سالهای پیش رو چه گونه خواهد بود؟

سالهای پیش رو چه گونه خواهد بود؟

داکترعبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت افغانستان درجمع بزرگان مردم گفت که سالهای سختی پیش رو داریم، مردمی که بخاطر دیدن و تبریک گفتن مقام ریاست اجرایی جمع شده بودند، منتظرسخنان داکترصاحب عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی بودند. ایشان درجمع حاضران طی سخنان مبسوطی به تشریح برنامه های حکومت اشاره داشت دربخش ازسخنان خود به این مساله اشاره داشت که سالهای دشواری درپیش رو است. ایشان پنج سال آینده را سالهای دشوار درکار حکومت وحدت ملی اعلام داشت. شکی نیست که پنج سال آینده یکی از دشوار ترین سالهای زندگی مردم افغانستان خواهد بود. نیروهای بین المللی تا چند هفته ای دیگر از افغانستان خارج می شوند. مطابق فیصله لیسبون در پایتخت پرتقال، ماه دسامبر2014 ضرب الاجل نهایی خروج نیروهای بین المللی از افغانستان می باشد این جدول زمانی غیرقابل تغییراست نیروهای خارجی دراین تاریخ از کشور خارج می شوند. اگر چنانچه سندهمکاریهای امنیتی دو جانبه به امضا نمی رسید، بدون تردید نیروهای بین المللی تماما از افغانستان بیرون می شد. برخی می گفتند که چنین کاری صورت نمی گرفت زیرا آمریکا برای اهداف دیگری درافغانستان آمده است ولی واقعیت این است که اگر سند امضا نمی شد تجربه عراق درافغانستان تکرار می شد و لی حالا این سند به امضا رسیده است بین ده تا دوازده هزارنیروی آمریکایی و بین المللی در افغانستان باقی می ماند.

داشواریهای امنیتی

اما این تمام کار نیست حضور نیروهای بین المللی درافغانستان درسقف محدود با وظایف معین، نمی تواند باربزرگ امنیتی را ازدوش مردم و اردوی افغانستان و نیروهای امنیتی را، کاهش دهد. بار، بسیار بزرگی به دوش نیروهای افغان گذاشته می شود. ازاین بابت روزهای سخت امنیتی را مردم پیش رو خواهد داشت.نیروهای خارجی درطی سیزده سال گذشته یک بخش بزرگی ازجنگ و عملیات علیه طالبان را به عهده داشت ولی حالا تمامی مسوولیتهای امنیتی و جنگی به دوش مردم و نیروهای افغانستان سپرده می شود. اینکه مقامات حکومتی تاکید دارند که درپنج سال آینده روزهای دشواری را داریم. شک نداشته باشیم که یک بخش ازاین دشواریها برمی گردد به مسایل امنیتی. در ولایت سرپل همین دو روز پیش دریک کمین ده ها نفرازنیروهای امنیتی توسط طالبان کشته و به اسارت گرفته شدند و گفته می شود مناطق بسیار زیادی دراین ولایت به دست نیروهای طالبان با ماهیتهای مختلف داعش، طالبان، جنبش اسلامی ازبکستان و گروهای خارجی دیگر افتاده است. این مساله دال مرکزی است که نیروهای امنیتی افغانستان دشواریهای زیادی در پیش رو دارد دلیل این همه کشتار گسترده نیروهای پولیس دریک زمان کوتاه، تنها یک امر ا ست و آن اینکه این نیرو وقتی درمحاصره دشمن قرار گرفت و هرچه اصرار به کمک داشت کسی به آنها نتوانیست کمک برساند و به این صورت تنها دریک مورد 22 سرباز به قتل می رسند و چندین تن به اسارت گرفته می شوند و مناطقی زیادی دراختیار دشمنان مردم قرارمی گیرد.

