برداشتهای متفاوت از نوشته جان کری وزیرخارجه آمریکا درمورد توافقات انتخاباتی

برداشتهای متفاوت از نوشته جان کری وزیرخارجه آمریکا درمورد توافقات انتخاباتی

گفتگوی کابل نیوز با محمد ناطقی دیپلمات و کارشناس مسایل سیاسی

مجری تلویزیون کابل نیوز: اخیرا درپی توافقات دو تیم انتخاباتی، اگر نام آن را بتوانیم توافقات بگذاریم زیرا چنین سندی امضا نشده است پس مشکل است که نام آن را توافق گذاشت بهرحال چه توافق و یا تفاهم مشترک، آقای جان کری وزیرخارجه آمریکا مقاله ای نوشته است و توضیحاتی دراین مورد داده است شما ازنوشته ایشان چه برداشت دارید و ایشان دراین نوشته به دنبال چه چیزی بوده است و هدف شان از نوشتن این مقاله روشن است؟

محمد ناطقی: تشکر من فکرمی کنم آقای جان کری به امری تازه ای اشاره نکرده است مقاله ایشان درادامه همان توافقنامه ای است که دو هفته پیش میان دو تیم صورت گرفته است. همان گونه که می دانید آقای جان کری بیست ساعت با رهبران دو تیم اصلاحات و تحول گفتگوداشت و نتیجه این مذاکرات توافقنامه ای در دو بخش تخنیکی و سیاسی بود. دربخش تخنیکی هنوز مشکلات ادامه دارد هنوز اسناد معیارهای تفتیش و لایحه ابطال آراء امضا نشده است. تفاوت نظرهای جدی میان هردو تیم درمورد نحوه ای ابطال آراء وجود دارد. بخش دوم ازتوافقات انتخاباتی میان هردو تیم، مساله حکومت وحدت ملی است. دراین توافقنامه تصریح شده است که تیم اول و دوم باید اقدام به تشکیل دولت وحدت ملی نمایند. چند نکته اساسی درمورد توافقنامه انتخاباتی دربعد سیاسی ذکرشده است که لازم است به آنها اشاراتی داشته باشیم.

اول : پست اجرایی و ایجاد اپوزیسیون

توضیح مساله به این صورت است که در انتخابات 93 اصولا ما تیم اول و تیم دوم داریم و هیچ کس بازنده انتخابات نیست. تیم اول به تیمی گفته می شود که با شفاف سازی آراء با معیارهای بین المللی، برنده انتخابات می شود و وی رییس جمهورافغانستان براساس انتخابات است. رییس جمهور بلافاصله به رهبری تیم دوم فرمان می دهد که دو کاراساسی را انجام دهد یکی ایجاد پست اپوزیسیون و دیگری معرفی شخصی به عنوان سمت اجرایی. درواقع تیم دوم دومقام را احراز می کند یکی رهبری اپوزیسیون و دیگری احرازمقام اجرایی. البته مقام اجرایی درواقع همان کسی است که کابینه را اداره می کند و رییس شورای اجرایی و یا کابینه است. شاید نام گرفتن از مقام صدارت به دلیل اینکه درقانون اساسی، ما پستی بعنوان صدراعظم نداریم و از آن بعنوان مقام اجرایی و سمت اجرایی نام گرفته شده است درمتن توافقنامه سقف زمانی نیز تعیین شده است مقام اجرایی برای مدت دو سال با همین عنوان اجرای وظیفه می کند و بعد لویه جرگه قانون اساسی دایرمی شود آنگاه اصلاحات در قانون اساسی بوجود می یاید که یکی از آن اصلاحات همین صدارت خواهد بود. تیم تحول ازآن بنام صدارت اجرایی یاد می  کند. ببینید در متن توافقنامه  سیاسی درمورد حکومت وحدت ملی شاخص ترین محور آن همین مقام اجرایی است.

دوم: مشوره در تعیین مقامهای کلیدی

این مساله نیز درمتن توافقنامه انتخاباتی آمده است که رییس جمهوربا مشوره مقام اپوزیسیون و یا مقام اجرایی، مقامهای کلیدی را مقرر می کند درتعیین و تقررمقامهای کلیدی دو مقام سمت اجرایی و ریاست جمهوری با شور و مشوره هم کار می کنند این طور نیست که تنها رییس جمهورتصمیم می گیرد. درموافقتنامه به این مسایل نیز اشاره شده است که این تقرریها با مشوره و به صورت مساویانه و منصفانه انجام می شود. برخی می گویند که توافقنامه ای درکار نیست درحالیکه براساس همین سند تیم اصلاحات و همگرایی به پروسه برگشت اگر توافقی صورت نمی گرفت تیم اصلاحات برنمی گشت این درست که این سند امضا نشده است که باید امضا شود ولی بهرصورت سندی است که هردو تیم روی آن توافق کرده اند و براساس آن کارجریان دارد. دربعد تخنیکی می دانید که تا حالا نزدیک به دو هزار صندوق تفتیش شده است ولی درمورد ابطال آراء اقدامی صورت نگرفته است دلیل آن نبود لایحه ابطال آراء می باشد فیصله ابطال آراء درحال تکمیل شدن است هردو تیم با وساطت نمایندگی ملل متحد به توافقاتی در مورد لایحه ابطال آراء باید نزدیک شده باشند.

