توافقات سیاسی به گونه غیرمتوازن اجرا شد گفتگو طلوع نیوز با محمد ناطقی دیپلمات و کار شناس سیاسی

توافقات سیاسی به گونه غیرمتوازن اجرا شد

گفتگو طلوع نیوز با محمد ناطقی دیپلمات و کار شناس سیاسی

مجری : داکتر عبدالله عبدالله در آخرین اظهارات خود صحبت از برد برد انتخابات داشته است. شما چه تعبیر و تفسیری از "برد برد" دارید؟

محمد ناطقی: پس از توافقات سیاسی 21 سرطان 93 یک فاز تازه درانتخابات افغانستان را داشتیم. همان گونه که می دانید توافقات سیاسی 21 سرطان دو بخش داشت بعد سیاسی و بعد تخنیکی. در بعد تخنیکی کارهای زیادی صورت گرفت. ناظران ملی و بین المللی، نمایندگی ملل متحد، وارد عرصه تخنیکی انتخابا شد. ایساف تمامی صندوقهارا از سراسر افغانستان به کابل منتقل کرد البته این کار را آقای جان کری کرد وی گفت که نیروهای بین المللی تمامی صندوقها را برای تفتیش به کابل منتقل نمایند و تفتیش صد درصدی آراء شروع شود این کار به خوبی انجام شد درحال حاضرهمه صندوقها به کابل انتقال یافته است. مساله دیگری که بسیار حایز اهمیت می باشد و آن تهیه و تدوین شاخصه های تفتیش و ابطال آراء است لایحه ابطال هم باید عملی شود گرچه این نگرانی سرجای خود هست که ممکن در بعد ابطال آراء اختلافاتی بروز نماید دلیل آن هم این  است که لایحه ابطال به دو صورت بدون ملاحظات تیم اصلاحات و در نظر گرفتن ملاحظات تیم اصلاحات طرح شده است. تیم اصلاحات پنج تا ملاحظه را عنوان کرد و روی آن ملاحظات خود جدی است و ملل متحد هم طی اعلامیه رسمی اعلام داشت که ملاحظات تیم اصلاحات را دریافت کرده و آن را طی یک اعلامیه رسمی به نشر سپرد. تیم تحول با نقطه نظرات تیم اصلاحات در مورد ابطال آراء موافق نمی باشد آنها می گوید ملل متحد براساس لایحه ای که ساخته بر همان اساس عمل نماید یعنی اینکه ملاحظات تیم اصلاحات را درنظر نگیرد. همین مساله امکان دارد در نحوه ابطال که بعد بسیار مهم شمارش می باشد را دچار چالش نماید.

از این نگرانی که بگذریم که بسیار مهم و جدی هم است، مساله بعد سیاسی توافقات سیاسی است در 21 سرطان با آمدن آقای جان کری وزیرخارجه آمریکا و بیست ساعت مذاکره در نهایت یک  موافقه ای سیاسی هفت فقره ای تهیه شد این توافقات سیاسی درحاشیه گذاشته شد هردو تیم انتخاباتی چندان رغبتی  برای بیان آن نداشتند. البته تیم اصلاحات و همگرایی در آوایل با برداشت اینکه توافقات سیاسی در موازی با توافقات تخنیکی اهمیت زیادی دارد و باید آن را جدی گرفت ولی تیم تحول  در همان آغاز با بعد سیاسی توافقات به گونه منفی و مبهم برخورد کرد دو مقام برجسته درتیم تحول آقایان دانش و احمد ضیاء مسعود این گونه برداشت داشتند که اصولا تفاوقاتی سیاسی صورت نگرفته است آن چیزیکه با نام توافق سیاسی گفته شده که درآن به مساله حکومت وحدت ملی و سمت اجرایی اشاره شده یک مساله فراقانونی می باشد. اختلافات در بین دیدگاه های آقای احمد ضیاء مسعود و تیم تحول برسر روایت از توافقات علنی شد. در همین میزهم به صورت مکرر از آقای ذکی سخنگوی تیم تحول پرسیده شد که شما سمت اجرایی را به احمد ضیاء مسعود وعده داده بودید و حالا چه می شود؟ آقای ذکی جز به همکاری جدی آقای احمد ضیاء مسعود در فیصله های تیم تحول چیزی دیگری نگفت. از اختلافات برسر قرائت و روایت که بگذریم، تیم تحول به  این مساله نیز می پرداخت که هرکس روی بعد سیاسی قضیه فکر نماید معنی اش  این است که باخت خود را قبول کرده وحالا به دنبال جایی برای خود درحکومت آینده است این ظالمانه ترین تفسیری بود که ازتوافقات سیاسی صورت می گرفت. تیم اصلاحات وقتیکه دید برداشت بسیار ظالمانه از توافقات سیاسی می شود در این آواخر دیگر اهمیتی به آن نمی داد یعنی اینکه دیگر بحثی روی آن نمی کرد و بشترین تاکید و توجه را روی بعد تخنیکی داشت.

به این صورت می بینیم که توافقات سیاسی به صورت متوازن بکار گرفته نشد بعد تخنیکی آن خیلی فربه و بعد سیاسی آن بسیار تقلیل و تضعیف شد مثل اینکه شما در پله ترازو چیز بگذارید و پرکنید ولی در پله دیگر آن چیزی نگذاشته باشد این طبیعی است که ترازو یک پله در هوا و پله دیگر از سنگینی در زمین باشد، نا متوازن است. موافقه سیاسی 21 سرطان به چنین روز گرفتار شد بعد تخنیکی فربه و چا ق و لی بعد سیاسی در حاشیه گذاشته شد.

