مشترک و مزدوج فساد را رهبری می کند.

خبرنگار: بااین تصویر و سیمای که ازصورتهای سه گانه فساد را شرح دادید که درنوع خود جالب است حال پرسش این است که  درافغانستان ما چه نوع فساد را پیش می بریم؟

( فساد مزدوج ومختلط)

محمد ناطقی: متاسفانه باید بگویم که فساد حاکم در افغانستان ازنوع سوم و بسیار خطرناک است دراینجا هم مقامات و ماموران حکومتی درفساد دست دارد و هم بخشهای خصوصی. خبرنگار طلوع نمونه آن کابل بانک باید باشد. بله درست است کابل بانک یک نمونه افشاشده آن می باشد. ده ها نمونه مخفی و مستترداریم که درافغانستان صورت گرفته است و به همین دلیل است که فاسد ترین کشوردنیا قرار گرفته ایم. مقامات حکومتی و ماموران که عمدتا خویشاوندان و خویش خوری راه انداخته اند. یک وقت رییس جمهورگفته بود مقامات حکومت و اقارب آنها در فساد دست و دخالت دارند.و به این نکته باید اشاره نمایم که درفساد مختلط و مزدوج مقامات حکومتی و وزراء نقش برجسته دارند کابل بانک بخش خصوصی بود که فساد گسترده در آن صورت گرفت و960 میلیون دالر ثروت و اموال مردم به یغما رفت دراین فساد مستقیما وزیر و زارت خانه در آن دست دارد. کابل بانک زیرمجموعه یک وزارت خانه مخصوصا وزارت مالیه می باشد بنابراین شک نداشته باشیم که وزیر مالیه در آن دست دارد. نخبگان تجارت و مالیه که حالا همه درتیم تحول جمع شده اند درطی 13 سال گذشته، بد ترین مدیریت را درعرصه اقتصاد داشته اند. همان گونه که اشاره کردم در فساد مختلط دو نیروی غارت گر در برابر هم قرار نگرفته اند بلکه نیروهای غارتگر دست به دست هم داده اند تا بهترین طراحی در مورد چپاول مشترک شان را داشته باشد و همان گونه که گفتم این گونه فساد بسیار خطرناک و غیر قابل کنترل است. مردم افغانستان قربانی این نوع فساد شده اند هر آنچه دربستر 13 سال روی داده به صورت مشترک انجام شده است.

مصیبت مردم درحد دردناک است که هم اکنون بانکهای در آستانه تحریم به دلیل پول شویی قرار گرفته است پارلمان افغانستان مدعی است که سه سال پیش قانون پول شویی را تصویب و در اختیار حکومت گذاشته ولی حکومت این قانون را زیرزده است . وزراء سکتوری این قانون را به ضرر شان تشخیص داده و نگذاشته است که به منصه اجرا و تطبیق در آید. حالا بانکهای ما درلیست سیاه برابرشده است و اگر چنانچه در مهلت تعیین شده قانون پاس نشود دراین صورت تمامی معاملات بانکی ما با جهان خارج بسته می شود و بزرگترین گرفتاری برای مردم پیش خواهد آمد از هم اکنون روشن شده است که تحریم و لیست سیاه تاثیرات ناگواری روی زندگی مردم گذاشته است قیمتها بالا رفته سرای شاهزاده کار نقل و انتقال پول را به عهده گرفته است و ده ها مصیبت از این دست. یگانه دلیل آن همان دست به دست دادن مافیای خصوصی با مقامات حکومتی است که باهم سیستم فساد مختلط و مزدوج را خلق کرده اند.

خبرنگار برای بیرون رفت از آن را چه گونه طرح کرده اید؟

(راه حل بحران فساد)

محمد ناطقی: راه حل بیرون رفت ازاین معضل خیلی گسترده وخلق یک نظام درستی مالی واداری است. اداره وفساد رابطه ارگانیک دارد. در ادارات حکومتی باید ضابطه به جای رابطه ایجاد شود تقرریهای تلفنی و خویش خوری ریشه کن شود رابطه مقامات با بخش خصوصی از طریق قانون و دستگاه قضایی ما کنترل و مدیریت شود. در خود سیستم عدلی و قضایی باید تغییرات گسترده ای صورت بگیرد. حکومت قانون داشته باشیم و اصلاحات گسترده ای باید انجام شود. جابجای مقامات و ماموران به گونه دوام دار، انجام شود قدرت فساد می آورد. یک مامور و یک مقام درصورت طولانی در مرکز قدرت،  هرچند صالح هم باشد تبدیل به عنصر فاسد خواهد شد. تبدیلیهای پی هم باید صورت بگیرد. طالبان در امرمبارزه با فساد همین کاررا می کرد مقامات حکومتی خود را درفاصله های بسیار کوتاهی تبدیل می کرد. معیار برای گزینش خویش خوری، تقرر تلفنی نباشد بل باید قانونی صورت بگیرد. تیم اصلاحات در هجده مورد، بهبود وضع مدیریت و مبارزه با فساد را در طرح ملی خود گنجانده است. که می توان به صورت فهرست واربه آن اشاره داشت. حکومت قانون به جای حکومت واسطه، جابجای و تبدیلی افراد و مقامات حکومتی و دولتی، شناسایی افراد شایسته به لحاظ دانش و تعهد و اخلاق، نظام مکافات و مجازات، بهره مندی ازدانش و تکنولوژی درمدیریت، بهبود وضع نظام عدلی و قضایی، تطبیق قانون بدون استثناء، تفکیک و تعریف بخش خصوصی و دولتی، مجازات های سنگین برای خاطیان و گناهکاران، اصلاحات گسترده درنظام مدیریتی، سیستم تفتیش و حساب رسی دقیق و.. ادامه دارد

قسمت سوم گفتگوی ما اختصاص دارد به شیوه پیکارو رقابت نامزدان در فاز دوم انتخابات93 .....