مجری : با توضیحات که داده اید حال بفرمایید مقاله آقای جان کری اشاره به چه امری دارد وی دنبال چه چیزی می باشد ؟ و اصولا حرف تازه ای در مقاله ایشان دیده می شود و یا نه ؟

محمد ناطقی: همان گونه که اشاره کردم من درمقاله آقای جان کری امری تازه ای را ندیدم و ایشان تاکید روی همان توافقات کرده است فکرمی کنم هدف ازنوشتن این مقاله شاید این باشد که در آن سوی آبها این گونه گزارش داده شده که کاری که آقای جان کری درکابل انجام داده و توافق نامه میان دو تیم با وساطت ایشان پیش آمده یک امر فراقانونی و برخلاف قانون اساسی بوده است فکرمی کنم چنین ذهنیت را لابیهای ارگ باید منتقل کرده باشند زیرا گفته شده که درگفتگوی اوباما با دو نامزد چنین پرسشی طرح شده است آقای اوباما پرسیده است که توافقنامه که صورت گرفته است در موقعیت شما تعبیر خلاف قانون اساسی شده است. لابیها این گونه به مقامات آمریکا گوشزد کرده اند که در توافقنامه سمت اجرایی همان مقام صدارت است که مبنائا در قانون اساسی نداریم. نظام افغانستان یک نظام ریاستی است و قانون اساسی با همین رویه و روحیه نوشته شده است نتیجه اینکه  گویا کارآقای جان کری برخلاف این رویه و روحیه صورت گرفته است و توافقنامه مساله فراقانونی می باشد. این موضوع بارها ازسوی حکومت افغانستان تذکر داده شده است و تیم تحول هم گاهگاهی به آن اشاره کرده آقای دانش معاون دوم داکتراشرف غنی احمد زی و آقای احمد ضیا مسعود بارها گفته اند که سمت اجرایی یک مساله فراقانونی است است.

 خوب همه می دانیم که یک نوع هماهنگی و همکاری بین ارگ ، تیم تحول و دو کمیسیون همیشه وجود داشته است. اینکه داکتراشرف غنی احمد زی توافقات را امضا نمی کند برمی گردد به همان هماهنگی و همکاری مثلث ارگ، کمیسیونها و تیم تحول. این ذهنیت در تیم اصلاحات همواره بوده است و هنوزهم باوردارد که این سه جهت باهم کار می کنند.فهم من ازمقاله آقای جان کری همین است که وی نگران این مساله می باشد و درمقاله خود با صراحت اعلام داشته است که توافقات صورت گرفته به معنی زیرپاکردن قوانین وقانون اساسی افغانستان نیست وی تاکید کرده که نظام سیاسی در افغانستان کارآمریکا نیست نظام سیاسی که چه نوع نظام داشته باشد، کار خود افغانها است که باهم توافق نمایند وی در مقاله خود به این مساله اشاره می کند که ما نگفته ایم که نظام پارلمانی باشد و یا صدارتی اینها مفاهیمی است که درمقاله جان کری دیده می شود این نوع نگارش و تو ضیحات تنها و تنها یک مفهوم را در ذهن تداعی می کند و آن اینکه آمریکاییها می خواهد بگویند که ما برخلاف قانون کار نمی کنیم و این گونه برداشت از توافقنامه نشود. درخلق این نگرانی فکر می کنم ارگ بشترنقش دارد.

مجری: بنابراین در مقاله جان کری مطلب تازه ای جز توضیحات در موارد تفاهم نامه که صورت گرفته است نمی باشد. البته این توافقنامه هم مسایل انتخابات را دشوار کرده است و معلوم نیست که چه گونه اجرا می شود و فکرمی کنم برخلاف مصالح مردم افغانستان باشد مردم برای این رای ندادند که دو تیم تقسیم قدرت و مقامهای کلیدی را باهم تقسیم نمایند. شما با این درک موافق هستید.

محمد ناطقی:  البته من با توافقنامه موافق هستم شرایط افغانستان که حالت بحرانی داشت ایجاب چنین توافق را می کرد درهمه کشورهای درحال بحران چنین توافقاتی صورت می گیرد حال هردو تیم با هم توافق کرده که دربعد تخنیکی و سیاسی براساس همین سند کار نماید این کار به نظرمن به نفع مردم افغانستان می باشد حکومت وحدت ملی کاری درستی است. هردو تیم در قدرت شریک هستند این کار برخلاف مصالح مردم نیست درجاهای دیگری این کارصورت گرفته است درفرانسه و درروسیه همین گونه است هردو تیم انتخاباتی برنده و اپوزیسیون در تشکیل حکومت سهم دارند. بهرحال با آنچه که روی داده و توافق صورت گرفته است مردم از آن استقبال می کند مردم از طولانی شدن انتخابات به ستوه آمده همه به یک نحوی نگران می باشند این نگرانی هم درسطح ملی و بومی و هم درسطح بین المللی پیدا شده است رفت آمد آقای جان کری ریشه درهمین نگرانی دارد وی قراراست که درهفته آینده نیزسفری به افغانستان داشته باشد. مخالفت با سند کار درستی نیست این موافقتنامه باید امضا و به منصه عمل گذاشته شود گرچه بخش تخنیکی آن عملا با دشواریهای شروع شده است دربخش سیاسی آن هم باید کار صورت بگیرد تیمهای مشترک روی آن توافقنامه کار نماید. افغانستان سخت نیاز به آرامش و ثبات دارد و این ثبات با توافق و تفاهم ممکن است. تخریب و تضعیف توافقات کار درستی نیست توافقات باید به دقت عملی شود.