کمبود تجهیزات زمینی و هوایی از عمده ترین دشواری نیروهای امنیتی ما است. گرچه نیروهای امنیتی افغانستان درمقایسه با نیروهای امنیتی ازنوع عراق ، بسیارورز یده و آب دیده است ولی چه کنیم نیروی آب دیده ای که امکانات زمینی و هوایی دراختیار نداشته باشد. عمده ترین مسوولیت حکومت وحدت ملی تقویت و تجهیز نیروهای امنیتی می باشد. نیروهای بین المللی در سالهای پیشرو براساس سند همکاری دو جانبه امنیتی تنها یک وظیفه دارد و آن اینکه به نیروهای افغان آموزش، مشوره و تجهیزات دراختیارشان بگذارند اما اینکه درعملیات جنگی دخالت داشته باشد را دیگر ما دراسناد نداریم برخی می گویند: نیروهای آمریکایی توسط طیاره های بی سرنشین کماکان به عملیات نظامی شان ادامه می دهند این حرف درست است اما موضوع عملیات طیاره های بی سرنشین، هرچه باشد اما طالبان نیست. آنها دراستراتژی شان با صراحت اعلام داشته اند که دشمن آمریکا القاعده  می باشد و تازمانیکه القاعده باشد آمریکا باوی درحال جنگ خواهد بود. عملیات بی سرنشین درافغانستان اگر صورت بگیرد که می گیرد، موضوع آن تنها شبکه های القاعده خواهد بود. پس ازسال 2014 آمریکا درافغانستان عملیات نظامی علیه طالبان ندارند این تنها نیروهای افغانستان هستند که با طالبان و دیگر موجهای نفرت از نوع داعش و ده ها زهرماردیگر خواهد جنگید. ازاین باید تنهایی نیروهای افغانستان درجگ با دشمنان بیرحم نیزخود ازیکی دشوارترین سالهای پیش روی ما می باشد. تجربه عراق خیلی برای ما تازه است و باچشم خود می بینیم که دراین کشور چه می گذرد اگرهمین حالا عملیات هوایی آمریکا و متحدانش نباشد بغداد سقوط کرده است.

دشواریهای سیاسی

این مساله درکنارسایرچالشها درحال حاضر بسیار جدی است. رییس جمهورکرزی چنین گرفتاری را نداشت وی حکومت انحصاری از نوع علاقمندی خود را ساخته بود در ابتداء با حمایت جامعه بین المللی همه کارهایش مورد تایید قرارگرفت کسانیکه با سیاستهای کرزی مخالفت می کردند آنها را " انگ جنگ سالار و ناقضان حقوق" بشرمی زد. البته رییس جمهورکرزی بگونه ای حکومت خود را ساختارداد که کسی نمی توانیست به ساده گی تشخیص دهد که حکومت وی عاری از مجاهدان گذشته و خالی از اقشاراجتماعی و ترکیب ملیتی است. درحکومت وی شما دو چهره نامدار دوران جهاد را داشته اید معاونان رییس جمهورکرزی صفتی  مجاهد بودن راداشتند و آن را ازافتخارات خود می دانستند. در آوایل، رییس جمهورکرزی چوب حضور آنها درحکومت خود را برای نقشه دیگری که داشت تحمل کرد اما درنهایت یک نوع ضمانت متقابل ایجاد شد به این معنا که رییس جمهور بقاء و دوام خود را درمعاونانش تعبیرمی کرد یک خارجی می گفت:  اگر کرزی حمایت نشود خوب طبیعی است باید حکومت جنگ سالاران دیگر را قبول کرد. ساختارحکومت افغانستان همین است که رییس جمهور و معاونانش درنظام ریاستی نقش اول را دارند. حال این سیما تغییرکرده است.

 درانتخابات 93 یک چرخش مهم و یک صد هشتاد درجه ای ساختاری ایجاد شده است. حکومت وحدت ملی اصولایک پدیده ای تازه و هم قبول شده است. ساختاراین حکومت از ساختار حکومت گذشته بسیار متفاوت  است درحکومت وحدت ملی نمی شود از روشهای گذشته استفاده کرد. مقامات کلیدی بین دو مقام رییس جمهورو رییس اجرایی به گونه برابرتقسیم می شود دو تیم به گونه برابر درساختارحضور باید داشته باشند در متن موافقتنامه یک کلمه دیگری هم داریم که درسایرمقامات حکومتی توزیع قدرت برابرگونه هردو جانب درنظرگرفته شده است. حال تمامی بحثهای دو طرف روی ساختارتازه با مفاهیم نو می باشد دو تیم باید خود را عادت دهند و در چهارچوب توافقات بعمل آمده درتمامی سطوح اقدام به ساختار برابر و برابرگونه دو جانب را داشته باشد. این چالش بزرگی سیاسی میان دو تیم می باشد. ازمراسم تحلیف تا کنون زمانی زیادی گذشته است و لی کارملموسی در مورد ایجاد ساختارمشترک صورت نگرفته است و ا ین مساله برمی گردد به همان جدالها و نقاشهای سیاسی در مورد تعریف و ایجادساختار میان دو تیم و  این جدال وجود دارد. بنابراین برداشتهای متفاوت، بسیاردرد سازخواهد بود. یکی از تحلیلگران مرتبط به تیم داکترصاحب اشرف غنی در زمان پیش از مراسم تحلیف، برداشتی را از توافقات سیاسی ارایه می کرد که برای تیم داکترصاحب عبدالله نا آشنا به نظرمی رسید وی می گفت: توزیع قدرت با معیارهای اجتماعی، سمتی، قومی فرهنگی باید صورت بگیرد حکومت وحدت ملی سیمای وحدت ملی با معیارهای اجتماعی، سمتی، قومی و.. باشد وی قبول نداشت که توزیع قدرت میان دو تیم انتخاباتی صورت می گیرد. باید بگویم که هنوز نوع قرائت و روایت از توافقات سیاسی حل نشده است هنوز وضعیت کابینه مشخص و ترکیب و مشارکت دو تیم روشن نیست. هنوز سرنوشت پستهای کلیدی و غیرکلیدی و سرنوشت پستهای سیاسی در حکومت وحدت ملی روشن نیست. درحالیکه اولویتهای رهبران حکومت وحدت ملی ایجاد ساختار مشترک است. کنفرانس لندن پیش رو است دراین نشست انتظارمی رود که وزراء جدید با برنامه تازه شان باید شرکت می کردند. جامعه جهانی به شدت نگران واریزکردن کمکهای شان در سازکارهای حکومت افغانستان می باشد حکومت نو باید به آنها اطمینان دهد که پول شان ضایع نمی شود. وقت بسیار اندک و پیشرفتها بسیار کند به نظر می رسد این اختلافات سیاسی اگر به درستی مهار نشود می تواند از عمده ترین دشواریهای پنج سال آینده باشد. توزیع قدرت و مشارکت ملی در چهار چوب موافقت نامه از کلیدی ترین مسوولیتها است.

