واسطه های انتخاباتی

واسطه های انتخاباتی

واسطه های انتخاباتی به گروهای بین المللی گفته می شود. گفتگوهای سیاسی انتخابات میان دو تیم به مرحله های حساسی رسیده است. بیش از سه ماه است که مذاکرات میان دو تیم ادامه دارد درحال حاضر، واسطه های بین المللی سخت درتلاش اند که میان دو نامزد میانجگری نمایند. در جریان گفتگوهای سیاسی دو بار آقای جان کری وزیرخارجه آمریکا به کابل آمد، حاصل تلاشهای دپلماسی این شد که در21 سرطان یک چهارچوب سیاسی هفت ماده ای تهیه شود، دراین چهارچوب پایه های تشکیل حکومت وحدت ملی ساخته شده است. درجریان بیست ساعت گفتگوهای مستمر میان جان کری و نامزدان در 20 سرطان سرانجام دو نامزد ریاست جمهوری به توافق رسید که حکومت وحدت ملی را ایجاد نمایند البته دلیل مساله شرایط خاص افغانستان ذکرشده است. در چهار چوب توافقات سیاسی، مشارکت دو تیم درحکومت، یک ضرورت دانسته شده است. مقامات آمریکایی بارها به این نکته اشاره کرده اند که ما به حکومت وحدت ملی میان دو تیم ، همکاری و تعهدات خود را عملی می کنیم و ما با نصف حکومت  افغانستان کار نمی کنیم. معنی این سخن این است که دو تیم باید اقدام به تشکیل حکومت وحدت ملی نمایند.

بیس ایجاد حکومت وحدت ملی در توافقات سیاسی ساخته شده است طرفین قبول کرده اند که به چهارچوب 21 سرطان احترام بگذارند و بعد از توافقات سیاسی طرفین در 17 اسد یک سند سه فقره ای را امضا کردند. دو نامزد براساس موافقتنامه مشترک سه فقره ای تعهد کرده اند که برای ایجاد حکومت وحدت ملی کار نمایند. به همین منظور تیمهای دوطرف، سه ماه است که باهم مذاکرات مستمر شان را ادامه داده اند. درحال حاضر گفتگوهای رو در روی میان تیم های طرفین وجود ندارد. هیئت های مذاکره کننده درهفته گذشته اعلام داشتند که به کارشان پایان می دهند که داده اند . تیمها روی همه موضوعات به جزء یکی دو موضوع مهم به توافق رسیدند. ارجاع دو مساله مهم به خود نامزدان نیز در تعارفات دوستانه دو نامزد حل نشد رهبران دو تیم باهم بیش از ده باراست که نشست مشترک داشته اند ولی آنها روی موضوعاتی که به آنها ارجاع داده شد را به جد مورد  بحث قرار قرارندادند و به این صورت پای واسطه ها در میان کشیده شده است. حال پرسش این است که چرا واسطه ها وارد میدان گفتگوها شده اند؟ و چرا دو نامزد خود درمذاکرات شان به حل موضوع نه پرداخته اند؟ دراین خط مقاله سعی می شود به این دو پرسش پاسخ گفته شود.

چرا واسطه ها وارد گفتگوها ی انتخاباتی شده اند؟

شکی  وجود ندارد که انتخابات دربعد سیاسی و تخنیکی خود به کمک جامعه بین المللی روی آورده است. بخش تخنیکی به صورت زیادی زیر نظر گروهای بین المللی قرارگرفت البته انتخابات افغانستان به دلیل عمق و گسترده گی تقلبات به صورت شفافی بررسی نشد و ناظران ملی و بین المللی اذعان دارند که نمی توانند آراء واقعی را به درستی جدا و تفکیک نمایند. تیم اصلاحات و همگرایی به صورت قطع و نهایی با پروسه تفتیش قطع رابطه کرد و تیم تحول هم به درخواست ملل متحد از جریان تفتیش خارج شد و پروسه تفتیش درحال حاضر به دست کمیسیونها و ناظران ملل متحد می باشند پس پروسه تفتیش به این صورت به دست واسطه های بین  المللی قرار گرفته است. اما بعد سیاسی قضیه که خیلی واضح است از همان اول با وساطت آقای جان کری شروع شد همان گونه که اشاره شد چارچو ب سیاسی توافقات و حکومت وحدت ملی با وساطت جان کری وزیرخارجه آمریکا شکل گرفت و در21 سرطان 93 این سند با سه زبان انگلیسی، دری و پشتوتهیه شده است در 17 اسد 93 نیز موافقت نامه مشترک سه ماده  ای بین دو تیم به امضا رسیده است که خود مبنایی تشکیل حکومت وحدت ملی را شکل می دهد. برخی ازسخنگویان تیم تحول روی این موضوع تاکید دارد که اجرای توافقات و چهار چوب سیاسی را در صورتی قبول دارد که درتضاد با قانون اساسی نباشد. البته این حرف کابرد تبلیغاتی می تواند داشته باشد ولی با واقعیت و حکم قانون اساسی درتضاد نیست در ماده 50 قانون اساسی تصریح شده است که رییس جمهور می تواند دریک شرایط خاص و براساس نیاز  وضرورت نهادهای را به وجود آورد و بخشی از صلاحیتهای خودرا تفویض نماید. ریاست اجرایی که در طرح آمده مطابق با قانون و ضرورت و نیاز سیاسی مردم افغانستان دانسته شده است و هیچ تنافی با قانون اساسی افغانستان ندارد.