مجری: آمدن جان کری چه تاثیرات روی این بعد گذاشت و فکر می کنید این آخرین سفری وزیر خارجه آمریکا در مورد حل بحران انتخاباتی باشد؟

محمد ناطقی: این نکته را باید روشن نمایم که پیش از آمدن آقای جان کری ، مذاکرات سود مندی میان دو نامزد صورت گرفت. آنها حد اقل چهار ملاقات داشتند و دراین ملاقات ها دو کار اساسی صورت گرفت یکی اینکه گروه تماس را ایجاد کرد این گروه به صورت مرتب میان دو نامزد در رفت آمد و درتماس بودند و زمینه های گفتگوهای تیمهای سیاسی را  و مسایل دیگر را مساعد می کرد. مساله دیگری که عملا روی آن کار صورت گرفت تشکیل تیمهای سیاسی و کاری بود که با موافقه هردو نامزد محترم شروع به کار کردند و همین تیمهای سیاسی موفق شد که متن موافقتنامه حکومت وحدت ملی را تهیه نمایند و با اندک تغییرات پیش از آمدن آقای جان کری، نهایی شود که شد زمان بسیار کم بود تقریبا با ساعات سرکار داشتیم و نه روزها که آقای جان کری وزیرخارجه آمریکا وارد کابل شد و با دو نامزد روی موضوعات سیاسی و تخنیکی صحبتهای زیادی صورت گرفت و مهم ترین صحبت هم همین سند مشترک بود که نهایی شده بود اینکه برخی سوء استفاده و تعبیرکرده که گویا کاری صورت نگرفته بود را قبول نداریم همان گونه که اشاره کردم پیش از آمدن وزیرخارجه آمریکا، متن بیانیه مشترک نهایی شد و اینکه با آمدن وی درطی مراسم رسمی امضا شد البته که کاری بدی نشد آمریکا متحد بزرگ افغانستان است و ما کارهای زیادی داریم که باید به صورت مشترک انجام دهیم. ما امید واریم که سفری بعدی برای هرچیزی باشد و لی برای حل اختلافات انتخاباتی نباشد. این کاری است که باید دو تیم انتخاباتی آن را حل نماید.

البته همان گونه که اعلام شده است دو تیم در نظردارند با تشکیل تیمهای مشترک سیاسی، کار روی برنامه تفصیلی حکومت وحدت ملی را آغاز نمایند. براساس موافقتنامه مشترک برنامه حکومت وحدت ملی براساس دو پایه تدوین می شود یکی  قانون اساسی و دیگری مفاد توافقات سیاسی 21 سرطان. حال برای اینکه این کار عملا شروع شود، باید کمیسیون مشترک از دو تیم تشکیل و اقدام به تدوین برنامه تفصیلی با همه جزئیات را نماید. همان گونه که درمتن بیانیه مشترک می خوانیم درفقره اول آن به سه مساله اساسی اشاره شده است اولین مساله قانون اساسی و همه ارزشهای آن، سنگ بنایی تمامی کارهای حکومت وحدت ملی مد نظر گرفته شده است. دومین نکته هم این است که ارزشهای جهاد و مقاومت را هردو تیم ارج گذاشته و از آن حمایت می کنند و سومین نکته مندرج درفقره اول موافقت نامه مشترک، حفظ دست آورد های سیزده ساله است. درماده دوم ازاعلامیه مشترک حکومت وحدت ملی به نکات مهمی دیگر اشاره شده است اول  اینکه هردو تیم متعهد می باشند که به کلیت و تمامیت مفاد توافقات 21 سرطان عمل نمایند. نکته دوم  هم این است که حکومت وحدت ملی با ایجاد سمت اجرایی و اپوزیسیون براساس توافقات سیاسی صورت می گیرد. مقامات کلیدی حکومت با مشوره به صورت مساویانه و..، لویه جرگه قانون اساسی برای بحث در مورد صدارت اجرایی و اصلاحات در قانون اساسی، درطی دو سال آینده ازجمله موضوعاتی است که دراین موافقتنامه مشترک روی آن تاکید شده است.

درفقره سوم هم به دو نکته مهمی اشاره شده است یکی همان بعد تخنیکی است دو طرف دراین سند گفته اند که بعد تخنیکی انتخابات به کارهای خود شروع کرده و نتیجه آن را قبول دارند. دربعد سیاسی هم دو طرف متعهد گردیده که تیمهای مشترک سیاسی را ایجاد نمایند این تیم باید روی مسایل جزئی و تفصیلی حکومت وحدت ملی کار نماید و دیگر اینکه جدول زمانی برای ختم کار انتخابات و جدول زمانی مراسم تحلیف و انتقال قدرت را تعیین نمایند. اینها تمام موضوعات کلیدی و مهمی است که درسند مشترک ذکرشده  است. دراین موافقتنامه سند ضمیمه که همان توافق سیاسی 21 سرطان باشد تمامیت و کلیت مندرجات و محتویات آن نیز مورد تاکید قرار گرفته است.