مراحل دشوارکه باید سپری شود

شما وقتیکه به موافقتنامه دو طرف می بینید دراین سند گفته شده است که تمامی پستهای مقامات حکومتی به صورت برابر و برابرگونه دو جانب میان طرفین توزیع می شود و بازهم گفته شده است که درتعیینا مقامات حکومتی حال چه کلیدی و چه غیرکلیدی، ملاحظات اجتماعی، مدنی سمتی و قومی را نیزباید درنظرگرفت یعنی اینکه قدرت درانحصار دو تیم نباشد. خوب برای شناسایی پست های سیاسی باید طرفین کار نمایند این اولین مرحله کاری دو طرف است که پست های سیاسی حکومتی را شناسایی نمایند. مرحله دوم این است که پس ازشناسایی پستهای سیاسی درسطح وزراء، ولایات، نهادهای مستقل، سفارتها و .. شناسایی و تعریف کلیدی و غیرکلیدی پستها است این مطلب به این دلیل اهمیت دارد که تمامی مفاهیم در توافقنامه درج شده است و همه هم به متن و محتوای آن آشنایی دارند یک مساله محرمانه و پنهانی نیست. درتوافقات سیاسی به صراحت به مقامات وادارات کلیدی امنیتی ، اقتصادی و نهادهای مستقل اشاره شده است. بنابراین تمامی پستهای سیاسی در ذات خود کلیدی و غیرکلیدی را شامل می شود وزارتهای کلیدی غیرکلیدی سفارتها و لایتهای کلیدی و غیرکلیدی را داریم. این مرحله هم یکی از کارهای است که طرفین درساختار حکومت وحدت ملی  به آن توجه خواهند کرد و باید به جمع بندی و دیدگاه واحدی دست پیدانمایند. ازاین دو مقوله که بگذریم مرحله سوم مطرح می شود و آن توزیع مقامات کلیدی وغیرکلیدی به گونه برابر و برابرگونه هردو جانب است. رییس جمهور غنی روی مساله تقسیم قدرت ملاحظاتی دارد و بجای تقسیم قدرت روی کلمه توزیع قدرت تاکید دارد. بنابراین توزیع قدرت نیز یکی از مراحلی است که ساختارحکومت وحدت ملی آن را طی نماید و آن را داشته باشد درتوزیع قدرت ملاحظات ملی درنظر گرفته شود و مرحله پایانی و نهایی هم این خواهد بود که دو جانب پس از طی مراحل، شناسایی پستهای سیاسی، شناسایی کلیدی و غیرکلیدی، توزیع مقامات ، به مرحله تعیینات دست پیدا می کنند. دو تیم در تعیینات معیارهای شایستگی، ترکیب  قومی، سمتی و ملاحظات نیروهای مدنی جامعه زنان را داشته باشند یعنی اینکه قدرت تنها میان دوتیم تقسیم نشود این ها مفاهیمی است که درسند ذکرشده است. اینها هم درکوتاه مدت و هم دربلند مدت مراحل دشواری است که مقامات حکومت وحدت ملی با آن درپنج سال آینده رو برو می باشند و تنها باعزم ملی و حسن نیت و همکاری متقابل می توان به این هدف دست یافت.

والسلام