تمام حرف این است که رییس اجرایی که از آن درتوافقات سیاسی به صدراعظم اجرایی نام گرفته شده است، دارای چه صلاحیتهای می تواند در حکومت وحدت ملی باشد. نقطه ای اصلی مناقشه درهمین جا است تیم اصلاحات و همگرایی روی دو نکته تاکید دارد یکی اینکه رییس اجرایی الزاما همان صدر اعظم اجرایی است و دیگر اینکه صدراعظم اجرایی درواقع همان صدر اعظمی است که کابینه ریاست نماید. دراین جا است که تیم تحول زیربارنمی رود و هرگز این مساله را قبول ندارد که صدر اعظم الزاما باید رییس کابینه باشد. اینکه سخنگویان تیم تحول مکررا اعلام می دارد که ریاست کابینه امری است برخلاف قانون اساسی، درست به همین خاطراست که آنها مخالف با "ریاست کابینه" می باشند و قبول ندارند که صدر اعظم اجرایی ، کابینه حکومت را رهبری نماید و استدلالی که دارد این است که این کار برخلاف قانون اساسی می باشد. این مساله را تیم های مذاکره کننده دو طرف حل نتوانیستند و  خود دو نامزد روی آن هم به توافق نرسیدند. ریاست کابینه یکی از جنجالی ترین بحث توافقات سیاسی میان دو تیم می باشد و این ریشه مناقشات و بن بست و حتا خطر و تهدید کلیت افغانستان را در پی دارد. البته مساله اعلام نتایج انتخابات، و اینکه حضور دو تیم در ساختار حکومتی به صورت مساویانه باید باشد نیزازجمله مباحث مورد نقاش و منازعه است ولی اصلی ترین چالش مذاکرات همین صدر اعظم اجرایی است که ریاست کابینه را داشته باشد.

آخرین راه حل و پیشنهاد واسطه ها

زمان در حال تمام شدن است دراین لحظه بحث روزها نیست بحث از ساعت ها است که باید مساله انتخابات حل شود. همه از به درا زا کشیده شدن انتخابات بستوه آمده اند و همه خواهان ختم این گرفتاری و ماجرای انتخاباتی می باشد. گفته شده است که آمریکا مستقیما در مساله واسطه و میان جگری وارد شده است آنها در 48 ساعت گذشته به صورت مرتب میان دو نامزد رفت آمد داشته اند. نماینده بانکی مون نیز وارد کابل شد و با هردو طرف گفتگو داشت سایرمقامات غربی مثل وزیرخارجه آلمان و سفراء کشورهای خارجی و نماینده ملل متحد درکابل نیز به شدت وارد بحث و میانجگری شده اند. آخرین راه حل به این صورت طرح شده است که دو عنوان " ریاست کابینه"  و ریاست شورای وزیران" را طرح کرده اند مساله زمان نیز شامل طرح می باشد. تعریفی نیز از کابینه و شورای وزیران نیز مورد بحث قرار گرفته است. تعریف کابینه به این صورت آمده که کابینه شامل رییس جمهور با معاونان شامل رییس اجرایی با معاونان و وزیر ارشد می  باشد که منظور از وزیرارشد ازسوی اردوگاه تیم تحول همان جایگاه احمد ضیاء مسعود است. کابینه با این تعریف درهرماه یک بار تشکیل جلسه می دهد و رهبری آن به عهده رییس جمهور می باشد. موضوعات که درکابینه مورد بحث قرار می گیرد شامل مسایل استراتژیک، پالیسی ، بودجه ، منابع و..

شورای وزیران به این صورت تعریف شده است که شامل رییس اجرایی، معاونان و وزیران می شود. شورای وزیران هرهفته تشکیل جلسه می دهد و امور اجرایی کشور را مورد بحث قرار می دهد و پلانهای که توسط کابینه حکومت تصویب می شود، متصدی اجرای آن می باشد تطبیق برنامه ها فیصله ها مرتبط به شورای وزیران می شود. تیم تحول در اصل ریاست شورای وزیران توسط رییس اجرایی را قبول کرده اما کلمه ای اجرایی را به آن اضافه کرده است رییس اجرایی یعنی رییس اجرایی شورای وزیران می باشد. تیم اصلاحات پیشنهاد مشابه را داده که رییس جمهور کابینه پالیسی را رهبری می کند. دو کلمه " پالیسی" و اجرایی" که جزء تعریف کابینه و شورای وزیران باشد از جمله کارهای روز مره طرفین و واسطه ها دراین روزها شده است  و به این ترتیب باید موضوعات حل شده باشد دیگر زیاد جنجالی با قی نمانده است. در مورد تقرریهای دولتی و حکومتی که مساویانه ویا متوازن باشد نیز از جمله مباحثی است که واسطه ها روی آن کار کرده و می کند و این مساله هم نزدیک به حل شدن می باشد  درتقرریهای دولتی کلمه " مساویانه" در کنار کلمه " مشوره" رعایت و گنجانده شده است. اما تهدیدات اصلی که همه چیز را به هم بزند از جای دیگر است و آن اعلان نتیجه پیش از توافقات سیاسی توسط کمیسیون با تحریک عواملی است که نیت خوبی برای رسیدن به راه حل را ندارد. اینها ظاهرا آخرین تلاشهای واسطه ها، برای ر سیدن به توافقات سیاسی میان نامزدان می باشد. البته شکی وجود ندارد بازکردن گره به دست خود نامزدان است و اگر آنها حقیقتا دنبال ایجاد حکومت وحدت ملی باشند آن نکات که رسانه ها به آن اشاره کرده مثل اجرایی و پالیسی و.. چیزی جز جابجای کلمات و عبارات نیست البته که هر جمله جایی و هر عبارت معنایی خاص خود را دارد با تمام کیف کان همه مقدرات سیاسی مردم گره به همین توافق سیاسی خورده است.